عدسی چشم یک ساختار شفاف و انعطاف‌پذیر در نزدیکی جلوی کره چشم است. عدسی کمک میکند تا اشیایی که چشم به آنها نگاه میکند تار به نظر نرسند و نیز در شکست و تمرکز نور روی شبکیه نقش دارد. عدسی رگ خونی ندارد و توسط زجاجیه که در اطراف آن قرار دارد تغذیه میشود. اگر تصلب شرایین موجب عدم تغذیه مناسب زجاجیه شود، عدسی چشم نیز منبع تغذیه خود را از دست خواهد داد (این مشکل اغلب در سنین پیری رخ می‌دهد). سپس شفافیت و انعطاف پذیری عدسی کم میشود و آب مروارید اتفاق می‌افتد. آب مروارید ممکن است در یک یا هر دو چشم تشکیل شود. البته در این حالت، سرعت رشد آب مروارید در دو چشم ممکن است متفاوت باشد. آب مروارید سرطان نیست.
آب مروارید(Cataract)چیست؟
آب مروارید از نظر علمی یعنی ایجاد هرنوع کدورت در عدسی چشم. بصورت طبیعی در داخل چشم انسان درپشت عنبیه عدسی شفافی قرار دارد که به متمرکز کردن شعاعهای نورانی بر روی شبکیه کمک میکند. همچنین عدسی عنصر اصلی در تطابق برای دید نزدیک میباشد. علت پیدایش کدروت در عدسی، تغییر در ساختار پروتئینهای آن میباشد که میتواند بصورت مادرزادی یا در اثر ضربه، مصرف بعضی از داروها و سموم، در معرض تشعشعات قرار گرفتن، ابتلا به بیماری قند، و مهمتر از همه بعلت تغییرات سنی اتفاق بیفتد. نوع اخیر یعنی آب مروارید سنی شایعترین نوع و در حدود بیش از 70% موارد را شامل میگردد. ایجاد کدورت در عدسی چشم را شاید بتوان به یخ زدگی شیشه پنجره در زمستان شبیه کرد فقط با این تفاوت که پس از ذوب شدن یخ، شیشه دو مرتبه شفاف میگردد اما برای رفع کدورت از عدسی بجز خارج کردن وجانشین نمودن آن با یک نوع مصنوعی راهی دیگری تا کنون برای بشرشناخته نشده است. البته باید توجه داشت که صرف وجود کدورت در عدسی چشم حتما به معنی نیاز فوری به عمل جراحی نیست. بعضی ازانواع کدورتهای عدسی یا خیلی خفیف هستند و یا در قسمتهایی از عدسی واقع گشته اند که مانع از رسیدن نور به داخل چشم نمیگردند و طبعا نیاز به درمان نخواهند داشت
به هنگام ایجاد کدورت در عدسی، بعلت ایجاد مانع بر سر راه عبور نوربداخل چشم، بینایی مختل میگردد که با یک یا چند تا از علائم زیر خود را نشان خواهد داد
تاری آرام و تدریجی دید در طی مدت چندین ماه ویا سال در یک یا هر دو چشم
تاری دید در شرایط نوری کم مخصوصا در غروب
پخش نور ( ایجاد وییا افزایش آن نسبت به قبل) بخصوص در هنگام رانندگی در شب در گذرگاههای دو طرفه
تغییردر دید رنگ بخصوص در رنگ آبی؛ در بعضی از انواع تغییر رنگ بقدری است که انگار از پشت یک شیشه زرد رنگ نسبتا مات به اشیاء پیرامونمان نگاه میکنیم
دو بینی در یک چشم و یا سایه دار دیدن
تغییرات مکرر نمره عینک
آب مروارید چه از نظر علت پیدایش و چه از نظر فرم بالینی انواع متعدد دارد. به همین دلیل علائم بیماری و سیر پیشرفت آن میتواند از یک فرد به فرد دیگر کاملا متفاوت باشد. از نظر علت پیدایش، آب مروارید به گونه های زیر تقسیم بندی میگردد
آب مروارید سنی: شایعترین نوع
آب مروارید مادرزادی
آب مروارید ناشی از ضربه
آب مروارید ناشی از بیماریهای التهابی مزمن داخل چشمی
آب مروارید ناشی از بیماریهای متابولیک مانند بیماری قند
آب مروارید ناشی ازتشعشعات مانند نور ماوراء بنفش، اشعه ایکس وغیره
آب مروارید ناشی از مصرف بعضی از داروها مانند کورتون ویا سموم مانند نفتالین
به هر شکل علت هر چه باشد در اکثر این موارد درمان جراحی است که عدسی کدر شده خارج وبا یک عدد لنز مصنوعی جایگزین میگردد. روشهای غیر جراحی مانند عینک و یا دارو در درمان آب مروارید تقریبا جایگاهی ندارند و فقط ممکن است برای مدت کوتاهی جهت بهبود نسبی دید استفاده گردند تا بیمار آمادگی عمل را پیدا نماید. بد نیست که بدانیم آب مروارید شایعترین بیماری چشم است که نیاز به عمل جراحی دارد و شاید بتوان گفت در تمام دنیا شایعترین عمل جراحی است که درتمامی بدن انجام می گیرد. از طرفی دیگر باز هم بد نیست بدانیم که بسیاری از صحبنظران معتقدند که جراحی آب مروارید و جایگزینی آن با عدسی مصنوعی شاید موفقترین روش درمانی در تمام طب باشد
با افزایش امید به زندگی در جوامع پیشرفته و رو به پیشرفت، تعداد افرادی که دچار آب مروارید در اثر سن میشوند رو به فزونی است. بعبارت دیگر با استدلال میتوان گفت اگر همه افراد به اندازه کافی عمر کنند بالاخره روزی فرا خواهد رسید که نیاز به عمل آب مروارید پیدا کنند. چرا که در واقع آب مروارید یک پروسه طبیعی پیری است که از عوامل دیگر مانند نژاد، جنسیت، تغذیه، آب وهوا وغیره نیز تاثیر می پذیرد. یعنی مجموعه یک یا چند تا از این عوامل سبب میگردد که بعضی از افراد در سنین پایینتر گرفتار آب مروارید گردند وبرخی دیگر در سنین بالاتر مبتلا گردند. در کتب چشم پزشکی غربی آماری وجود دارد که 75% افراد بالای 75 سال درجات متفاوتی از کدورت عدسی یا همان آب مروارید را در چشمشان دارند. در مملکت ما اینچنین آمار دقیقی وجود ندارد ولی بنظرمیرسد در جوامعی مانند ما، نرخ شیوع این بیماری باید در همین میزان ویا حتی بیشترباشد که احتمالا علت آن تفاوت نوع تغذیه و یا آب وهوا میباشد
آب مروارید رسیده (در این حالت عدسی چشم کاملا کدر شده است) و دو طرفه که بینایی را بشدت و در حد فقط تشخیص حرکت اشیاء کاهش داده است
امروزه پیشرفت تکنولوژی و نیاز روزافزون به دید بهتر و کاملتر از یکطرف و بهبود شگرف تکنیکهای عمل جراحی آب مروارید از سوی دیگر سبب گشته تا آب مروارید در مراحل ابتدایی تری نسبت به یکی دو دهه قبل مورد مداوا قرار گیرد و انواع پیشرفته و شدید آن مانند آنچه در عکس مقابل دیده میشود کمتردر جوامع پیشرفته یافت میگردد
علایم شایع:
- تاری دید که ممکن است در نور روشن بدتر باشد. تاری دید ممکن است اول بار وقتی توجه فرد را جلب کند که به هنگام شب در حال رانندگی باشد و به نظر وی برسد که نورها پخش میشوند یا هاله‌ای دور آنها وجود دارد.
- دو تا دیدن اشیا (گاهی)
- کدر شدن و رنگ سفید شیری در آمدن مردمک ها (تنها در مراحل پیشرفته)
علل:
- روند طبیعی پیری
- آسیب به چشم
- در بیماریهای که قند خون بالاست، مثل دیابت شیرین
- التهاب، مثل اووئیت (التهاب آن قسمتهایی از چشم که عنبیه را می‌سازد)
- داروها، به خصوص کورتیزون و مشتقات آن
- قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، امواج میکرو ویو و اشعه مادون قرمز
- علل ارثی، و نیز اثرات سرخجه روی چشم جنینی که مادرش در اوایل حاملگی مبتلا به این بیماری میشود.
- گالاکتوزمی (بیماری ارثی در شیرخواران که باعث ناتوانی در هضم شیر میشود). عوامل افزایش دهنده خطر سن بالای 60 سال وجود هر کدام از علل فهرست شده
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سن بالای 60 سال
- وجود هر کدام از علل فهرست شده
پیشگیری:
- خانم‌هایی که در سنین باروری هستند، در صورتی که سرخجه نگرفته‌اند یا واکسن آن را نزده‌اند، باید علیه آن واکسینه شوند.
- مصرف داروهای کورتیزونی یا هرگونه داروی دیگری که بر عدسی تأثیر می‌گذارد باید به دقت تحت‌نظر قرار داشته باشد.
- بیماریهای چشمی‌ای که ممکن است باعث آب مروارید شوند، مثل ایریت (التهاب خود عنبیه ) و اووئیت، باید سریعاً درمان شوند.
- به طور منظم از عینک آفتابی مناسب استفاده کنید.
- رژیمی دارای مقادیر مناسب از ویتامین ـ آ و بتا کاروتن داشته باشید.
شامل 11 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله آب مروارید (Cataracts)
