پیشگفتار :
سپاس بی کران خداوند بزرگ و بی همتا را که این بنده حقیر را در جهت نیل به اهداف خود یاری نمود .
به دلیل اهمیت و کاربرد فراوان مایعات و مواد نفتی مورد استفاده در خودرو که وجود آنها باعث بهتر کار کردن موتور و کلاً مجموعه اتومبیل است ، اینجانب این موضوع را برگزیده تا با تشریح آن بتوانم قدمی هر چند کوچک در جهت آگاه سازی دانشجویان گرامی برداشته باشم . در پایان از همکاری ومساعدتهای فکری استاد گرامی جناب آقای عبادی تشکر نموده و به همین وسیله از ایشان تقدیر و تشکر به عمل می آورم .
مقدمه
سوخت‌ها
سوخت‌هایی که برای ایجاد نیرو در بیشتر خودروها به کار می‌روند، سوخت‌هایی هستند که از نفت خام به دست می‌آیند و برای نمونه می‌توان به بنزین یا سوخت دیزل اشاره کرد.
روان سازها بسیاری از بخشهای متحرک خودرو برای اینکه براحتی و با حداقل اصطلاک به وظیفة خود عمل کنند، باید به طور مداوم روغن کرای شوند. روغن این بخش‌ها را با لایه ای نازک ولغزنده، به گونه‌ای می‌پوشاند که آنها بتوانند بدون اینکه با یکدیگر تماس مستقیم برقرار کنند روی هم حرکت ولغزش داشته باشند.
سیّال‌ها
برخی قسمت‌های خودرو، مثلاً گیربکس خودکاریا ترمزها، این نیرو را منتقل می‌کنند و باعث می‌شوند هر کدام از این بخش‌ها به بهترین شکل کار کنند.
اگر چه روغن و سیّال‌های دیگری که برای این منظور به کار می‌روند از نفت خام به دست می‌آید،
اما روغن‌های هیدرولیک دیگر، مثلاً روغن ترمز، از گیاهان و حیوانات تهیه می‌شوند. در کنار این مواد طبیعی، روغن‌ها و سیالات ترکیبی و مصنوعی نیز وجود دارند که در روغن‌کاری از آنها استفاده میشود.
گریس
گریس از نفت خام به دست می‌آید و از یاتاقان‌ها و اتصالات قطعات در برابر فرسایش ناشی از اصطکاک، آب و غیره محافظت می‌کند.
آب بند‌ها (عایق‌ها)
آب‌بندها یا درزگیرها برای آب‌بندی بخش‌هایی که با یکدیگر در تماسند به کار می‌روند. آب‌بندها از نشت روغن، سیّال و آب به بیرون جلوگیری می‌کنند و مانع از ورود آب، گل ولای و مواد خارجی می‌شوند. آب‌بندها معمولاً از سیلیکون یا اکریلیک ساخته می‌شوند.
ضد یخ
برای جلوگیری از یخ‌بستن سیستم خنک کنندة موتور در هوای سرد، از ضد یخ استفاده میشود. این مادة سمی‌از اتیلن گلیکول به دست می‌آید و شباهت زیادی به الکل دارد.
توجه: اگر چه آموزش تعمیرات عموم(GST) بیشتر دربارة محصولات حاصل از نفت خام است، اما همة سیّال‌ها و مواد دیگری که به آنها اشاره شد از نفت خام به دست نمی‌آیند و بسیاری از آنها از مایع دیگری حاصل می‌شوند.
روغن موتور
تفاوت عمده بین روغن موتور و روان سازهای دیگر، این است که روغن موتور به کربن، اسید و مواد بیرونی محفظة احتراق آغشته میشود. به همین دلیل روغن موتور باید با تأثیرات عوامل و مواد خارجی مقابله کند. برای مثال، در هنگام اشتعال اسید سولفوریک و اسید هیدروکلریدریک باید خنثی عمل کنند و روغن باید سوخت مشتعل نشده و لجن‌های کربن را جمع‌آوری و حل کند تا این مواد در اطراف موتور روی هم انباشته نشوند.
ویژگی‌های اصلی روغن موتور
1.روان کاری: روغن موتور با ایجاد فیلمی‌نازک از روغن،سطوح فلزی داخل موتور را از هم جدا می‌کند و در نتیجه مانع از سایش این سطوح در تماس با یکدیگر میشود. به این ترتیب، فرسودگی موتور به حداقل می‌رسد و از هدر رفتن نیروی موتور نیز جلوگیری میشود.
2. خنک‌کنندگی: روغن موتورها معمولاً از بخش‌هایی که در معرض دمانی بالای حاصل از احتراق موتور قرار دارند محافظت می‌کنند. روغن با چرخش حول این اجزا، گرما را به خود جذب و به بیرون موتور هدایت می‌کند. اگر این کار صورت نگیرد، بعضی قسمت‌ها گیرپاژ می‌کنند.
3. آب‌بندی: روغن موتور بین پیستون و سیلندر لایه‌ای از روغن پدید می‌آورد. این لایه آب‌بند مناسبی است که از خروج یا ورود مواد بیرونی به محفظة احتراق جلوگیری می‌کند.
4. پاک‌کنندگی: ته نشین شدن لجن‌ها، دوده و مواد دیگر در قسمت‌ها داخلی موتور، باعث افزایش اصطکاک و مانع کذر روغن میشود. بنابراین روغن موتور باید با استفاده از خاصیت پاک‌کنندگی خود مانع از تجمع این مواد در موتور خودرو شود.
5. جذب فشار: روغن موتور باید خاصیت جذب و کاهش فشار‌های موضعی وارد شونده به قطعات را داشته باشد و بتواند افزایش ناگهانی فشار را به لایه‌های روغن انتقال دهد تا سطوحی که با یکدیگر در تماسند ساییده نشوند.
ویژگی‌های لازم برای روغن موتور
1. روغن موتور باید غلظت مناسبی داشته باشد. اگر غلظت کم باشد. لایة روغن براحتی می‌شکند و خطر سایش قطعات به وجود می‌آید؛ بالعکس اگر غلظت زیاد شد، روغن موتور در برابر حرکت از خود مقاومت نشان میدهد و باعث سخت روشن شدن و کاهش قدرت خودرو میشود.
2. با تغییر دما غلظت آن چندان تغییر نکند.
3. برای کار با فلزات مناسب باشد.
4. برای جلوگیری از زنگ زدگی و اکسید اسیون مناسب باشد.
5. کف نکند.
طبقه بندی روغن‌های موتور
به طور کلی روغن موتور را از دو لحاظ طبقه بندی می‌کنند: 1. بر اساس
لزجت؛ 2. براساس کیفیت.
طبقه بندی بر اساس لزجت
لزجت ( که مردم عادی اغلب آن را سنگینی یا وزن روغن می‌نامند) به ضخامت سیّال برمی‌گردد. ضخامت سیال یا لزجت یعنی میزان مقاومت سیال در برابر جاری شدن.
هنگامی‌که روغن گرم میشود رقیق‌تر و هنگامی‌که سرد میشود غلیظ‌تر میشود. بعضی از روغن‌ها با غلظت بالا و بعضی از روغن‌ها با غلظت کمتر ساخته می‌شوند. غلظت روغن به وسیلة‌عددی به نام ضریب یا شاخص لزجت مشخص میشود. عدد کمتر نشانة روغن رقیق‌تر و عدد بیشتر نشانة روغن غلظت‌تر است.
روغن های طبقه بندی شده بر اساس لزجت با کلمه اختصاری SAE مشخص شده‌اند. عددهای مختلف SAEمعمولاً بر پایة دماهایی که روغن موتور در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد دسته بندی می‌شوند. مناسب‌ترین روغن آن است که براساس شرایط دمایی موتور تغییر کند.
تغییر شاخص لزجت
شاخص گرانروی هر چه پایین‌تر باشد روغن رقیق‌تر است.
روغن‌هایی که عدد لزجت آنها در یک بازه مثلاً30-W10 یا 40-W15 مشخص شده باشد، روغن‌های چند منظوره نامیده می‌شوند زیرا آنها در برابر تغییر دما، دگرگونی بسیار کمی‌در لزجت دارند. معمولاً این نوع روغن‌های نیازی به تعویض شدن در فصول مختلف ندارند.
علامت W در لزجت نشانة گرانروی در دمای پایین است، مثلاً W20 گرانروی در دمانی 20- درجة سانتی گراد را نشان میدهد. استفاده از روغن با لزجت کم، ما را از روشن شدن موتور در دماهای پایین مطمئن می‌سازد. اعداد گرانروی بدون علامت W، لزجت را در دمای 100 درجة سانتیگرد مشخص می‌کنند. برای مثال، 30- W10SAE نشان میدهد که روغن موتور استانداردهای روغن موتور10SAE را در دمای 20 – سانتی گراد و استانداردهای روغن 30SAE را در دمای 100درجة سانتیگراد داراست.
طبقه بندی بر اساس کیفیت
طبقه بندی روغن موتور بر اساس کیفیت را مؤسسة نفت آمریکا، API تعریف کرده است. این طبقه بندی بر اساس روشهای آزمایشی است. معمولاً روی قوطی روغن علاوه بر SAE، طبقه بندی API نیز نشان داده میشود تا مشتری بتواند برای شرایط مختلف براحتی روغن مناسب را انتخاب کند. در فهرست زیر طبقه بندی‌های API و خدمات شرح روغن‌ها نشان داده شده است.
برای استفاده در موتورهای بنزینی
طبقه‌بندی
API سرویس‌ها وشرح روغن‌ها
SA نفت خام خالص بدون هیچ نوع افزودنی
SB مورد مصرف: راه اندازی موتورهای تحت بارسبک؛ مقدارکمی‌ضد زنگ نیز افزوده میشود.
SC عامل پاک کنندگی، ضد زنگ و غیره به آن اضافه میشود.
SD مورد مصرف: برای راه اندازی موتورهایی که در دمای پایین‌یا دمای بالا و یا تحت شرایط سخت کار می‌کنند؛ عامل پاک‌کنندگی، ضد زنگ و... به آن افزوده میشود.
SE مورد مصرف: برای راه اندازی موتورهایی که تحت شرایطی سختتر(ازکلاسSD) سوخت کارمی‌کنند؛ عامل پاک کنندگی، ضد زنگ و... به آن افزوده میشود.
SF روغن درجه بالا، با مقاومت پوششی عالی و قابلیت دوام بالا.
استفادة اصلی برای موتورهای دیزل
به دلیل فشارهی بالای تراکم احتراق در موتورهای دیزل و نیز مقدار زیادی نیروی اعمال شده بر قطعات دورانی، روغن موتورهای باید تواناییی ایجاد لایه‌ای قوی از روغن را داشته باشد. به علاوه چون سوخت دیزل سولفور دارد و بخار اسید سولفور هنگام احتراق و در مجاورت رطوبت داخل موتور تشکیل اسید سولفوریک میدهد، روغن موتور باید بتواد این اسید را ختثی کند و برای جلوگیری از ته نشین شدن لجن‌ها خاصیت پاک کنندگی داشته باشد.
عملیات و طبقه بندی روغن‌ها
طبقه بندی
API عملیات و طبقه بندی روغن‌ها
GL-1 روغن معدنی خالص که برای دنده‌ها واغلب برای خودرو استفاده میشود.
GL-2 مورد مصرف: روانکاری دنده‌های فرسوده. روغن دنده که روغن حیوانی یا گیاهی به آن افزوده میشود.
GL-3 موردمصرف: وسایل حمل و نقل دستی و دنده فرمان، تحت حداکثر فشار مجاز وافزودنی‌ها
GL-4 برای چرخ دنده‌های هیپوئیدی تحت باریا شرایط سختتر (ازکلاس GL-3) به آن وارد میشود.
GL-5 پایداری بسیار بالا در برابر حداکثر فشار وارده و به همین دلیل به عنوان روغن‌دنده‌های هیپوئیدی استفاده میشود. فشار حداکثری بالاتر از فشار مجاز روغن GL-4 به آن وارد میشود که به دنده‌های قدرت تحمل در برابر بارهای ضربه‌ای سنگین و لغزش با سرعت زیاد را میدهد.
GI: روغن دنده‌ها
روغن‌های موتور باید خصوصیات هر دو نوع طبقه بندی لزجت و API را داشته باشد.
مناسب‌ترین طبقه بندی API و شاخص گرانروی موتورهای ویژه و مخصوصی را می‌توان با استفاده از راهنمای تعمیرات و یا اطلاعات خدمات و راهنمای تعمیرات خودرو انتخاب کرد. در فهرست خدمات بالا، چند پیشنهاد برای انتخاب بر اساس طبقه بندی API وشاخصی گرانروی ارائه شده است. روغن باید به گونه‌ای بر اساس هر دو شاخص گرانروی و API انتخاب شود که در دماها و شرایط مختلف رانندگی. بهترین ویژگی‌ها را داشته باشد.
روغن دنده
روغن دنده در گیربکس معمولی، دیفرانسیل و جعبه فرمان به کار می‌رود.
ویژگی‌های لازم برای روغن دنده
بر اثر ارتباط حرکتی بین قطعات، پس از مدتی آنها فرسوده می‌شون. سطوح دندانه‌های چرخ دنده از قسمت هایی است که در آن احتمال سایش زیاد است . سطح بزرگ تماس چرخ دنده و سرعت زیاد آن، باعث افزایش حرارت میشود. بنابراین روغن‌های چرخ دنده باید دارای خصوصیات زیر باشند:
1. لزجت مناسب: روغن چرخ دنده با لزجت بالا، معمولاً مانع از ورود خسارت به چرخ دنده و یاتاقان میشود. از آنجا که گرانروی در استارت موتور و انتقال دستی اجزای مربوط به گیربکس در دماهای پایین مؤثر است، باید از روغن دنده‌ای با گرانروی مناسب استفاده کرد.
گرانروی روغن‌ها با افزایش یا کاهش دما، کار کردی متفاوت پیدا می‌کنند. به عبارت دیگر، هر گاه دمای محفظه کاهش یابد. لزجت بالا رفته و سیلان آن ضعیف میشود.
2. قابلیت تحمل بار: هنگامی‌که دنده ها با یکدیگر درگیر می‌شوند، فشار بسیار زیاد و بار ناگهانی به آنها ورد میشود. یکی از مهم‌ترین کارکردهای روغن دنده، کمک کردن به دنده‌ها برای تحمل این نیرو است. روغن دنده‌ها را آسان می‌کند و مانع از سوختن سطح دنده، سایش دنده‌ها و یاتاقان‌ها میشود. به این قابلیت روغن دنده، قابلیت تحمل بار گفته میشود.
3. مقاومت دمایی و مقاومت اکسیداسیون: وقتی روغن دنده بر اثر حرارت یا اکسید اسیون خراب میشود، لجن‌ها و مواد اسیدی در آن شکل می‌گیرد و لزجت نیز افزایش می‌یابد. لجن‌های تشکیل شده باعث می‌شوند که روغن کاری یاتاقان‌ها بخوبی انجام نشود. لجن‌های سفت شده می‌توانند باعث خرابی سطح دنده ها و یاتاقان‌ها شوند. لجن‌ها لزجت را افزایش و قابلیت خنک کنندگی روغن را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند و روغن در برابر حرکت قطعات از خود مقاومت بیشتری نشان دهد. از طرف دیگر، مواد اسیدی شکل گرفته در روغن نیز باعث خوردگی می‌شوند. به دلایلی که گفته شد، مقاومت دمایی خوب و قابلیت اکسیداسیون برای روغن دنده ضروری است.
طبقه بندی روغن‌های دنده
طبقه بندی روغن دنده به میزان زیادی بستگی به لزجت و تحمل بار دارد. روغن دنده نیز ماننده روغن موتور طبق لزجت SAE و کیفیت مؤسسة نفت آمریکا API طبقه بندی میشود.
طبقه بندی بر اساس لزجت
روغن های دنده، مانند روغن های موتور دارای اعداد SAE هستند. 6 شاخص لزجت SAE که به ثبت رسیده اند عبارتند از:120،140،W90،W85،W80 وW75. در گیربکس ها و دیفرانسیل‌ها معمولاً روغن هایی با لزجت 80، 85، تا 90 مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طبقه بندی بر اساس کیفیت
مؤسسة نفت آمریکا API، روغن دنده را بر اساس کاربرد طبقه بندی کرده است. اما معیار اصلی دسته بندی روغن، این است که روغن برای چه نوع دنده‌ای قابل استفاده می‌گیرند. در جعبه فرمان معمولاً از روغن های GL-3 یا GL-4 استفاده میشود و روغن‌های مصرفی گیربکس معمولی و دیفرانسیل GL-5 است.
روغن دنده‌های هیپوئید
روغن دندة هیپوئید در دیفرانسیل‌هایی باید استفاده شود که با دنده‌های هیپوئید مرتبط هستند. در این دیفرانسیل‌ها هرگز از روغن دندة معمولی نباید استفاده کرد، زیرا روغن‌های معمولی باعث پیدایش سوختگی در سطح دنده‌ها می‌شوند.
عملیات و طبقه بندی روغن‌ها
طبقه بندی
API عملیات و طبقه بندی روغن‌ها
GL-1 روغن معدنی خالص‌که برای دنده‌ها. بیشتراوقات درخودرو استفاده میشود.
GL-2 مورد مصرف: رونکاری دنده‌های فرسوده. روغن دنده که روغن حیوانی یا گیاهی با آن افزوده میشود.
GL-3 موردمصرف: روانکاری وسایل حمل و نقل دستی و دنده فرمان، فشار حداکثر به آن وارد شده و سایر افزودنی‌ها به آن اضافه می‌شوند.
GL-4 برای چرخ دنده‌های هیپوئیدی تحت باریا شرایط سختتر (ازکلاس GL-3) مفید میباشد. فشاری بیش از فشار حداکثر وارد بر آن به روغن GL-3 به آن وارد میشود.
GL-5 توانایی بسیار بالا در برابر حداکثر فشار را دارد و به همین دلیل به عنوان روغن‌دنده‌های هیپوئیدی استفاده میشود. فشار حداکثری بالاتر از فشار مجاز روغن GL-4 به آن وارد میشود که به دنده‌های قدرت تحمل در برابر بارهای ضربه‌ای سنگین و لغزش با سرعت زیاد را میدهد.
GL: روانکاری دنده‌ها
گریس
گریس محصولی دیگر از نفت خام است که حالتی نیمه جامد دارد. از گریس برای محافظت از یاتاقان‌ها، اتصالات و قطعات میشود. گریس در برابر هرگونه فرسایش ناشی از اصطکاک و آب، از خود مقاومت نشان میدهد.
گریس‌ها معمولاً‌از دو نوع اصلی تشکیل می‌شوند:
1. نوع صابونی فلزی
2. نوع غیر صابونی
گونه‌های صابونی فلزی در تولید گریس کاربردی فراوان دارد.
مزایای گریس
1. از آنجا که گریس معمولاً سیلان پیدا نمی‌کند و پراکنده نمی‌شود، روغن کاری طولانی مدت بدون تعویض آن امکان پذیر است.
2. آب بندی عالی و قابل توجه آن مانع ورود مواد خارجی مانند گردوغبار،خاک، گاز و آب به داخل سطوح گریس کاری شده میشود.
3. از تحمل بار بالایی برخوردار است.
معایب گریس
1. در مقایسه با روغن روان ساز مایع ، گریس بسختی قابل تعویض است و روش تشخیص با دست، برای تعویض گریس مشکل است.
2. در برابر حرکت قطعات مقاومت بالایی از خود نشان میدهد.
3. قابلیت خنک کنندگی بسیار ضعیفی دارد که ناشی از جریان کند سیلان آن است، از همین رو گریس بسرعت داغ میشود.
4. خارج کردن مواد خارجی ترکیب شده با گریس مشکل است.
گریس در مقایسه با روغن مایع، قابلیت روان سازی کمتری دارد و بر اثر حرکت اجزا و قطعات آن پراکنده شده و بتدریج قابلیت کاهش اصطکاک را از دست میدهد.
انواع گریس
گریس در بخشهای مختلف خودرو به کار می‌رود و موجب روان شدن حرکت آن بخش‌ها میشود. نه تنها در شاسی، یاتاقان‌ها و بلبرینگ‌ها کاربرد دارد، بلکه در بخشهای الکتریکی و قسمت‌های مربوط به ترمز نیز به کار می‌رود. علاوه براین،بعضی از قسمت‌ها تحت شرایط خاص برای سرویس به گریس نیاز دارند. به همین دلیل انواع مختلفی از گریس‌ها موجود است. مواردی که در زیر می‌آیند چند نوع گریس را برای کاربردهای مختلف در شاسی، یاتاقاها و اتصالات نشان می‌دهند.
گریس شاسی
شاسی خودرو به طور مداوم در معرض خاک، گل ولای، وزن زیاد و نیز تکان‌های شدید قرار دارد. گریسی که در چنین مواردی به کار می‌رود، باید در برابر آب، گل ولای، فشار و تکان‌های ناگهانی مقاومت کند و از وارد شدن صدمه به شاسی خودرو جلوگیری کند. شرکت خودروسازی تویوتا پیشنهاد می‌کند گریس‌های زیر در شاسی استفاده شود:
گریس پایه صابونی لیتوم چند منظوره(NLGI#2)
این نوع گریس از نظر مقاومت در برابر آب و گرما بهترین است و در موارد معمول و متداول گریس کاری به کار می‌رود؛ مواردی مانند: کلاچ، اتصالات فرمان، پروانه،سگ دست و میل یا پایین زنجیز.
NLGI#2، مؤسسة ملی گریس روان ساز، برای گریس با سختی و استحکام بالا مشخصه‌های ثابتی که شامل شمارة بالاست، ارائه کرده است.
3. گریس پایه صابونی لیتوم دی سولفید مولیبدن
این گریس پرکاربرد از گریس پایه صابونی لیتوم با کیفیت بالا به اضافة دی سولفید مولیبدیوم تشکیل شده است. این گریس که گاهی گریس مخصوص یا عمر طولانی نیز نامیده میشود، سربی رنگ است. این گریس در محل‌هایی که قابلیت تحمل فشار زیاد را دارند یا جاهایی که گریس خیلی مورد نیاز نیست به کار می‌رود؛ محل‌هایی مانند کلاچ،اتصالات ساچمه‌ای، میله‌های تعلیق، میل وسط فرمان، اتصالات گاردن دوبل، اتصالات با سرعت ثابت، چرخ دنده و دنده فرمان.
توجه: این گریس به دلیل عملکرد و کارایی مشخص داخلی و خارجی با یکدیگر تفاوت دارند. بنابراین از نوع گریس مورد استفاده از گردگیرهایی شفت محرک(میل پلوس) اطمینان پیدا کنید.
گریس بلبرینگ چرخ
برای بلبرینگ چرخ، از گریس با پایة صابونی لیتوم چند منظوره NLGI#2 استفاده میشود. موارد زیر ویژگی‌های ضروری این نوع گریس را نشان میدهد:
1.هنگام حرکت یا ترمز گرمای زیادی در محور چرخ‌ها تولید میشود، که حداقل آن 130 درجة سانتیگراد است. از این رو گریس باید در برابر گرما به گونه‌ای مقاومت داشته باشد که به آسانی نرم نشود و به بیرون از بلبرینگ جریان پیدا نکند.
2. گریس باید در برابر اکسید اسیون به گونه‌ای مقاوم باشد که در استفاده‌های بلند مدت خاصیت خود را از دست ندهد.
4. از آنجا که بلبرینگ‌ها (یاتاقان‌ها) اغلب در تماس باآب و گل و لای هستند، باید در برابر زنگ زدن و خوردگی مقاومت بالایی ایجاد کند.
تمیز کردن و زنگ زدایی یاتاقان‌ها
در موارد عادی برای تمیز کردن از نفت یا گازوئیل استفاده میشود. پس از تمیز کردن، یاتاقان‌ها بسرعت آمادة زنگ زدن می‌شوند، بنابراین باید فوراً با گریس تازه یا مواد ضد زنگ پوشانده شوند.
پوشش دادن
نباید کل توپی چرخ با گریس پوشانده شود. گریس بیش از حد، در سرعت‌های بالا باعث افزایش دما میشود. در این حال گریس نرم و به بیرون از یاتاقان‌ها سرازیر میشود. گریس یاتاقان‌های استوانه‌ای باید پر باشد، اما3/1 از فضای داخلی محور توپی چرخ باید خالی از گریس باشد.
ترکیب با سایر گریس‌ها
نباید گریس یاتاقان‌ها را با سایر گریس‌ها مخلوط کرد، زیرا این کار باعث کاهش کارایی گریس و افزایش نشتی آن میشود.
مواد خارجی درون گریس
نباید گریس با مواد خارجی نظیر شن و ماسه یا ذرات فلزی آغشته شود، زیرا مواد خارجی درون گریس باعث عدم پوشش مناسب سطوح در تماس با یکدیگر میشود. بنابراین از کار کردن در مکان‌هایی که دارای شن و ماسه و مواد یاد شده هستند بپرهیزید و از بازگذاشتن ظرف حاوی گریس دوری کنید و هرگز نگذارید آب با گریس مخلوط شود، زیرا در این صورت گریس خواص خود را از دست میدهد.
گریس‌های مخصوص دیگر
1. گریس‌هایی که در قطعات سایشی، یعنی نقاط تقسیم کننده به کار می‌روند، باید در برابر وزن و حرارت مقاومت بالایی داشته باشند.
2. پیش از مونتاژ، از گریس پایة لیتیومی‌نوع گلیکول برای پوشش دادن کلاهک‌های پیستون سیلندر اصلی، سیلندر آزاد کنندة کلاچ و سیلندر ترمز چرخ استفاده کنید. هنگام استفاده از این گریس بسیار دقت کنید، زیرا این گریس می‌تواند باعث جا باز کردن یا متورم شدن کلاهک‌ها شود.
3. با توجه به گرمایی که ترمز ایجاد می‌کند، گریس که بین صفحة پشتی (طبق) و کفشک‌های ترمز به کار می‌رود، علاوه بر سفتی مورد نظر، باید به اندازة کافی نرم نیز باشد. مسئلة دیگری که باید به آن توجه داشت، حفظ شدن کیفیت گریس در برابر عوامل بیرونی، مانند گردو غبار،خوردگی و آب در طول مدت مصرف است. برای دست یابی به چنین شرایطی، باید از گریسی که غیر صابونی و ذوب نشدنی باشد استفاده کرد.
سیالات
کلیات
مایعات مختلفی که در خودروها به کار می‌روند عبارتند از: روغن گیربکس اتوماتیک، روغن فرمان هیدرولیک و روغن ترمز. این مایعات کاربردهای گوناگونی مشتمل بر انتقال قدرت،کنترل هیدرولیک و روغن کاری دارند.
روغن گیربکس خودکار(ATF)
روغن گیربکس خودکار یا روغن جعبه دنده، روغنی با تصفیة عالی و کیفیت بالاست. فشار روغن گیربکس خودکار به وسیلة اوپل پمپ افزایش می‌یابد و برای انتقال حرکت دورانی موتور وگشتاور به گیربکس، به مبدل گشتاور فرستاده میشود. همچنین فشار روغن هیدرولیک، سوپاپ سیستم کنترل هیدرولیک را به کار می‌اندازد. این سوپاپ اجازه میدهد که قدرت به دنده‌ها منتقل شود. این روغن وظیفة روغن کاری قسمت‌های دورانی گیربکس، چرخ دنده‌های سیاره‌ای،کلاچ‌ها، یاتاقان‌ها، شفت‌ها و غیره را نیز بر عهده دارد.
1.الزاماتATF
برای اینکه ATF به نحو مطلوب وظایف خود را به انجام رساند، باید دارای خصوصیات زیر باشد:
1.لزجت مناسب:ATF از دمای حدود 25-درجة سانتیگراد تا 170 درجة سانتی گراد قابل استفاده است، از همین رو لزجت یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در قابلیت عملکرد مبدل گشتاور، سیستم کنترل هیدرولیک و غیره است.
لزجت ATF باعث بهبود روانکاری روغن از دماهای پایین تا بالا میشود.
2. مقاومت در برابر اکسید اسیون و دما: دمای روغن گیربکس خودکار در سرعت‌های معمولی تا 100 درجة سانتیگرد افزایش می‌یابد. این دما در شرایط کاری (تحت بار) تا حدود 150 سانتیگراد یا بیشتر افزایش یابد. بنابراین اگر ATF باید محتوی عامل ضداکسیداسیون باشد.
خصوصیات ویژه ضدکف
پمپ و پیش برنده، بشدت روغن گیربکس خودکار ATFرا هم می‌زنند و باعث ایجاد کف در روغن می‌شوند. نتیجة این حالت، عدم انتقال مناسب، لغزش دیسک کلاچ و نوارهای ترمز و سایش و اکسیداسیون روغن را به دنبال خواهد داشت. برای جلوگیری از این موارد، اضافه کردن عامل ضد کف ضروری است.
خصوصیات اصطکاکی
دیسک کلاچ و نوارهای ترمز به وسیلة فشار هیدرولیکیATF کارمی‌کنند. اگر ضریب اصطکاگ بین دیسک کلاچ، صفحه کلاچ، نوارهای ترمز و طبلک پایین باشد،تکان کم خواهد بود، اما با وجود موتور به گیربکس می‌شودو سایش ( فرسایش دیسک کلاچ و نوارهای ترمز) را نیز افزایش میدهد.
ضریب اصطکاک بالا، ضربه‌های ایجاد شده به وسیلة نوارهای ترمز و دیسک کلاچ را افزایش میدهد و از آسایش سرنشینان خودرو می‌کاهد. از ضریب اصطکاک به عنوان عامل تنظیم،برای اندازه‌گیری ضربه استفاده میشود.
رنگ
برای مقاصد مختلف ATF به رنگ های قرمز یا کهربایی ساخته میشود.
مایع رنگی،در تشخیص نشتی روغن گیربکس به تعمیر کاران کمک می‌کند. بنابراین ATF آلوده شده به مواد خارجی،از رنگ آن بسادگی قابل تشخیص است.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 53 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله تشریح مسائل مطرح شده در کنفرانس درس تکنولوژی سوخت رسانی
