هدف: ارزیابی وجدان کاری از ابعاد مختلف (قابلیت اتکا، موفقیت مداری)
ویژگی پرسشنامه (بطور خلاصه) :
تعداد گویه ها : 16
تعداد مولفه : 2 مولفه (قابلیت اتکا، موفقیت مداری)
روایی و پایایی : دارد
نحوه نمره گذاری : دارد
منبع : دارد
نوع فایل : word و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 3
مهم‌ترین دلیل اثبات دعوی، ایجاد اطمینان در وجدان قاضی و حصول یقین (ایقان) برای وی است. اساساً می‌توان گفت حجیت سائر ادله نیز تابع میزان اطمینانی است که برای قاضی ایجاد می‌نمایند زیرا همانطور که جوهره قانون پاسداری از عدالت است، جوهره دلیل نیز ایجاد علم در وجدان قاضی است. حصول چنین قناعت وجدانی[۲] در حقوق فرانسه تا آنجا اهمیت دارد که در امر کیفری تنها دلیل مهم تلقی می‌شود یعنی تمام دلایل دیگر مثل اقرار و شهادت شهود مآلا به میزان علمی که برای قاضی ایجاد می‌کنند، برمی‌گردند و مشروعیت آنها با درجه علم ایجادی در وجدان قاضی سنجیده می‌شود. این در حالی است که در حقوق ما علم قاضی هم وفق ماده ۱۳۳۵ (ق.م.) و هم در مقاطع مختلف در قانون مجازات اسلامی، تنها یکی از ادله اثبات دعوی در عداد سائر دلایل اثباتی محسوب شده است. در این مقاله اولاً می‌پردازیم به اینکه منظور از علم قاضی کدام علم است و آیا این علم در چه مواردی از نظر ماهوی و از نظر مراحل دادرسی حجیت دارد و پس از اثبات دلیلیت آن بطور کلی، چنین حجیتی را با رعایت شرائطی مجاز می‌شمریم.
فصل اول - منظور از علم قاضی کدام علم است؟
شکی نیست که اگر سخن از مشروعیت یا عدم مشروعیت علم قاضی می‌شود، منظور، علم وی نسبت به ادله اثبات احکام نیست؛ زیرا این علم لازمه قضاوت است و چنین علمی برای وی مفروض است و بر وی تکلیف است که نسبت به آن عالم باشد[۳]. بحث ما در این مورد، ناظر به علمی است که نسبت به ادله اثباتی مربوط به تحقق موضوعات متنازع فیه در عالم خارج مطرح می‌شود زیرا قاضی باید بر اثبات امور موضوعی در عالم خارج به یقین رسیده باشد. این نوع علم نیز بر دو نوع است :
- علمی که قاضی از خارج پرونده به دست می‌آورد؛ مثل اینکه شخصاً شاهد حادثه‌ای بوده یا در اثر معاشرت خود با افراد جامعه متوجه واقعه‌ای شده باشد.
- علمی که در اثر مطالعه پرونده و اوضاع و احوال و قرائن موجود در پرونده برای وی حاصل می‌شود. ما ضمن مطالعه هر دو نوع علم متذکر می‌شویم که معمولاً مورد اختلاف ناظر به علم حاصل از عناصر خارج از پرونده است.
نکته مهم دیگر اینکه منظور از علم قاضی، علمی است که طریقه متعارف برای حصول داشته باشد یعنی از طریقی بدست آمده باشد که مردم نوعاً از آن طریق تحصیل علم می‌کنند و به آن ترتیب اثر می‌دهند لذا اگر قاضی در خواب ببیند یا به گونه‌ای به وی الهام شود که متهم مرتکب جنایت شده و یا قبلاً ملکی در تصرف او بوده، علم وی اعتبار ندارد. بر این اساس، علمی که طریق رمل و استطرلاب و یا بکارگیری سحر و جادو و تله‌پاتی حاصل شده باشد، فاقد دلیلیت است چون این شیوه‌ها طرق نوعی کسب علم نبوده و بیشتر جنبه شخصی دارند ولی شاید بتوان از فرار متهم[۴] و یا دگرگون شدن رنگ چهره وی در زمان تفهیم اتهام قرینه‌ای هر چند ضعیف بر حداقل دخالت متهم در ارتکاب جرم را متوجه شد. به هر حال، “چهره نوعی داشتن” وسیله کسب علم، شرط تمسک قاضی به علم خود است که در قسمت شرایط تمسک قاضی به علم خود این مطلب را پی می‌گیریم. در اینرابطه، اجمالاً باید گفت معمولاً علمی که از طریق اماراتی نظیر کارشناسی و امثال آن بوجود بیاید -چون نوعاً مفید علم است-، می‌تواند معتبر باشد.
شامل 34 صفحه فایل word قابل ویرایش
فرمت فایل: word
تعداد صفحه:64
تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر وجدان کاری و انضباط اجتماعی۱
اهمیت کار۱
مفهوم کار۳
تعاریف وجدان۶
تقسیم بندی و معانی اصطلاحی وجدان۸
وجدان کاری۱۱
وجدان کاری در قرآن۱۵
پاره ای از موارد استعمال وجد در قرآن کریم۲۱
وجدان کاری در کلام رهبر۲۳
اخلاقیات۲۷
اخلاق کار۳۰
اخلاق در غرب۳۲
اخلاق کار در ژاپن۳۴
عوامل روانی در وجدان کاری۳۵
نقش وجدان کاری در توسعه پایدار۳۹
وجدان کار و بهره وری۴۱
تعهد و وجدان کاری۴۶
عدم بروز وجدان کاری به صورت یک مسئله و مشکل فراگیر سازمانی۴۷
دیدگاه دانشمندان علم مدیریت و رفتار۴۹
وجدان از دیدگاه اندیشمندان اسلامی۵۲
ضمانت اجرایی احکام وجدانی۵۵
منابع۵۸
۱- علی اکبر فرهنگی، نگرش فلسفی اجتماعی بر کار و مسایل آن، مجله دانش مدیریت، شماره ۱۲، ۱۳۷۰
۲- محمد جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، چاپ پنجم، کتابخانة گنج دانش، تهران، ۱۳۷۰٫
۳- بیروآلن، فرهنگ علوم اجتماعی- ت- دکتر باقر ساروخانی- انتشارات کیهان، تهران ۱۳۶۶٫
۴- مسعود حاجی زاده، میهندی، آشنایی با جامعه شناسی کار، محیط کار و جامعه، شماره ۲، خرداد ۷۲ .
۵- آیت ا… مصباح یزدی، کار در نظام ارزشی اسلام، مجله کار و جامعه، شماره ۸ و ۹٫
۶-مسعود حاجی زاده میهندی، آشنایی با جامعه شناسی کار.
۷-علی اکبر دهخدا، “لغت نامه دهخدا” ، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج اول، ۱۳۷۲، ج ۱۴٫
۸-حسن عمید، در فرهنگ فارسی عمید، موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۳
۹-جمال الدین محمدبن مکرم (ابن منظور)، «لسان العرب»، دارالفکر، بیروت، لبنان،
۱۴۱ هـ . ح ۳٫
۱۰- محمدتقی جعفری، «وجدان» ، انتشارات اسلامی، تهران.
۱۱- باقر ساروخانی، «دایرة المعارف علوم اجتماعی»، جلد اول، تهران، انتشارات کیهان، ۱۳۷۶٫
۱۲- اریک فروم، «انسان برای خویشتن»، ترجمه: اکبر تبریزی، کتابخانه بهجت، تهران، مهر ۱۳۶۱، صص ۱۶۰-۱۵۹٫
۱۳- ژکس، «فلسفه اخلاق» (اخلاق عملی۹، ترجمه: ابوالقاسیم پورحسینی، امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۲٫
۱۴- میرمحمد سید عباس زاده، وجدان کار، رهیافت علمی و کاربردی، انتشارات آرشیا، ۱۳۷۴٫
۱۵- ذبیح الله صدفی، پیمایشی در سنجش میزان وجدان کاری، خلاصه مقالات دومین اجلاس بررسی راههای عملی حاکمیت وجدان کاری و انضباط اجتماعی، واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی.
۱۶- شورای فرهنگ عمومی، ۱۳۷۳، دورة سوم.
۱۷- تفسیر المیزان، ج۲٫
۱۸- بحار، ج ۹۲٫
۱۹- الحیاة، ج ۲، ص ۲۹۴٫
۲۰- نهج البلاغه به نقل از الحیاة.
۲۱- مدثر آیه ۳۸٫
۲۲- المستدرک به نقل از الحیاة ، ج ۱، ص ۲۷۴٫
۲۳- بحارالانوار، نقل از الحیاة، ج ۱، ص ۲۷۰٫
۲۴- حسین بن محمد الراغب الاصفهانی، «مفردات»، دارالمعرفه، بیروت، لبنان.
۲۵- وجدان کاری در کلام رهبر، مجله صف، شماره ۲۱۶٫
۲۶- سید حسن ابطحی، اخلاقیات در مدیریت، نامه پژوهش، شماره ۵٫
۲۷- سید محمد مقیمی، سازمان و مدیریت رویکردی پژوهش، تهران، انتشارات ترمه، ۱۳۷۷٫
۲۸- وفا غفاریان، حفظ اخلاق و ارزشهای اعتقادی در سازمانها، مجله تدبیر، شماره ۱۶، مهر ۷۶٫
۲۹- سید مهدی سجادی، تعلیم و تربیت خانواده و وجدان کار، نامه پژوهش، شماره ۵، صص ۲۹۵ و ۲۹۳٫
۳۰- دکتر خسرو موحد، نقش وجدان کاری و انضباط اجتماعی در توسعه پایدار، خلاصه مقالات دومین اجلاس بررسی حاکمیت وجدان کار و انضباط اجتماعی.
۳۱- دکتر حسن میرزایی، تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر وجدان کاری و انضباط اجتماعی در سازمان، خلاصه مقالات دومین اجلاس بررسی حاکمیت وجدان کاری و انضباط اجتماعی.
۳۲- س فجر، ی، ۳۰-۲۷
۳۳- سوره قیامت، ص ۲۰
۳۴- جمال الدین محمد خوانساری، «شرح غررالحکم و دررالحکم»، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۳، ج ۵٫
در این تحقیق در ابتدا به این مطلب می پردازدکه چرا مقوله های وجدان کار و انضباط اجتماعی بسیار کم و جزئی در مطالعات و نوشته های سازمانی آمده است. این تحقیق ضمن شناخت این دو مقاله یک طرح نظری برای شناخت، پژوهش و تجزیه و تحلیل علل و عوامل بوجود آورنده و مؤثر بر آنها ارائه میدهد. محقق وجدان کاری در سازمان را یک پدیده عقیدتی می داند که در عمق ذهنیت افراد سازمانی نفوذ کرده و با آثار مثبت، مفید و اثربخشی از قبیل: تعهدکاری، درست کاری، وقت شناسی، کیفیت کار و … در متن “فرهنگ سازمانی” جلوه گر و نمایان می‌شود. برمبنای مطالب این تحقیق هر نوع بررسی و تحقیق در ماهیت، ریشه های آثار عوامل و متغیرهای وجدان کاری در سازمان یک مدل سه بعدی را دربرمی گیرد که در یک بعد آن علل و عوامل ساختاری، در بعد دیگر علل و عوامل رفتاری و در بعد سوم علل و عوامل زمینه ای روی پژوهش قرار گرفته و مشخص میشوند.
کار جوهر وجود آدمیان است برای یک یک افراد جامعه کارکردهایی بسیار دارد که از آن جمله اند:
- تأمین نیازهای حیاتی و اقتصادی
- ارضاء خواسته های روانی.
بدین سان که از طریق کار مولد، انسان احساس بودن می نماید هستی خویش را مفید می شمارد و از حاصل کارش لذت میبرد. از اینرو است که بسیاری، مهم ترین عامل از خود بیگانگی[۱] را ندیدن حاصل کر توسط عامل و آفریننده آن می دانند به نظر ما، حاصل کار، جلوه ای از وجود فرد دارد انسان در آن آیینه ای هستی خویش را می بیند حاصل کار، تبلور و مصداق حیات است. حال این دستاورد می‌تواند مادی باشد، نظیر تولید یک کفش، یا غیرمادی، نظیر انتقال اندیشه و تربیت.
برای جامعه نیز کار، کارکردهایی بی شمار دارد. کار انسانها مایه حیات و بقاء جامعه است یعنی فقر و غنای جامعه مستقیماً با کمیت و کیفیت کار انسانها در ارتباط است.
شرابیر در اثرش تکاپوی جهانی می نویسد ژاپنیها در آغاز قرن نوزدهم خود را از کاروان توسعه دور یافتند برای رسیدن بدان بسیار اندیشیدند اما، در این میان هیچ نیافتند. نه سرزمینی وسیع داشتند و نه منابع زیرزمینی گسترده بنابراین، به بالاترین و پایان ناپذیرترین ثروتهای عالم، یعنی کار، تولید و آفرینش تمسک جستند و این همان ثروتی بود که در همه برهه های حیات، این کشور را یاری داد. حتی زمانی که بر اثر جنگی خون ریز و اتمی جای جای جامعه تخریب شده بود.
برای جامعه کار نه تنها مایه بقاء حیاتی است، بلکه بقاء تاریخی جامعه نیز از طریق تولید و کار تحقق پذیر است. دستاوردهای کار آدمیان در دل تاریخ می نشیند و با آن، یادگارهای جاودان بشر فراهم می آیند جامعه از طریق کار آدمیان طبیعت را تسخیر می کند، بر آن چیره می‌شود و انسانهایش مصداق تحقق خلیفة ا… می گردند.
«کار» در زبان فارسی به معنای شغل است و گاه نیز به فعل آمده است. کار فعلی است که با مشقت توأم باشد. «راغب اصفهانی»، بر این اعتقاد است که هر فعلی که با اراده از حیوان صادر شود کار است.[۲]
در اینجا مقصود از کار، کار انسانی است چون حیوانات نیز به کار و کار گروهی می پردازند ملاک تمایز کار انسان از کار سایر جانداران، آگاهانه بودن کار انسانی است.
خصوصیت دیگر کار انسان مفید بودن آن است با توجه به این ویژگی اقتصاددانان لیبرال کار را چنین معرفی می کنند:
«کار عبارت است از استفاده ای که انسان از نیروهای مادی و معنوی خود در راه تولید ثروت یا ایجاد خدمات می نماید».
خاصیت تولیدی بودن نیز در تعریف کار از دیدگاه برخی اقتصاددانان دارای اهمیت است «لوردویک اچ مای»، اقتصاد دان آمریکایی کار را با توجه به ویژگی تولیدی آن چنین تعریف میکند: «هر گونه تلاش انسانی خواه تلاش ذهنی، جسمی و معنوی که به تولید کالاهای اقتصادی منتهی شود کار نامیده می‌شود».
«کار، فعالیت انسان به منظور تولید، تغییر شکل یا انتقال اشیاء است، حاصل تلاش مذکور را هم کار گویند».[۳]
برگسن می گوید:[۴] «کار عبارت است از آفرینش امر فایده بخش».[۵]
پرودن[۶] در تعریف کار، آنرا عمل هوشیارانة انسان بر روی ماده می داند.[۷] و فریدمن[۸] کار را مجموعة اعمالی می داند که انسان بر روی ماده با هدفی معطوف به فایده و مصلحت، به کمک مغز و دست و اعضای دیگر انجام میدهد.[۹]
به عقیده «کارل مارکس» کار عملی است که بین انسان و طبیعت به وقوع می پیوندد.
وی در این زمینه در کتاب سرمایه می نویسد: «کار نخستین برخورد بین انسان و طبیعت است. انسان در برابر طبیعت نقش یک قدرت طبیعی را ایفا می کند، او قدرت جسمانی خود یعنی قدرتی که در بازوها، پاها و سروصورت خود دارد به حرکت وامی دارد تا مواد را به شکل درآورد که برای زندگی اش مفید باشد».[۱۰]
به طور کلی کار دارای مفاهیم مختلفی است:
الف: مفهوم فلسفی کار: بسیار وسیع است و وسیع ترین مفهوم این لفظ به شمار می رود یعنی هم در مورد خداوند متعال صدق میکند هم درباره انسان و هم حتی دربارة موجودات طبیعی.
ب: مفهوم فیزیکی کار: در فیزیک، کار عبارت است از تبدیل انرژی و اصولاً انرژی را به چیزی که قابل تبدیل به کار تعریف می کنند انرژی وقتی مصرف می‌شود و تغییری در آن به وجود بیاید است.
ج: مفهوم اخلاقی کار: منظور از مفهوم اخلاقی کار این است که افراد دو نوع هستند بعضی ها خلق و خویی دارند که نمی توانند بیکار بنشینند، دلشان می خواهد فعالیت کنند، دائماً می خواهند تلاش کنند، آرام نمی گیرند.
برعکس انسانهایی نیز هستند که نمی خواهند کار کنند، تنبلند، به زور و با اهرم باید از جا بلندشان کرد. اخلاق پسندیده این است که انسان فعال باشد و کار کند، یعنی بیکار و تنبل نباشد.
د: مفهوم اقتصادی کار: در این مفهوم کار عبارت است از حرکتی که کسی انجام دهد و موجب می‌شود که چیزی مورد رغبت دیگران قرار گیرد، به طوری که در ازای آن حاضر باشند چیزی بپردازند[۱۱] با توجه به مطالب گفته شده کار را می‌توان به شکل زیر تعریف نمود:
کار عبارت است از مجموعة عملیاتی که انسان به کمک مغز، دستها، ابزار و ماشین آلات به منظور استفاده عملی بر روی ماده انجام میدهد و این اعمال نیز به نوبة خود بر انسان اثر می گذارد و او را تغییر میدهد.[۱۲]
بنابراین کار دارای خصوصیات اصلی زیر میباشد:
۱- دائمی و همیشگی بودن کار
۲- به تولید کالا و خدمات میانجامد.
۳- دستمزدی برای آن در نظر گرفته شود.
۴- منجر به برقراری تعادل جسمانی و حفظ سلامت روحی و بدنی انسان می‌شود.
۵- موجب تقویت روابط اجتماعی و ارضای نیازهای اجتماعی افراد می‌شود.
معنی لغوی کلمة وجدان
کلمات در زبانهای گوناگون دارای تعاریفی هستند. در عده ای از این کلمات علاوه بر تعاریف لغوی و معنای اصلی کلمات معانی اصطلاحی نیز وجود دارد که اغلب این تعاریف اصطلاحی بسته به کاربرد کلمات در علوم، مختلف میباشد کلمه «وجدان» نیز از این گونه کلمات است در ذیل به معنای لغوی وجدان خواهیم پرداخت:
«وجدان [وِ] (ع، صص) وجود. وجد: گم شده را یافتن؛ در عرف بعضی، وجدان عبارت است از نفس و قوانی باطنی»[۱۳]
در فرهنگ فارسی عمید از کلمه وجدان چنین یاد شده است:
«یافتن، یافتن مطلوب، نفس و قوای باطنی آن، قوای باطنی آن، قوة باطنی که خوب و بد اعمال به وسیلة آن ادراک می‌شود».[۱۴]
در کتاب لسان العرب که یک کتاب کامل فرهنگ عربی است معنی وجدان به صورت زیر آمده است:
«کلمه وجدان از وجد گرفته شده و به معنای دست یافتن به مطلوب است و اگر از کلمه وجد مشتق شده باشد به معنی زمین هموار میباشد البته در یک معنی، به معنای غضب هم آمده است».[۱۵]
در انگلیسی کلمة وجدان به Conscience تعبیر می‌شود و این کلمه دارای معنای زیر میباشد:
«احساس درست بودن یا اشتباه بودن، افکار و احساسات در یک فرد که به او الهام میکند چه چیزی غلط است».[۱۶]
با توجه به این سه دسته معنی یعنی در زبان فارسی و عربی و انگلیسی می یابیم که در هر سه زبان تقریباً یک معنی افاده می گردد و از همه آنها معنای قوة باطنی، نفس و نیروی درونی که انسان را به خیر و شر هدایت نموده و برای کارها ارزش گذاری میکند می‌توان فهمید.