این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 135 صفحه می باشد.
فهرست مطالب
تاریخچه ی کتاب های درسی در ایران ۹
تاسیس دارالفنون ۹
برخی از آموزگاران دارالفنون ۱۳
کتابهای درسی مدارس جدید تا سال۱۳۰۷ ۱۴
کتاب های وزارتی ۱۸
آزادی تالیف کتاب های درسی ۲۰
تاسیس سازمان کتاب های درسی ایران ۲۳
تغییر نظام آموزش و پرورش و کتاب درسی ۲۶
سازمان پژوهشی و نوسازی آموزشی ۲۸
کتاب های درسی بزرگسالان ۳۰
اینترنت جای کتاب را دردانشگاه ها می گیرد! ۳۲
ویژگی آموزش و پرورش کارا و ثمر بخش ۳۶
مقدمه ۳۸
نگاهی اجمالی به پدیده برنامه ریزی آموزشی ۴۰
گستره ی آموزش و پرورش نوین ۴۲
آموزش و پرورش کارآ و اثربخش در آینه ی تجارب سایر کشورها ۴۶
تمرکز زدایی ۵۰
آشنایی مختصر با رشته حقوق ۵۲
معرفی رشته حقوق (کارشناسی علوم انسانی) ۵۴
توانایی های لازم رشته حقوق ۵۷
موقعیت شغلی و درآمد رشته حقوق در ایران ۵۷
درس ها و واحدهای رشته حقوق ۵۸
دروس اصلی و تخصصی ۵۸
وضعیت انتشار نشریات حقوقی در دانشگاه ها ۶۰
کاغذ ۶۳
ریشه لغوی ۶۴
دید کلی ۶۴
تاریخچه ۶۴
سیر تحولی رشد ۶۵
مواد اولیه تهیه کاغذ ۶۵
مراحل تهیه کاغذ ۶۶
خشک کردن خمیر کاغذ ۶۸
انواع کاغذ و مقوای مصرفی درچاپ ۷۰
ویژگی‌ها و‌اجزای تشکیل دهنده کاغذ ۷۵
مواد اولیه مصرفی در فرآیندچاپ ۷۶
کاغذ به عنوان یک رکن مهم در فرایند چاپ ۷۷
۱)آناتومی ومورفولوژی ۷۷
(۲ شیمیایی ۷۸
۳ )مکانیکی ۷۹
ویژگی‌های مختلف انواع کاغذ و مقوا ۸۰
تاریخچه ی فناوری صنعت چاپ ۸۳
چاپ:تاریخچه و روش ها ۸۵
انواع چاپ ۸۷
فونت چیست؟ ۹۰
سایز چگونه محاسبه می گردد؟ ۹۰
اولین فونت فارسی؟ ۹۰
حروفچینی فارسی با کامپیوتر چگونه آغاز شد؟ ۹۱
اولین نرم افزار حروفچینی چه بود؟ ۹۱
اولین کامپیوتری که روی آن حروفچینی فارسی انجام شد چه بود؟ ۹۱
نرم افزار نقش ۹۲
نرم افزار پیشکار ۹۲
(MLS) نرم افزار ام ال اس ۹۲
نرم افزار زرنگار ۹۲
اولین ویندوز فارسی را چه کسی ساخت؟ ۹۳
WORD فارسی ۹۳
ویندوز ۹۰ فارسی ۹۳
Xp بر روی ویندوز ۲۰۰۰و farsi fon 94
نرم افزارهای فعلی باقابلیت حروفچینی فارسی ۹۴
دالنود فونت فارسی ۹۵
مشکلات لیتوگرافی ها ۹۵
مشکلات حروفچین ها ۹۵
صفحه آرایی کتاب ۹۶
چطور کتاب کمک آموزشی تهیه کنیم؟ ۱۰۱
قبل از خرید کتاب ۱۰۳
هنگام خرید کتاب ۱۰۴
عوامل پیدایش نظام آموزش از راه دور در کشورهای مختلف ۱۰۶
ضرورت های روی آوری به انواع شیوه های آموزش از راه دور در نظام های آموزشی جهان ۱۰۷
ویژگی های آموزش از راه دور ۱۰۷
ضرورت های رویکرد تلفیقی و روشهای آموزشی ۱۰۸
عوامل ایجابی آموزش از راه دور ایران ۱۰۸
ترکیب اعضای شورای موسسه آموزش از راه دور ۱۱۰
خط مشی ها ۱۱۱
انواع آموزش از راه دور ۱۱۲
دانشگاه پیام نور ۱۱۷
رتبه دانشگاه در ایران ۱۲۰
نحوه تشکیل کلاسهای دانشگاه ۱۲۱
کلاسهای حضوری ۱۲۲
دانشجویان ۱۲۲
دانشجویان رسمی ۱۲۲
دانشجویان فراگیر ۱۲۳
نتیجه ۱۲۹
منابع ۱۳۱
تاریخچه ی کتاب های درسی در ایران:
(از آغاز تا انقلاب بهمن)
نزدیک به دو سده ی پیش، پس از شکست ایران در جنگ با روسیه و از دست رفتن بخش هایی از سرزمین های ایران و بستن دو عهدنامه ی ننگین گلستان و ترکمانچای، ایرانیانی که گذشته ی پرافتخار این سرزمین را می شناختند و به آینده ی آن امید داشتند، پرسش های جدی ای را مطرح ساختند، از آن جمله بودند: چه گونه می توانیم نیرومند شویم و شکست و عقب ماندگی خود را جبران کنیم؟
اندیشمندان و اصلاح طلبان جامعه، وجود نظم و قانون و داشتن دانش و فناوری های جدید را عامل پیشرفت تشخیص دادند و چاره ی کار را در دست یافتن به آن ها از راه تاسیس مراکز علمی و فنی، استخدام آموزگاران و مشاوران خارجی، فرستادن دانش جو به خارج از کشور، انتشار روزنامه، ترجمه و تالیف کتاب های علمی و فنی و برقراری ارتباط با کشورهای پیشرفته یافتند و برای عملی کردن این کارها به دنبال فرصت بودند.
تاسیس دارالفنون:
با روی کار آمدن میرزا تقی خان امیرکبیر در دوران حکومت ناصر الدین شاه (۱۲۶۴ ق) کارهای اصلاحی همه جانبه ای در کشور آغاز شد که تاسیس مدرسه ی دارالفنون و آغاز آموزش علوم و فنون جدید در ایران یکی از آن ها بود. دارالفنون به ساختمان، آموزگار، برنامه، کتاب درسی، وسایل کار و بودجه نیاز داشت که آن ها را امیرکبیر برنامه ریزی کرد. وی زمین ساختمان مدرسه را نزدیک کاخ های سلطنتی و در مجاورت میدان توپخانه از هر جای دیگری مناسب تر تشخیص داد و پس از موافقت شاه، از میرزا رضاخان مهندس تبریزی (۱) خواست نقشه ی ساختمان را تهیه کند. میرزا رضاخان نقشه ی عمارت را شبیه سربازخانه ای که در انگلیس دیده بود ترسیم و آماده کرد. معمار ساختمان، استاد محمد تقی معمارباشی جد مادری کامران میرزا پسر ناصرالدین شاه بود که طی دو سال (از ۱۳۶ تا ۱۳۶۸ ق) ساختمان مدرسه را به پایان رساند.
امیرکبیر به پیشرفت کار ساختمان مدرسه و آغاز به کار آن بسیار علاقه مند بود. به طوری که هر گاه فرصتی می یافت به سرکشی ساختمان و کار بنایان می پرداخت. هم زمان با آغاز کار ساختمان مدرسه، امیر کبیر از داود خان، که زبان فرانسه می دانست، درخواست کرد که به اتریش برود و شش آموزگار دانا و ماهر اتریشی (۲) را برای شش سال استخدام کند و حقوق هر کدام را با هزینه ی رفت و آمد سالانه، حداکثر چهار هزار و چهارصدتومان مشخص کرد. داودخان، مترجم اول دولت ایران، پس از سفر به اتریش، هفت آموزگار، استخدام کرد و به ایران فرستاد. پنج نفر از استادان درست دو روز پس از برکناری امیرکبیر از صدارت به تهران رسیدند و استقبال شایسته ای از آنان نشد. این استادان، رشته های پیاده نظام، توپخانه، مهندسی، پزشکی و جراحی، داروسازی و معدن را دایر کردند (۳). در آن زمان کسانی که می توانستند در کلاس درس این استادان آموزش لازم را دریافت کنند، وجود نداشت. نزدیک به ۱۵۰ جوان بین چهارده تا شانزده ساله که توانایی خواندن و نوشتن داشتند و اغلب از خانواده های اعیان و شاه زادگان بودند، برای آموزش در دارالفنون برگزیده شدند. البته این گروه آمادگی یادگیری نداشت و استادان هم به زبان خارجی (اغلب به فرانسه) تدریس می کردند و مترجمان به طور هم زمان مطالب آنان را ترجمه می کردند. این کار با مشکلات و مسایل فراوانی همراه بود. با وجود این، استادان خارجی مردان تجربه و عمل بودند و آموزش های آنان نیز عملی و تجربی بود.
نخستین کتاب های درسی را، پس از چند سال که استادان خارجی در کلاس ها به طور عملی تدریس کرده بودند، مترجمان آنان با استفاده از یادداشت هایی که خود آماده ساخته بودند و یا کتاب هایی که آن استادان از خارج آورده یا در ایران نوشته بودند، فراهم آوردند. آن کتاب ها در چاپخانه ی دارالفنون (۴) به صورت چاپ سنگی تهیه می شد و در دسترس دانش جویان قرار می گرفت. علاقه و پشتکار نخستین گروه آموزگاران ایرانی و خارجی دارالفنون، بسیار چشمگیر بود. آنان همه ی لوازم کار خود – اعم از کتاب، آزمایشگاه، کارگاه، عکاسخانه و چاپخانه- را خودشان تهیه می کردند و با آن که دانش جویان آنان شاه زادگان و درباریانی بودند که آمادگی و پشتکار لازم را نداشتند، باز هم توانستند دانش آموختگانی تربیت کنند که برای آنان جانشینان شایسته ای باشند.
نخستین مشکلی که برای تهیه ی کتاب های درسی وجود داشت ( و در طول این ۱۵۰ سال اخیر همچنان کم و بیش وجود داشته است) نداشتن اصطلاحات علمی تعریف شده ای بود که به جای واژه های خارجی به کار می رود. نداشتن کاغذ و جوهر مرغوب، نداشتن استادکار ماهر و نیز تجهیزات ناقص از دیگر مشکلاتی بود که با مدیریت و کمک علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه (۵) وزیر علوم و رضاقلی هدایت (۶) ناظم و سرپرست مدرسه برطرف شد. گفتنی است که نخستین مدیران دارالفنون از دانشمند ترین و آگاه ترین اشخاص عصر خود بودند و همین مدیریت آگاهانه سبب شد که استادان خارجی هر سال یک کتاب بنویسند و مترجمان ایران آن ها را به فارسی برگردانند. چند نمونه از نخستین کتاب هایی که در دارالفنون تدریس می شد عبارتند از::
۱- میزان الحساب، تالیف موسیو کریشیش، ترجمه ی محمد زکی میرزا مازندرانی، تهران:
دارالفنون ۱۲٧۴ ق
۲- فیزیک، کریشش نمساوی؛ ترجمه ی میرزا زکی مازندرانی. تهران : دارالفنون ۱۲٧۴ ق .
۳- کتاب تشریح بدن الانسان ، پولاک، تهران : ۱۲٧۰ق ،
۴- کتاب جبر و مقابله، مؤلف بهلر فرانسوی، ترجمه ی عبدالرسول خان مهندس اصفهانی، به کوشش رضاقلی هدایت، ناظم مدرسه دارالفنون،
۵- زبده الابدان، جان . ال. شلیمر فلمنکی به دستیاری محمد تقی بن محمد هاشم انصاری طبیب کاشانی ، ۱۲٧۹ ق
۶- زبده الحکمه ، پولاک نمساوی؛ گردآوری میرزا علی نقی آقا محمد اسماعیل، تهران، ۱۲٧۲ق .
٧- جراحی : مشتمل بر دو جلد و یک رساله در کحالی ، پولاک نمساوی، تهران، ۱۲٧۳ق، ج ۳ در یک مجلد.
هوشنگ شریف زاده، که از شیفتگان و آگاهان نسبت به علم و آموزش در ایران بود، بعدها به تصحیح این کتاب همت گماشت و با همکاری خانم مهرناز طلوع شمس این کتاب را با اضافاتی برای چاپ دوباره به مرکز نشر دانشگاهی سپرد.
برخی از آموزگاران دارالفنون:
مهدی قلی خان هدایت (مخبر السلطنه) می نویسد: «در دوره ی اول دارالفنون معلمینی بوده اند که از همه، آثار [ جدیت] باقی است و بعدها آن دلسوزی را در کنار نداشتند. کریشش معلم توپخانه و ریاضی بوده، میرزا زکی پسر حاجی میرزا آقای مازندرانی که به پاریس رفته بوده و فرانسه می دانست مترجم او بوده است. دکتر پولاک معلم طب و جراحی به مترجمی محمد حسین خان قاجار، چون کلوکه ( cloquet ) فرانسوی فوت می کند، حکیم باشی مترجم مخصوص می شود. شلیمر نمساوی به جای او به تدریس طب می پردازد. این شلیمر قرابادینی [ کتاب داروشناسی ] در طب و نباتات نوشته است که چاپ شده. مترجم به فرانسه، انگلیسی و آلمانی در اول کتاب، اسامی فارسی و عربی را مرادف کرده است و حواله به صفحات کتاب داده است. الحق نسخه ای پر ارزش است و جا دارد که تجدید چاپ شود» (۹) . این شلیمر سعی می کرده است بلور بسازد و نمی شده است گفتند:
ای شلیمر یک زمان در کار خود اندیشه کن / گر نمی گردد بلور این کوزه آن را شیشه کن
همین نویسنده درباره ی سال ها بعد که تعداد مدارس زیاد می شود و دیگر از استادان خارجی اثری نیست می نویسد : « برنامه مدارس ما صحیح نیست. هنوز یک مدرسه با تمام ملزومات نداریم و مدرسه زیاد می کنیم و افاده چی ناقص می سازیم . از هر طبقه در مدارس قبول می کنیم و یک رقم تدریس، ادارات ما روز به روز پر می شود از اجزایی که طرف حاجت نیستند. چند سال است که مدرسه فلاحت داریم، یک نفر که به حقیقت فلاحت بداند تربیت نشده است. اگر هم ندرتن یکی چیزی آموخته است به آبادی ملک پدرش نپرداخته … ممالک مترقی برای هر حرفه، نجاری، آهنگری، خانه داری، آشپزی، خیاطی و غیره مدرسه دارند. مدرسه باید کارآگاهان سر به زیر بسازند نه مفسدان سر به هوا… این را هم بگویم عالم به هر فنی بیش از حاجت، وجود معطله خواهد بود» (۱۰)
پایان نامه تاریخچه ی کتاب های درسی در ایران
