ارزیابی مقایسه ای بین استراتژی های دستیابی به تولید در کلاس جهانی
چکیده
بی شک یکی از آثار مهم تحولات قرن بیستم در محیط تجاری و تولیدی، جهانی شدن است. در شرایط کنونی تولید از یک تصمیم محدود و در قلمرو ملی فراتر رفته و به مرزهای جهانی و در حد یک تصمیم استراتژیک تبدیل شده است. در واقع طی دو دهه اخیر به دلیل رقابت شدید، بسیاری از شرکت های تولیدی اهداف استراتژیک، ارزش ها و اولویت های خود را بازنگری کرده و در نهایت به ضرورت تعیین راهکار تولید در کلاس جهانی رسیده اند. از طرفی با توجه به محدودیت منابع سازمانی و نظر به اینکه اجرای همه استراتژی ها بطور همزمان و کامل به منابع زیادی نیاز دارد، اولویت بندی استراتژی های شرکت ها امری ضروری است.
تحقیق حاضر نیز بدنبال ارزیابی مقایسه ای استراتژی های دستیابی به تولید کلاس جهانی با استفاده از رویکردی ترکیبی از دو تکنیک FAHP و FVIKOR می باشد. در راستای دستیابی به این هدف از نظرات تعداد 12 نفر از کارشناسان و خبرگان صنعت فولاد که در تصمیم گیری های کلان شرکت خود تاثیر دارند استفاده شده است. با توجه به چهار استراتژی تعیین شده (طراحی محصولات بر اساس نیاز مشتری، پذیرش تکنولوژی جدید، بهبود خدمات پس از فروش و شناسایی بازارهای جدید) یافته های پژوهش بیانگر اولویت بالای استراتژی های "پذیرش تکنولوژی جدید " و "طراحی محصولات بر اساس نیاز مشتری" در راستای دستیابی به تولید کلاس جهانی می باشد.
واژگان کلیدی: تصمیم گیری چند معیاره فازی، استراتژی، تولید در کلاس جهانی، صنعت فولاد.
A Comparative Evaluation of the Strategies to Achieve World Class Manufacturing
Abstract
Undoubtedly, globalization in commercial and manufacturing environments is one of the main effects of the changes in twenty century. Nowadays, manufacturing is beyond a limited decision in a national arena, but it reached world wide borders and turned out to be a strategic decision. As a matter of fact, considering severe competition during last two decades, most of the manufacturing companies revised their strategic objectives, values, and priorities, and finally realized the importance of world class manufacturing. On the other hand, as the organizational resources are limited, and considering that simultaneous employment of all strategies needs a huge number of resources, prioritizing strategies is vital for companies. The aim of this research is a comparative evaluation of world class manufacturing achievement strategies by the use of a hybrid approach of FAHP and FVIKOR techniques. Opinions of twelve experts and specialists of Mazandaran state's steel industry, who are highly influential on their companies, are utilized. Considering the four determined strategies (designing products based on customer's requirements, accepting state-of-the-art technologies, improving customer service, and recognizing new markets), the research result demonstrates high priority of "accepting state-of-the-art technologies" and "designing products based on customer's requirements" regarding achieving world class Manufacturing.
Keyword: Fuzzy Multi Criteria Decision Making, Strategy, World Class Manufacturing, Steel Industry, Mazandaran State.
فهرست مطالب:
فصل اول- کلیات پژوهش
2 1-1- مقدمه
2 1-2- بیان مساله
4 1-3- اهمیت موضوع
5 1-4- اهداف تحقیق
5 1-5- سوالات تحقیق
5 1-6- مراحل تحقیق
7 1-7- قلمرو تحقیق
7 1-8- تعاریف
7 1-8-1- تولید کلاس جهانی
8 1-8-2- استراتژی
8 1-8-3- کارت امتیازی متوازن
8 1-8-3- 1- منظر مالی
8 1-8-3-2- منظر مشتری
9 1-8-3-3- منظر فرآیندهای داخلی
9 1-8-3-4- منظر رشد و یادگیری
9 1-8-4- تصمیمگیری چند معیاره
10 1-8-5- فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
10 1-8-6- VIKOR
فصل دوم- ادبیات تحقیق
13 2-1- جایگاه کارت امتیازی متوازن در مدیریت استراتژیک
14 2-1-1- فرآیند مدیریت استراتژیک
17 2-1-2- مزیت رقابتی حاصله از مدیریت استراتژیک
18 2-1-3- فایده‌‌های مدیریت استراتژیک
18 2-1-4- محدودیت‌‌های مدیریت استراتژیک
19 2-1-5- مدلهای تحلیل استراتژیک(تعیین موقعیت استراتژیکی)
21 2-1-6- کارت امتیازی متوازن
22 2-1-6-1- معرفی کارت امتیازی متوازن بهعنوان چارچوبی برای اجرای استراتژی
23 2-1-6-2- معرفی وجوه کارت امتیازی متوازن
24 2-1-6-2-1- منظر مالی
24 2-1-6-2-2- منظر مشتری
25 2-1-6-2-3- منظر فرایندهای داخلی کسب و کار
26 2-1-6-2-4- منظر یادگیری و رشد
26 2-1-6-3- تفاوت کارت امتیازی متوازن با مدا سرآمدی
28 2-2- تصمیمگیری چند معیاره فازی
29 2-2-1- تصمیمگیری چند معیاره فازی
29 2-2-2 روش تحلیل سلسله مراتبی فازی(FAHP)
31 2-2-3 محاسبهی سازگاری ماتریسهای مقایسات زوجی فازی
33 2-2-4- روش VIKOR
34 2-2-4-1- ویژگیهای مسائل قابل حل با VIKOR
34 2-2-4-2- تشریح روش VIKOR
34 2-2-4-2-1- محاسبه مقادیر نرمال شده
35 2-2-4-2-2- تعیین بهترین و بدترین مقدار
35 2-2-4-2-3- تعیین وزن معیارها
35 2-2-4-2-4- محاسبه فاصله گزینهها از راه حل ایده آل
36 2-2-4-2-5- محاسبه مقدار Qi
36 2-2-4-2-6- رتبهبندی گزینهها
36 2-2-4-2-7- انتخاب گزینه نهایی
38 2-3- تولید در کلاس جهانی
39 2-3-1- سیر تکاملی تولید
41 2-3-2- تعریف تولید در کلاس جهانی
43 2-3-3- مولفههای کلیدی تولید در کلاس جهانی
46 2-3-4- ویژگی های سازمان های کلاس جهانی
48 2-3-5- استراتژیهای تولید در کلاس جهانی
49 2-3-5-1- استراتژی های مرتبط با محیط جهانی
51 2-3-5-2- انواع استراتژی های تولید در کلاس جهانی
54 2-3-5-3- عوامل حیاتی در موفقیت استراتژیهای کلاس جهانی
55 2-3-6 – الگوها و مدلهای تولید در کلاس جهانی
70 2-4- پیشینهی تحقیق
71 2-4-1- مقدمه
71 2-4-2- مروری بر تحقیقات مشابه
76 2-4-3- جمعبندی تحقیقات مشابه
فصل سوم- روش شناسی تحقیق
78 3-1- مقدمه
78 3-2- نوع تحقیق
79 3-3- معرفی مدل تحقیق
81 3-4- جامعه آماری
81 3-5- ابزار و روش جمعآوری دادهها
84 3-6- معرفی نرم افزار
فصل چهارم- تجزیه و تحلیل دادهها
86 4-1- مقدمه
86 4-2- دادههای توصیفی
86 4-3- بومی‌سازی شاخصها و استراتژیهای مدل مورد استفاده
87 4-4- محاسبهی نرخ سازگاری ماتریسهای مقایسه‌ی زوجی فازی
94 4-5- تجزیه و تحلیل دادهها با FAHP
101 4-6- ارزیابی مقایسهای استراتژیها با روش FVIKOR
فصل پنجم- نتیجه‌گیری و پیشنهادات
105 5-1- مقدمه
105 5-2- نتایج تحقیق
106 5-3- پیشنهادهای کاربردی
107 5-4- مقایسهیافتههای پژوهش با دیگر پژوهشهای صورت گرفته
108 5-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی
109 فهرست منابع
پیوست‌ها
پیوست شماره‌ی 1- پرسشنامه بومی‌سازی شاخصها و استراتژیها
پیوست شماره‌ی 2- پرسشنامهی مقایسات زوجی مناظر و شاخصها و اولویت بندی استراتژیها
پیوست شماره‌ی 3- آشنایی با صنعت فولاد
فهرست جداول
16 جدول 2-1- تفاوتهای مدیریت استراتژیک با سایر روشهای مدیریت
27 جدول 2-2- تفاوت بنیادین دو مدل EFQM و BSC
33 جدول 2-3- شاخصهای تصادفی گاگوس و بوچر
43 جدول 2-4- زمینههای تمرکز مطالعات برخی از صاحبنظران تولید در کلاس جهانی
47 جدول 2-5- ویژگیهای تولیدکنندگان کلاس جهانی
50 جدول 2-6 - مزایا و معایب استراتژیها
56 جدول 2-7- الگوی شونبرگر برای تولید در کلاس جهانی
76 جدول 2-8- خلاصهای از پژوهشهای انجام شده در زمینهی WCM
81 جدول 3-1- طیف اعداد فازی و مقیاسهای زبانشناسی برای تعیین وزن مناظر و شاخصها
82 جدول 3-2- طیف اعداد فازی و مقیاسهای زبانشناسی برای اولویتبندی استراتژیها
82 جدول 3-3- نمونهای از پرسشنامهی بومی سازی
83 جدول 3-4- نمونهای از پرسشنامهی مقایسه زوجی
84 جدول 3-5- نمونهای از پرسشنامهی اولویتبندی
87 جدول 4-1- میانگین نظرات کارشناسان در خصوص مرتبط بودن شاخصها
87 جدول 4-2- میانگین نظرات کارشناسان در خصوص مرتبط بودن استراتژیها
88 جدول 4-3- ماتریس مقایسه زوجی مناظر چهارگانه خبره 1
88 جدول 4-4- ماتریس مقادیر میانی اعداد فازی مثلثی
88 جدول 4-5- ماتریس بردار وزن نهایی مقادیر میانی اعداد فازی مثلثی
89 جدول 4-6- مقادیرλmax، CI و CR ماتریس بردار وزن نهایی اعداد میانی مناظر چهارگانه مربوط به خبره 1
89 جدول 4-7- ماتریس حد بالا و پائین اعداد فازی مثلثی
89 جدول 4-8- ماتریس بردار وزن نهایی حد بالا و پائین اعداد فازی مثلثی
89 جدول 4-9- مقادیرλmax، CI و CR ماتریس بردار وزن نهایی حد بالا و پائین مناظر 4گانه مربوط به خبره
90 جدول 4-10- ماتریس مقایسه زوجی منظر مالیِ خبره‌ی 1
90 جدول 4-11- محاسبهی CR ماتریس اعداد میانی منظر مالیِ مربوط به خبره 1
90 جدول 4-12- محاسبهی CR ماتریس میانگین هندسی منظر مالی مربوط به خبره 1
91 جدول 4-13- ماتریس مقایسه زوجی منظر مشتری خبره 1
91 جدول 4-14- محاسبهی CR ماتریس اعداد میانی منظر مشتری مربوط به خبره 1
91 جدول 4-15- محاسبهی CR ماتریس میانگین هندسی منظر مشتری مربوط به خبره 1
92 جدول 4-16- ماتریس مقایسه زوجی منظر فرآیندهای داخلی خبره 1
92 جدول 4-17- محاسبهی CR ماتریس اعداد میانی منظر فرآیندهای داخلی مربوط به خبره 1
92 جدول 4-18- محاسبهی CR ماتریس میانگین هندسی منظر فرآیندهای داخلی مربوط به خبره
93 جدول 4-19- ماتریس مقایسه زوجی منظر رشد و یادگیری خبره 1
93 جدول 4-20- محاسبهی CR ماتریس اعداد میانی منظر رشد و یادگیری مربوط به خبره 1
93 جدول 4-21- محاسبهی CR ماتریس میانگین هندسی منظر رشد و یادگیری مربوط به خبره 1
94 جدول 4-22- نرخ‌های سازگاری ماتریسهای مقایسات زوجی خبره‌های مختلف
95 جدول 4-23- ماتریس تجمیع نظرات خبرگان در رابطه با مناظر چهارگانه
95 جدول 4-24- درجات امکانپذیری برای هر حالت دو تایی مناظر چهارگانه
95 جدول 4-25- وزن نهایی مناظر چهارگانه
96 جدول 4-26- ماتریس تجمیع نظرات خبرگان در رابطه با شاخصهای منظر مالی
96 جدول 4-27- درجات امکانپذیری برای هر حالت دو تایی شاخصهای منظر مالی
97 جدول 4-28- وزن نهایی شاخصهای منظر مالی
97 جدول 4-29- ماتریس تجمیع نظرات خبرگان در رابطه با شاخصهای منظر مشتری
97 جدول 4-30- درجات امکانپذیری برای هر حالت دو تایی شاخصهای منظر مشتری
97 جدول 4-31- وزن نهایی شاخصهای منظر مشتری
98 جدول 4-32- ماتریس تجمیع نظرات خبرگان در رابطه با شاخصهای منظر فرآیندهای داخلی
98 جدول 4-33- درجات امکانپذیری برای هر حالت دو تایی شاخصهای منظر فرآیندهای داخلی
98 جدول 4-34- وزن نهایی شاخصهای منظر فرآیندهای داخلی
99 جدول 4-35- ماتریس تجمیع نظرات خبرگان در رابطه با شاخصهای منظر رشد و یادگیری
99 جدول 4-36- درجات امکانپذیری برای هر حالت دو تایی شاخصهای منظر رشد و یادگیری
99 جدول 4-37- وزن نهایی شاخصهای منظر رشد و یادگیری
101 جدول 4-38- ماتریس نظرات خبرگان
101 جدول 4-39- ماتریس فازی نرمال شدهِ تجمیع نظر کارشناسان
102 جدول 4-40- بهترین و بدترین مقدار فازی
102 جدول 4-41- مقادیر Si و Ri
102 جدول 4-42- بهترین و بدترین مقادیر Si و Ri
102 جدول 4-43- اولویتبندی استراتژیها
فهرست شکل‌ها
6 شکل 1-1- ساختار سلسله مراتبی مناظر، شاخصها و استراتژیهای دستیابی به تولید کلاس جهانی
16 شکل 2-1- چارچوب مدیریت استراتژیک
23 شکل 2-2- عناصر کارت امتیازی متوازن
48 شکل 2-3- الگوی عمومی تدوین استراتژی جهت استخراج برنامه WCM
49 شکل 2-4- الگوی اجرایی WCM
55 شکل 2-5- دستهبندی مدلهای WCM
57 شکل 2-6- الگوی تولید در کلاس جهانی، راس
58 شکل 2-7- الگوی تولید در کلاس جهانی، هوانگ و همکاران
59 شکل 2-8- الگوی تولید در کلاس جهانی، گیفی و همکاران
59 شکل 2-9- الگوی تولید در کلاس جهانی، هیم و کامپتن
60 شکل 2-10- الگوی تولید در کلاس جهانی، موتوانی و همکاران
61 شکل 2-11- الگوی تولید در کلاس جهانی، شافر و اسوالد
61 شکل 2-12- الگوی تولید در کلاس جهانی، جلیناس و همکاران
63 شکل 2-13- مدل فاز بندی شدهی استقرار سیستم تولید در کلاس جهانی، صفایی قادیکلایی
64 شکل 2-14- الگوی تولید در کلاس جهانی، ایمانی
64 شکل 2-15- الگوی تولید در کلاس جهانی، اسکودانیبیو
65 شکل 2-16- الگوی تولید در کلاس جهانی، چو
66 شکل 2-17- الگوی تولید در کلاس جهانی(مدل توسعهی ویژگیهای سازمانی)، فارسیجانی
67 شکل 2-18- الگوی فاکتورهای بحرانی برای ارزیابی سیستم های WCM ، سانگوان و دیگالوار
68 شکل 2-19- الگوی عمومی برای اجرای تولید در کلاس جهانی، عید
69 شکل 2-20- الگوی ارزیابی مقایسهای استراتژیهای تولید در کلاس جهانی، یوکسل و داگدویرن
89 شکل 3-1- ساختار سلسله مراتبی یوکسل و داگدویرن(2010)
80 شکل 3-2- ساختار سلسله مراتبی مناظر، شاخصها و استراتژیهای دستیابی به تولید کلاس جهانی
100 شکل 4-1- وزن نهایی شاخصهایِ کارت امتیازی متوازن با روش FAHP
تعداد صفحات: 148
نگارش حرفه ای و آماده استفاده
ارزیابی مقایسه ای بین استراتژی های دستیابی به تولید در کلاس جهانی