هدف از ساخت و سنتز این شیشه سرامیک به همراه زیرکن تشکیل فازهای مطلوب برای دفن زباله های
رادیواکتیو و همچنین بررسی تاثیر زیرکن در آن میباشد.
بررسی تاثیر ZrSiO بر شیشه سرامیک
پیشگفتار
ذخایر معدنی کشور ودیعه ای الهی است که می بایستی با حزم و دور اندیشی و برنامه ریزیهای هماهنگ ، مولد و معقول ، برای بهبود و توسعه اقتصادی کشور ، بصورتی مؤثر مورد بهره برداری قرار گیرد . در توجیه و تعلیل این امر ، کافیست بیاد داشته باشیم که این سرمایه های الهی از یک سو محدوداند و از سوی دیگر به همه نسلهای این مرز و بوم تعلق دارند . از این جهت منطقی آن است که این ذخایر ، در تقویت ، توسعه صنایع مادر و مولد ، بنحوی خداپسندانه با بیشترین بازدهی بکار گرفته شود .
بسیاری از صنایع کشور از قبیل صنایع فولاد ، دفاع ، ماشین سازی ، کشاورزی ، الکترونیک ، دارویی ، رنگسازی ، ساختمانی ، نسوز ، سیمان و ... به نحوی مواد خام مصرفی را از مواد معدنی تهیه می نمایند . شیشه نیز یکی از با ارزش ترین صنایع محسوب می شود که مواد خام مورد مصرف آن از مواد معدنی تهیه می شود .
امروزه ، رشد جمعیت و توسعه کشور و متعاقب آن تأمین فراینده مسکن و احداث محتمعهای مسکونی ، اداری و صنعتی جایگاه ویژه ای را برای تولید و بهره وری از این صنعت ( صنعت شیشه ) منظور داشته است . شیشه به عنوان ماده ای مهم در بخشهای مختلف زندگی انسان کاربرد دارد . کاربرد شیشه در صنایع ساختمانی به صورت شیشة در و پنجره بر همگان روشن است . به راستی اگر شیشه نبود اتاقهای بدون پنجره و تاریک مسلماً نمی توانست برای انسان خوشایند باشد . تعداد ساختمانی زیبایی که نمای خارجی آنها از شیشه است روز به روز افزایش می یابند .
ظروف خانگی از قبیل انواع بطری ، ضروف مربا و غیره ، استکان ، لیوان ، بشقاب ، ظروف شیشه ، مقاوم به شوک حرارتی ، و نیز ظروف کریستال بخش عمده ای از تولیدات شیشه ای را به خود اختصاص می دهند .
شیشه های اپتیکی از قبیل انواع عدسی ، آینه و منشور که در ساخت عینک ، میکروسکوپ ، دوربین عکاسی ،تلسکوپ و غیره از ضروریات اند ، قابل ذکر هستند .
امروزه الیاف شیشه های اپتیکی که مانند سیم مسی علائم مخابراتی را از خود عبور می دهد ، در مخابرات نوری کاربرد فراوانی پیدا کرده و سبب دگرگونی عظیمی در صنعت مخابرات شده است . پشم شیشه به عنوان بهترین ماده عایق در برابر گرما و رطوبت درعایق بندی ساختمانها و لوله ها و مؤسسات صنعتی مصرف قابل توجهی دارد . لوله های شیشه ای بروسلیکات به علت مقاومت زیاد در برار گرما و نیز بی اثر بودن در برابر اسیدها و بازها ، در صنایع شیمیایی به جای لوله های فلزی بسیار مناسب هستند. مواد پلاستیکی مقاوم شده الیاف شیشه ای مقاومت مکانیکی زیادی دارند و در ساخت بدنه قایق و اتومبیل می تواند مورد استفاده قرار گیرد . نقطة ذوب بالای شیشه سلیکای خالص (1700 درجه سانتی گراد ) آن را به عنوان مادة مناسبی برای ساخت بوتة ذوب بسیاری از اجسام عرضه می کند.مقاومت الکتریکی بالای شیشه . آن را به عنوان مادة عایق خوبی در صنعت برق و الترونیک ارائه می کند . حباب انواع لامپهای روشنایی ، لامپهای خلاً الکترونیکی ، لامپهای کاتودیک ، و نیز مادة عایق ضروری در صنعت انتقال برق فشار قوی ، و همچنین مقاومتهای الکتریکی ، رله های تأخیری فوق صوتی ( قابل مصرف در تلویزیون ،کامپوتر و ... ) همگی از مواد شیشه ای هستند .
شیشه های فتورزیستیو ، فتوکرومیک ،شیشه های لیزری ، شیشه های نیمه رسانا از جمله موارد مدرن کاربرد شیشه در زندگی انسان متمدن امروزی است .
به طور کلی که ملاحظه می شود شیشه به عنوان ماده ای بسیار جالب ، کاربردهای بیشماری از صنایع ساختمانی تا صنایع مخابرات نوری و الکترونیک دارد . از این رو جا دارد که کوششهای مؤثری برای توسعه علوم و تکنولوژی شیشه در دانشگاهها و مدارس عالی کشور به عمل آید .
رشد در این بخش صنعتی ،مستلزم جذب نیروی انسانی ، آموزش و تجهیز آزمایشگاهها و تأمین ابزار مورد نیاز در این زمینه است . جذب و آموزش نیروهای جوان و علاقمند در این بخش ، و حفظ نیروهای موجود ، می تواند طی یک برنامة دقیق و زمانبندی شده ، عامل مؤثری در بهبود کیفیت امر تولید و تعالی راندمان بهره برداری و تسریع در آهنگ رشد و شکوفایی ، بحساب اید . در این راستا ، ایجاد دوره های فشرده کارآموزی در بدو اشتغال و در مقاطع مختلف حائز اهمیت است .
دولت جمهوری اسلامی ایران جهت دستیابی به برنامه های توسعه ، حرکت تازه ای را شروع کرده است از جمله می توان به بهبود ضوابط و آیین نامه های اجرایی در رابطه با تولیدات صنعتی و ارز آوری و ایجاد استغال در بخش غیر دولتی و تعاونیهای مردمی ، و ایجاد تسهیلات و پرداخت و امهای کم بهره در این زمینه ، در راستای مشارکت مردمی و استفاده از امکانات بخش غیر دولتی ، جذب و آموزش نیروی انسانی و بعضاًٍُ تحول در امر بهره برداری و تولیدات صنعتی جهت پیشگیری از ضایعات اشاره نمود .
1- کلیات
1-1- توضیح مختصری در مورد طرح تولید
در طرح فوق از شیوة نوین جدیدی استفاده شده که می توان این طرح را جایگزین خوبی برای مواد و مصالحی که تا کنون در صنعت ساختمانی از قبیل سنگ ، کاشی سرامیک و غیره ... ) جهت نما ، طراحی کف ، مصارف بهداشتی ، و تزئینی در ساختمان مورد استفاده قرار گرفته به حساب آورد . برای تسریع در عمل ذوب کوره ها به صورت خاصی طراحی شده که بتوان با حداقل زمان به مواد مذاب دست یافت طرح فوق از دو قسمت لایة رویین ( شیشه ) و لایة زیرین ( مواد مخصوص جهت نصب ) تشکیل می شود.
همانطور که در مراحل تولید توضیح داده خواهد شد شیشه پس از گذر از مراحل مختلف به حالت دلخواه و مورد تقاضا در آمده و در مراحل بعد پس از اضافه کردن لایة دوم ( جهت سهولت در نصب و استقرار صحیح و استحکام بر روی سطح در کار ) جهت عرضه به بازار آماده می شود . تمامی اطلاعات در مورد مراحل تولید در صفحات بعدی ( فصل شرح عملیات تولید ) به طور مفصل و کامل توضیح داده شدهاست .
1-2 مواد مورد استفاده
1-2-1- ( مورد استفاده جهت نما در ساختمان ) قطعات فوق می تواند جایگزین سنگ در نمای بیرونی و درونی ساختمان گردد .
1-2-2- ( جهت طراحی کف ) از این قطعات می توان جهت طراحی کف ساختمان با توجه به صرفه جویی در هزینه استفاده نمود .
1-3-3- (مصارف بهداشتی ) از طرح فوق می توان جهت مصارف بهداشتی ( حمام ، دستشویی و آشپزخانه و غیره ... ) با توجه به اینکه شیشه به سهولت تمیز شده ، رطوبت را به خود نمی گیرد وزیباتر می باشد استفاده کرد . جایگزین خوبی برای کاشی و سرامیک به حساب می آید
1-2-4 ( مصارف تزئینی ) در مورد مصارف تزئینی طرح فوق می توان از طراحی ستونهای شیشه ای ،شومینه ، طراحیهای زیبا و غیره ... نام برد. در ضمن این طرح میتواند جایگزین خوبی برای گچبری و طراحی ارگ و ... در صنایع ساختمانی باشد .
امید است که بتوانیم با ارائه این طرح سهم کوچک و بسزایی در توسعه و رشد صنایع ساختمانی داشته باشیم .
2-بررسی ویژگیهای طرح
طرح تولید با استفاده از مواد ضایعاتی (شیشه) و بازیافت آن از نظر اقتصادی، ارزآوری و صرفه جویی در ذخایر معدنی بسیار حائز اهمیت میباشد.
این طرح از نظر تولید طرحی نو بوده و می تواند در صنایع ساختمانی نقش مهم و ارزنده ای را ایفا نماید و نه تنها در صنایع ساختمانی داخلی بلکه جهت استفاده در خارج از کشور مورد استفاده قرار گیرد.
از عمدة برجسته ترین مزایای این طرح که از نظر صنایع ساختمانی حائز اهمیت میباشد می توان به چند مورد اشاره نمود که عبارتند از:
الف- تنوع در رنگ
رنگ و تنوع آن در صنایع ساختمانی نقش مهمی را ایفا میکند. در طرح فوق تنوع رنگی زیادی موجود میباشد که به مهندسین و معماران ما این امکان را می دهد، به طور برجسته از این موهبت الهی (دنیای رنگها) استفاده نمایند در صادران و ارزآوری، لوازم و مواد مورد مصرف در صنایع ساختمانی از جمله سنگ، کاشی، سرامیک، سرویسهای بهداشتی نقش بسیار مهم و ارزنده ای را ایفا میکند.
ب- استحکام
یکی از مسائلی که پیوسته در طراحی و ساخت لوازم و مواد مصرفی مورد استفاده در صنایع ساختمانی، کارشناسان و مهندسین امر را همواره مشغول ساخته است و باعث شده در این زمینه تولیدات قطعات و مواد مصرفی بارها و بارها مورد آزمایش قرار گیرد استحکام تولیدات میباشد. (از قبیل استحکام در برابر فشار، زلزله، رطوبت و…) مستحکم بودن قطعات تولیدی در طرح تولید با استفاده از شیشه یکی دیگر از مزایای این طرح به شمار می آید. قطعات فوق به علت اینکه توسط ماشین آلات و با استفاده از تغییرات فیزیکی و شیمیایی به صورت نشکن تولید می شوند در برابر فشار و زلزله مصونیت دارند و این مطلب بر همگان آشکار است که رطوبت نمی تواند به شیشه نفوذ کرده و باعث پوسیدگی آن شود.
پ-خلاقیت در طرح
در طرح تولید با استفاده (شیشه) قدرت مانور زیادی در تولید وجود دارد. یعنی اینکه با توجه به اینکه شیشه مذاب و سپس به اشکال مختلف در میآید تولید کننده می تواند با توجه به تقاضا تولیدات خود را به اشکال و ابعاد مختلف ائم از طرحهای برجسته، ساده، طراحی کف،نما، سرویسهای بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد.
ت-صرفه جویی در مصالح و نصب آسان
قطعات تولیدی در طرح فوق الذکر با حداقل مصالح مورد استفاده قرار می گیرند، به دلیل اینکه در طرح فوق از دو لایه استفاده شده. لایة رویی شیشه میباشد و در لایة زیرین به طور بسیار نازک از موادی استفاده شده که قابلیت جذب چسبندگی قابل توجهی دارد این امر باعث شده که نصب قطعات نیز بسیار آسان و به سهولت انجام گیرد.
ث- صرفه جویی در هزینه
از نظر هزینه قطعات تولیدی بسیار مقرون به صرفه بوده و علاوه بر ویژگیهایی که توضیح داده شده نسبت به مواد و مصالح مصرفی از قبیل (سنگ، کاشی، سرامیک و سرویسهای بهداشتی) که در صنایع ساختمانی تا کنون مورد استفاده قرار گرفته بسیار ارزان و کم هزینه میباشد.
3-مختصری در مورد آشنایی
با حالت شیشه ای ماده
3-1-بررسی تاریخی
شیشه یکی از قدیمیترین موادی است که بشر با آن آشنا شده است و مسلماً یکی از جالبترین اکتشافات انسان به شمار می رود. شیشه طبیعی که اوبسیدان (Obsidan) نام دارد مواد آتشفشانی یافت می شود. این نوع شیشه در روزگاران بسیار قدیم و قبل از اینکه بشر تهیه شیشه را بیاموزد برای ساختن سرنیزه، کارد و ابزارهای مشابه به کار می رفته است.
شیشه طبیعی به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز و به صورت نیمه شفاف است که وقتی صخره ای مذاب به سرعت سرد شده باشد شکل می گیرد. تکه های کوچک شیشه طبیعی در نمونه های خاکی که توسط آپولو از کره ماه به زمین آورده شد نیز کشف شده است.
گرچه دقیقاً معلوم نیست که کجا و چگونه شیشه برای اولین بار مصنوعاً تهیه شده است ولی احتمال می رود که در هفت هزار سال پیش از این شیشه برای اولین بار در ایران ساخته شده است. تکه های شیشه ای که در مصر کشف شده است نشان میدهد که مصریها دو هزار سال پیش از میلاد مسیح با این صنعت آشنا بوده اند. روش فوت کردن شیشه چندی قبل از میلاد مسیح توسط سوریها کشف شد. اصول این روش امروزه هم دقیقاً همان است که سوریها دو هزار سال پیش از این به کار می بردند. در دوران امپراتوری روم، رومیها فنون و اسرار شیشه گری را از مصریها و سوریها یاد گرفتند و آن را در تمام ممالک تحت نفوذ خود در اروپا رواج دادند. در دوران قرون تاریک، ایتالیا به عنوان مرکز صنعت شیشه گری جهان در آمد. در قرن دهم میلادی «ونیز» مرکز اصلی این صنعت شد و شیشه های خاصی در این شهر ساخته می شد. ونیزیها فنون شیشه گری را سالیان دراز اختفا نگه داشتند. در سال 1226 هنر شیشه گری در انگلستان توسط شیشه گران فرانسوی، رایج شد و در اواخر قرن سیزدهم تقریباً کشورهای اروپایی با فن و هنر شیشه گری آشنا بودند. صنعت شیشه گری در امریکا برای اولین بار توسط مهاجران انگلیسی معرفی شد و اولین کارخانه شیشه سازی در قرن هفدهم در شهر جیمز تاون، واقع در ایالت ویرجینیا، تأسیس گردید.
تا قرن نوزدهم میلادی تولید و مصرف شیشه در زندگی روزانه بشر ادامه یافت بدون اینکه بتوانند قدمی مهم در شناخت علمی این ماده بردارند. تأسیس «انجمن سلطنتی لندن» در سال 1660 و کوششهای آن نقش بسیار ارزنده ای در شناخت شیشه داشته است. در پایان قرن هفده، جورج راونس کرافت اکسید سرب را به مواد خام شیشه اضافه کرد و بدین ترتیب توانست شیشه ای با کیفیت عالی بدست آورد. اسرار این نوع جدید شیشه سرب دار انگلیسی، که بعدها «کریستال» نامیده شد تا چندین نسل در خفا نگهداری شد و توانست با شیشه های ونیز رقابت فوق العاده کند.
شیشه های دارای سرب ضریب شکست بالایی دارند و کشف این نوع شیشه در پیشرفت علم نورشناسی بسزایی داشته است.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 46 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
معرفی شرکت :
تاریخ تأسیس : ۱۱/۷/۱۳۴۴
شماره ثبت : ۱۰۱۶۴
سرمایه اولیه : ۱۲۰ میلیون ریال
سرمایه فعلی ثبت شده : 84 میلیارد ریال
عضو سازمان بورس اوراق بهادار در تهران از دیماه ۱۳۴۹
خلاصه موضوع فعالیت شرکت طبق اساسنامه : تأسیس کارخانه شیشیه جام به منظور تولید
توزیع و فروش شیشه جام و فرآورده های فرعی و هر گونه محصولات شیشه ای دیگر ، همچنین مشارکت در سایر شرکتها و بطور کلی انجام کلیه عملیات و معاملات مالی و تجاری و صنعتی که بطور مستقیم مرتبط با موضوعات فوق مربوط است .
شرکت دارای چهار کوره تولید شیشه جام به شرح زیر می باشد :
ظرفیت اسمی نوع تولید تعداد خطوط تولید
۱۸,۰۰۰ تن مشجر یک کوره (۱)
۱۹,۰۰۰تن ساده و مشجر دو کوره (۲)
۳۰,۰۰۰ تن ساده دو کوره (۳)
۵۳۴,۰۰ تن ساده سه کوره (۴)
شرکت دارای دو خط شیشه سکوریت و یک خط تولید شیشه دو جداره و یک خط تولید شیشه طلقی می باشد . شرکت دارای یک واحد تولید و فرآوری مواد اولیه شیشه می باشد که مصرف پودر سلیس و دولومیت کوره ها را تأمین می نماید . شرکت دارای معادن سنگ دولومیت جهت تأمین سنگ دولومیت مورد نیاز واحد تولید و فرآوری مواد اولیه مورد استفاده خود می باشد.
کارخانه شرکت واقع در سه کیلومتری شهر قزوین به رشت می باشد و واحد تولید و فرآوری مواد اولیه شیشه در منطقه ای بنام فارسجین قرار گرفته .
زیر مجموعه شرکت :
شرکت استخراج و فرآوری مواد اولیه شیشه = تولید کننده پودر سلیس مورد نیاز صنعت شیشه به ظرفیت اسمی ۲۰۰,۰۰۰ تن در سال بوده که ۴۵ درصد سهام شرکت مذکور متعلق به شرکت شیشه قزوین می باشد . شرکت شیشه قزوین دارای دو عضو هیئت مدیره در شرکت مذکور می باشد .
شرکت سهامی شیشه قزوین یکی از تولید کنندگان عمده شیشه جام در ایران است طبق آخرین آمار تقریباً از هر دو ساختمان در ایران ، یکی از آنها از شیشه های تولید شده در کارخانه شیشه قزوین استفاده کرده است . تولیدات عمده ما به شرح زیرند :
۱) تولیدات شیشه جام
این نوع شیشه که با کشیدن شیشه مذاب به سمت بالا و سپس هدایت آن بر روی یک غلطک به جهت افقی است در یک فرآیند بنام کلبرن تولید می گردد . شیشه پس از قرار گرفتن در جهت افقی وارد گرمخانه شده و پس از تنش زدایی بطور اتوماتیک به قطعات دلخواه برش داده شده و سپس آماده تحویل می گردد .
ویژگیها
۱- دارای سطح صاف و پرداخت شده می باشد .
۲- دارای قابلیت نور گذری و دید خوبی است .
کاربردها
۱- استفاده در پنجره های ساختمان .
۲- استفاده در داخل ساختمان برای دیوارهای جداساز
۳- استفاده برای رومیزی و اثاثیه منزل
رنگهای قابل تولید:
شیشه ساده
شیشه برنز
شیشه دودی
شیشه مسی
شیشه فیروزه ای
ضخامتهای در دسترس بین ۳ تا ۱۰ میلی متر
۲)شیشه های مشجر
شیشه مشجر شیشه ای است دارای ویژگی خاص که ضمن عبور دادن نور از خود تصویر شیئی را که در طرف دیگر است بصورت تار نشان می دهد و مانع از دید کامل می گردد . این شیشه با استفاده از روش Roll-Out تولید می گردد که شیشه مذاب با گذاشتن از بین دو غلطک نقش خاصی را که بر روی غلطک تحتانی حک شده است بر روی شیشه منتقل می نماید.
ویژگیها :
۱- کاربرد در دکوراسیون ساختمان: از آنجائیکه نقش های موجود دارای تنوع زیادی می باشد و در رنگهای مختلف نیز قابل تولید است این شیشه ها نقش مهمی در دکور داخلی ساختمان دارا می باشند
۲- خواص نیمه نور گذر: از آنجائیکه نقش روی این شیشه ها سبب شکست نور می شود شئ مشاهده شده پشت این شیشه ها کاملاً روشن دیده نمی شود و نقش قابل ملاحظه ای را در ایجاد خلوت لازم در منازل مسکونی دارا می باشد .
رنگهای قابل تولید
بی رنگ
سبز
آبی
برنز
زرد
خاکستری
ضخامتهای قابل تولید بین ۴ تا ۱۰ میلی متر
رنگهای بالا در ۹ طرح مختلف قابل تولید است.
۳) شیشه های دو جداره با استفاده از تکنولوژی اروپائی
حداقل فضای بین دو شیشه ۱۲ میلی متر
حداکثر فضای بین دو شیشه ۵۲ میلی متر
حداقل اندازه شیشه ۳۵۰×۱۸۰ میلی متر
( حداکتر اندازه شیشه۲۵۰۰×۲۰۰۰ میلی متر)
۴) شیشه های تزئینی سکوریت :
این نوع شیشه با استفاده از یک فیلم نازک از رنگهای معدنی و چسباندن آن بر روی شیشه معمولی تولید می گردد که پس از خشک شدن در کوره سکوریت ضمن ایجاد درجه حرارت لازم برای ترکیب شدن فیلم نازک با سطح شیشه ، شیشه نیز سکورپت خواهد شد .
ویژگیهای این نوع شیشه :
۱- دارای ظاهر زیبا
۲- مقاوم در برابر خراش
۳- مقاوم در برابر رطوبت
۴- مقاومت بیشتر در برابر شکست و ایمن تراز شیشه معمولی
کاربردهای اصلی:
۱- درهای شیشه ای
۲- پارتیشن های داخل ساختمان
۳- استفاده برای رومیزی و وسائل داخل ساختمان
حداقل ضخامت ۴ میلی متر حداکثر ضخامت ۱۹ میلی متر
۵) شیشه های ساختمانی طلقی با استفاده از تکنولوژی تام گلاس (ایمنس)
این نوع شیشه با قرار دادن یک یا چند لایه P.V.B بین دو قطعه شیشه تولید می گردد که دارای خواص ذیل است :
- جلوگیری از ورود اشعه مضر U.V
- مقاوم در برابر باد
- مقاوم در برابر ضربه
- ایمن در صورت شکست
- ایمن در برابر زلزله
- کاهش آلودگی صوتی
پروژه های در دست اجرا:
پروژه فلوت : با ظرفیت ۱۸۰,۰۰۰ تن در سال که با ماشین آلات خارجی گشایش اعتبار گردیده و با مشارکت شرکت Pilkington انگلستان به انجام خواهد رسید .
۲) تولید شیشه رفلکتیو : با ظرفیت ۱۰۰۰۰۰۰ متر مربع در سال با امکان تولید شیشه های Low-E
۳) تولید شیشه اتومبیل : با ظرفیت ۳۰۰۰۰۰ ست شیشه اتومبیل در سال .
فصل اول
کلیات تحقیق
فصل اول
2-1 تعاریف
تعریف انبارداری :
عبارت از دریافت جنس یا کالا از خارج ( از قسمتهای مختلف شرکت ، یادیگران از خارج شرکت ) و نگهداری آنها با توجه به قوانین انبارداری که باعث سهولت در تحویل دادن ( صدور ) و تحویل گرفتن ( ورود ) با کمترین وقت و نیروی مورد نیاز باشد و رسانیدن اجناس و کالاهای مورد نیاز قسمتها یا خریداران به آنها در حداقل وقت ممکن براساس مدارک و ضوابط قانونی .
تعریف کمک انباردار :
کمک انباردار کسی است که علاوه برمهارت کار انبار می تواند از عهده کنترل کالاهای ورودی به انبار ، جابجایی و چیدن آنها ، انبار گردانی ، دادن اطلاعات به واحد سفارشات و تحویل کالاهای امانی و رعایت اصول و مقررات انبارداری بر آید .
تعریف جابجایی :
جابجایی عبارت است از ؛ فعالیتی که از زمان ورود کالا به انبار و قرار گرفتن در جای مناسب تا زمان خروج کالا از انبار انجام می شود .
تعریف سیستم اطلاعاتی انبار :
منظور از سیستم اطلاعاتی اجرای عملیات مربوط به کالای موجود در انبار و همچنین نظارت بر کنترلهای لازم روی مراحل مختلف این عملیات برطبق روش منطقی و سیستماتیک می باشد . یا به عبارت دیگر روشی است منطقی که میتوان کالای مورد نیاز تهیه و نگهداری نمود .
تعریف شرکت سهامی (corporations ) :
طبق ماده 1 قانون تجارت : « شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسؤلیت صاحبان سهام ، محدود به مبلغ اسمی سرمایه آنها می باشد » .
تعریف شرکت سهامی خاص ( pritoate corpora tion ) :
شرکتی که تمام سرمایه آنها در مواقع تأسیس توسط مؤسسین تأمین می گردد .
تعریف استعلام بها :
استعلام بها فرمی است که مأمور خرید مؤسسه با ارئه آن به چندین فروشنده ( معمولاً حداقل 3 فروشنده ) نسبت به اخذ بهای فروش آنها اقدام می نماید . این فرم معمولاً شامل کلیه مشخصات کالا ، تعداد ، بهای واحد ، نشانی فروشنده ، مدت اعتبار استعدام ، محل مهر و امضاء فروشنده و سایر شرایط مانند نحوه محل می باشد .
تعریف انبار :
انبار به محل یا فضایی گفته می شود که براساس یک سیستم طبفه بندی صحیح ، مواد اولیه ، کالای نیم ساخته ، محصول ساخته شده و با فرآیند های مختلف صنعتی بازرگانی در آن نگهداری می شود .
3-1 چیدن کالا
3-2 پس از دریافت و تحویل گرفتن کالا یا اجناس و صدور رسید انبار به چیدن کالا در جای مناسب طبق اصول و روال خاصی می باشد .این اصول عبارت است :
الف – تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه –طبقه –ردیف )
ب – چیدن و انبار نمودن کالا
ج –تهیه کارت شناسی کالا و نصب آن بر روی اجناس .
الف – تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه – طبقه – ردیف )
یکی از راههای بالا بردن راندمان و ایجاد نظم و کاهش هزینه ها و ضایعات و به حداقل رساندن زمان ، چیدن صحیح کالا می باشد . به چیدن و نگهداری کالا در انبار در یک محل خاص صفافی گفته می شود .
یکی از متداولترین شیوه و تنظیم و نگهداری روش ، که کدبندی کردن محل ، قفسه ، راهرو و طبقات است ؛ که در مؤسسات بزرگ به خود انبار تعلق گرفته می شود .
بهترین عوامل قرار گرفتن کالا در انبار
1- میزان تقاضا یا مصرف کالا
2- محل و موقعیت و شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار
3- وجه تشابه
4- امکانات و تجهیزات انبار
5- خصوصیات فیزیکی
6- خصوصیات کیفی کالا
1- میزان تقاضا یا مصرف کالا :
منظور از مصرف یا میزان ارسال کالامی باشد . که به طور کلی می توان به سه دسته پر مصرف ، متوسط مصرف و کم مصرف تقسیم نمود . که بهتر است کالای پر مصرف نسبت به دو نوع دیگر در دسترس باشد .
2- محل و موقعیت و شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار :
هنگام قراردادن کالا در انبار باید به محل و موقعیت ساختمان انبار ، ظرفیت مفید و قابل استفاده ، وجود ستونهای داخل انبار، درب های ورودی و خروجی انبار ، تهویه و نورگیری و شکل ظاهری انبار ، ارتفاع و ابعاد مختلف انبار و غیره توجه نمود .
وجه تشابه :
یکی دیگر از عوامل ، تشابه یا تشابه مصرف کالا می باشد . مثلاً اجراء موتور در یک قسمت و اجراء روشنایی در قسمت دیگر که دراین تشابه مصرف را می رساند . ویا آچارها در یک قسمت و لوله ها در قسمت دیگر که این خود تشابه کالا ها را می رساند . لذا قرار گرفتن اقلام مشابه وهم مصرف در کنار هم باعث کوتاهی مسافت ، کاهش خستگی ، تسهیل در دسترسی به موقع و فراهم سازی کالا در پاسخگویی به درخواستها می گردد.
3- امکانات و تجهیزات انبار :
یکی دیگر از عوملی که در تعیین محل قرار دادن کالا مؤثر است : امکانات و تجهیزات موجود در انبار می باشد . این تجهیزات شامل ؛ وسایل حمل و نقل داخل انبار و سایر تجهیزات انبار .
4- خصوصیات فیزیکی :
یکی دیگر از عوامل در تعیین محل قرار دادن کالا خصوصیات فیزیکی می باشد .
5- خصوصیات کیفی کالا :
این خصوصیات شامل : کالا فاسد نشدنی ، قابل انفجار ، سمی بودن و گران قیمت می باشد .
ب : چیدن و انبار نمودن کالا :
برای چیدن کالا در انبار باید به نکاتی توجه کردکه عبارتند از :
الف : در چیدن کالا در انبار حتی الامکان اجناس را نباید پخش چید . بلکه بیشتر از ارتفاع بجای سطح ، استفاده کرد . آن هم به وسیله قفسه بندی یا با استفاده از پالت کالا ها را بر روی هم قرار داده تا حد مجاز استفاده از ارتفاع رعایت حداقل فاصله 6 سانتی متری از سقف می باشد .
ب : بعضی از اقلام مانند : قطعات فلزی را می توان بدون صدمه دیدن در محیط آزاد انبارکرد .
ج: طول وعرض قفسها باید متناسب با اندازه اجناس باشد .
د: انبار کردن قفسه ها باید متناسب با وسایل جابجایی و حمل ونقل درنظر گرفته شود . برای مثال : برای انبارهایی که فقط قفسه دارند ، و هیچ گونه تجهیزات حمل و نقل استفاده نمی شود . فاصله آنها باید به اندازه دونفر که به راحتی عبور کنند باشند .
ذ : بعضی از اجناس مصرف فعلی دارند مانند ضدیخ که بعد از زمستان که باید آن را جابجا نمود تا استفاده بیشتری از فضای انبار شود .
ر : در خصوص کالاهایی که باید پیمانه ، وزن و یا متر شوند حتی الامکان باید در نزدیک محل اندازه گیری باشند .
ج: تهیه کارت شناسایی کالا و نصب آن بر روی اجناس :
هر انبار ، دارای دو نوع کارت است :
اول : کارت کوچک ( کارت قفسه ) :
کارت کوچک انبار در بالای قفسه یا روی هر یک از اجناس نصب می شود . و دارای مشخصات زیر ا ست .
1- نام کالایی که کارت مربوط به آناست .
2- شماره جنس و نوع کالا
3- موجودی حداقل و حداکثر
4- واحد مقدار
5- مقدار متضمن تاریخ وارده و صادره و موجودی
دوم – کارت بزرگ
کارت بزرگ دارای مشخصات زیر است .
1- شماره برگ که در موقع مصرف ویژگیهای بعدی به ترتیب به برگ داده می شود .
2- شماره جنس
3- مشخصات کامل جنس
4- واحد مقدار
5- موجودی حداقل و حداکثر
6- شماره ردیف و ثبت ورود و خروج مربوط به کارت
7- فروشنده
8- اطلاعات مربوط به ورود کالا با تفکیک تاریخ و مقدار و مبلغ
9- اطلاعات مربوط به خروج کالا با تفکیک تاریخ و مقدار و مبلغ
10- اطلاعات مربوط به موجودی کالا
بطوری که در بالا ذکر شده است روی هر یک از اجناس موجود در انبار و هر نوع کالا که دارای شماره و طبقه بندی می باشد . با کارت کوچک انبار نصب می شود و انباردار شخصاً با کمک انباردار ورود و خروج و موجودی هر جنس را از حیث تعداد با ذکر تاریخ در آن ثبت می کند .
کارتهای بزرگ به منزله دفتر حساب جنسی کالا می باشد . بنابراین باید با دقت نگهداری شود از نقل و انتقال بی مورد آن خودداری شود . و کارت بزرگ علاوه براین که دارای مزایای کارت کوچک انبار می باشد . اسم فروشنده و بهای جنس خریداری شده را نیز تعیین می کند. و به ترتیب شماره کارت که برمبنای شماره بندی کالا است بایگانی می شود.
4-1 مراحل انبار داری :
با توجه به توضیحات داده شده انبار داری در 3 مرحله انجام می گیرد که عبارتند از :
1- مرحله در یافت یا تحویل گرفتن کالا
2- مرحله نگهداری و حفاظت اجناس و کالا در انبار ( انبار کردن )
3- مرحله صدور یا تحویل دادن کالا به خارج از انبار
نمودار مراحل سیستم انبارداری در شرکت سهامی آب و فاضلاب
ورود به انبار
مراحل سیستم انبارداری
خروج از انبار انبار کردن
5-1 : وظایف انباردار
مسؤلیت امور انبار و نگهداری موجودیهای جنسی به عهده انبار دار است . او باید تجربه و دانش کافی در روشهای انبارداری ، لیاقت و کفایت اداره عملیات را دارا باشد . و امانت داری او مورد تأیید قرار گیرد .
6-1 : عوامل مؤثر در انتخاب محل انبار
با توجه به اهمیت انبار ها ، برای ساختن یک انبار مناسب عوامل زیر را باید در نظر گرفت :
1- برآورد ظرفیت یک انبار
2- در نظر گرفتن نقطه مبدأ و مقصد
3- محدودیتهای زمین و عوامل جانبی آن
4- محدودیتهای قانونی و مسائل جانبی
5- حفاظت وایمنی
7-1 : عوامل تخریب کالا :
عوامل تخریب کالا :
عوامل تخریب کالا بسته ، به نوع کالا و شرایط نگهداری آن متفاوت می باشد و شرکتهای تولید کننده به مرور زمان و با کسب تجربه راهکارهای گوناگون برای جلوگیری از خرابی کالا و یا جنس تولید شده خود در انبار ها و یا موقع بارگیری و حمل و نقل آن پیدا کرده اند .
عوامل تخریب کالا عبارتند از :
1- عوامل فیزیکی 2- عوامل شیمیایی 3- عوامل بیولوژیکی 4- عوامل مکانیکی .
در شرکتهای سهامی آ ب و فاضلاب بیشترین نوع عامل تخریب از نوع عوامل فیزیکی می باشد .
عوامل فیزیکی مانند :
1- زلزله : زلزله یک عامل تخریبی است و برای جلوگیری از آن باید ساختمان انبار قدرت و مقاومت زلزله را داشته باشد بنابراین در موقع ساختن بنای انبار باید پیش بینی لازم شود.
2- سیل : سیل نیز از عوامل دیگر تخریب است و برای جلوگیری از آن نباید انبار را در مسیر سیل ساخت .
3- دزدی : دزدی نیز از عوامل دیگر تخریب است برای کاهش این خطر باید از ورود افراد متفرقه به داخل انبار جلوگیری کرده و پنجره ها و دربها را نرده کشی و مجهز به دزدگیر نمائیم حتی الامکان انبار در محلهای عبور و مرور و در کنار خیابان ساخته نشود . و به طور کلی در ساخت انبار امنیت آن در نظر گرفته شود .
4- آتش سوزی : آتش سوزی نیز خود یکی دیگر از عوامل تخریب است و برای جلوگیری از آن باید به پرسنل انبار آموزشهای لازم را درباره اطفای حریق بدهیم ودر موقع بروز آن هرچه سریعتر به آتش نشانی اطلاع داده و در محوطه انبار کپسولهای آتش نشانی ، آب ، تابلوهای هشدار دهنده و… مهیا باشد .
انواع وسایل حمل و نقل :
1- چرخ دستی : چرخ دستی ها وسایلی هستند که به وسیله فرد در حالت ایستاده حرکت داده می شوند . این وسایل می توانند با نیروی محرکه یا بدون آن باشد . نیروی محرکه چرخهای دستی معمولاً به وسیله انرژی الکتریکی تأمین می شود و هدایت آنها به وسیله فرد صورت می گیرد . چرخهای دستی در انواع متنوعی ساخته شده اند که برحسب نیاز نوع مناسب آن انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرد . از این وسایل برای حمل بارهای کم و در مسافتهای کوتاه استفاده میشود. در انتخاب این وسایل برای داخل انبار باید به ابعاد چرخ دستی و عر ض راهرو های بین قفسه های انبار دقت نمود .
انواع چرخ دستی عبارتنداز :
1- چرخ دستی افقی ( ساده )
2- چرخ دستی چند طبقه
3- چرخ دستی جمع آوری سفارشات
4- چرخ دستی مایل
مکان ساخت انبار
امروزه متخصصین و طراحان با کسب تجربه و اطلاعاتی که در طی سالها کار و تلاش از طراحان گذشته بدست آمده و با سرعتی که علوم امروز از لحا ظ معماری و شهر سازی و کلاً امور ساختمانی پیشرفت کرده دیگر برای ساختن مکانی برای استقرار کالا که به آن انبار می گویند دچار هیچ مشکلی نمی شوند و انبار ها را به بهترین شکل ممکن و در بهترین مکان طراحی کرده و شروع به ساختمان سازی آن می کنند حال برای آشنایی بیشتر با شرایط محیطی آن ، چند نکته ساده و در عین حال مهم را برای شما توضیح خواهیم داد .
انبار قاعدتاً به دو گروه مختلف تقسیم می شوند :
1- انبا رهای مرکزی
2- انبا رهای فرعی
کار شناسان انبار را به نوع شرایط تولید و حجم جنس تولید شده محل استقرار انبار را که تا حد امکان باید به محل در یافت و ار سال کالا نزدیک باشد انتخاب می کنند با این روش در هزینه نقل و انتقال صرفه جویی شده و در عوض سرعت کار بالا رفته و به میزان قابل توجهی در سود دهی تولید تأثیر دارد و این در مورد ساخت هر دو گونه انبار چه مرکزی و چه فرعی رعایت می شود.
اصلهای مهم در خرید :
بطور کلی پنج اصل زیر باید در خرید ها رعایت شود :
1- کیفیت مناسب
2- کیفیت ( مقدار ) مناسب ( Right Quantity )
3- قیمت مناسب ( Right price )
4- منبع مناسب ( Right source )
5- زمان مناسب ( Right time )
پس از اینکه این نکات در امر خرید انجام شد و کالای از فروشنده خریداری شد نوبت به مرحله ورود کالا به انبار شرکت می باشد .
که بدین صورت که :
فروشنده ضمن ارسال کالا ، نسبت به ارسال فرمی بنام ( صورت حساب ) که شامل مشخصات کالای فرستاده شده ، تعداد یا مقدار آن ، قیمت واحد و قیمت کل آن می باشد ، مبادرت می نماید .وبا ورود کالا به انبار مؤسسه و تحویل آن به انباردار نسبت به صدور ( برگ رسید کالا به انبار ) اقدام می شود . که شامل فاکتور یا صورتحساب ، فروشنده ، وسیله حمل ، شرح کافی تعداد یا مقدار آن ، واحد ، وزن ، ارزش واحد و قیمت کل آن می باشد .
فصل دوم
ادبیات تحقیق
فصل دوم : ادبیات تحقیق
1-2 مزایا و معایب سیستم :
1- شناسایی و دسترسی بهتر و راحت تر به موجودی انبار ، مخصوصاً در مؤسسات با حجم موجودیهای زیاد و متنوع .
2- دادن اطلاعات دقیق و صحیح به مدیریت و سایر بخشهای مؤسسه .
3- سیستم با داشتن اهداف از پیش تعیین شده خود می تواند اطلاعاتی کافی به افراد تازه وارد بدهد .
4- اطمینان خاطر برای مدیران و مسؤلین بخشها در برابر سیستم منظم که متکی بر اطلاعات صحیح و کافی است .
5- کنترل دقیق سیستم از طریق کنترل موجودیهای انبار و بررسی اشکالات آن .
6- کاهش هزینه های مصرف بدون مواد و تأثیر روحی مثبت به اثر وجود نظم و آگاهی مسؤلین از میزان دقیق موجودیها .
- معایب نداشتن سیستم انباداری :
1- ممکن است کمبود فضا در انبار بوجود آید زیرا کالاها خوب چیده نشده و یا قبلاً پیش بینی نشده است .
2- عدم نظم باعث جابه جایی اضافی و اتلاف وقت پرسنل انبار و در کل صدمه دیدن کالا می شود .
3- اتلاف وقت در مواقع انبار گردانی ( موجودی برادری ) به علت نامرتب بودن انبار
4- عدم توجه به وسایل ایمنی و نحوه استقرار کالا و حمل نقل می تواند موجب بروز خسارت جانی و مادی برای موسسه می شود .
انبارها در موسسات تولیدی با توجه به تولید و دامنه فعالیت کارخانه ، به دو نوع مرکزی ( اصلی ) و فرعی تقسیم می شوند .
در کارخانه های بزرگ تولیدی به علت حجم زیاد تولید ، ساختمان انبار مرکزی را نمی توان نزدیک کلیة واحدهای تولیدی احداث نمود . لذا در هر واحد تولیدی انبار فرعی ایجاد می گردد و انبار مرکزی هر چند وقت یک بار ، مواد مورد نیاز واحد های مختلف تولیدی را به انبار همان واحد ار سال می نماید . در این صورت ، برای اداره انبار های فرعی ، به کمک انبار داری نیاز است که مسؤلیت ادارة این انبا رها را زیر نظر انبار دار به عهده بگیرند .
مدارک کالا در انبار :
مدارکی است که در هنگام ورود کالا به انبار با ید صادر شود تا انباردار رسیدن جنس را به انبار تأیید کند . این مدارک قابل استفاده در قسمتهای دیگری از جمله : حسابداری ، کامپیوتر مرکزی ، ـ کاردکس مرکزی ) ، دایره خرید و … می باشد .
این مدارک عبارتند از : در خواست کالا ، در خواست خرید ، رسید انبار ( قبض انبار ) که در بعداً به توضیح آنها می پردازیم .
2-2 اهمیت و سازمان انبار ها:
سازمان انبارها :
نظر به این که قسمت عمده ای از منابع نقدی شرکتهای تولیدی ، به مصرف سرمابه گذاری برای موجودیهای مواد می رسد ، اگر از روشهای انبارداری مطمئن و منظمی استفاده نشود ، زیانهای جبران ناپذیری ببار خواهد آمد . به عنوان مثال ، نداشتن موجودی مواد به حد کافی ، موجب وقفه های زیان آوری در تولید می شود و با خریدهای فوری برای جلوگیری از این وقفه ها نیز هزینه های تولید افزایش می یابد . اگر مواد با بیش از حد مطلوب خریداری شده باشد ، باعث رکود سرمایه و افزایش هزینه های انبارداری و نابابی مواد می شود . روش انبارداری باید طوری طراحی گردد که از حیف و میل ، فاسد شدن و افت نا مناسب مواد جلوگیری شود و نقل و انتقال ، جابه جایی ، حفظ و حراست موجودی مواد ، به طور مطلوب صورت گیرد .
اهمیت انبار :
هدف از ایجاد تشکیل انبارها چه در سازمانهای دولتی و چه در بخش های خصوصی تأمین ، نگهداری و در دسترس قرار دادن سری وسایل مورد نیاز آنها می باشد . بطور یکه اگر مواد و لوازم مورد نیاز به موقع تهیه و در دسترس واحد مصرف کننده قرارداده نشود ، در گردش کار و فعالیتهای آن مؤسسه ایجاد می گردد .
ساختمان انبارها ترجیحاً باید نزدیک به محل تولید باشد . تا انتقال مواد ، مخصوصاً مواد سنگین و پر حجم به واحدهای تولیدی ، به آسانی صورت گرفته ، هزینه آن نیز به حداقل کاهش یابد .
انواع انبار ها :
1- از نظر نوع کالایی که در آن نگهداری می شود :
الف : انبار کالاهای معمولی :
که در شرکت سهامی آب و فاضلاب از این نوع انبار استفاده می شود . به انبارهایی اطلاق می شود که نگهداری اقلام آن شرایط و تجهیزات مخصوص را نمی خواهد .
اقدام در این انبار به شکل جامد کانتینر شده ، بسته ها و کارتن ها می باشند .
ب : انبار مواد قابل انفجار
ج : انبار کالاهای فاسد شونده
د: انبار مواد فله ای
ه: انبار مواد شیمیایی
انواع انبار از نظر ساختمان
انبارها از نظر ساختمان به سه دسته تقسیم می شوند :
1- ساختمان کامل پوشیده
2- ساختمان سرپوشیده بدون دیوار
3- انبار محوطه باز یا بارانداز
که در شرکت سهامی آب و فاضلاب از انبار ساختمان کاملاً پوشیده استفاده می شود .
لازم به ذکر است که به انبار ساختمان کاملاً پوشیده توضیح مختصری داده می شود :
انبارهای کاملاً پوشیده به انبارهایی که دارای سقف ، دیوار و درب می باشند اطلاق می شود . وبرای ساختمان این گونه انبار ها می توان از مصالح ساختمانی مختلف استفاده نمود ودر این گونه انبار ها اقلامی نگهداری می شود که حفاظت آنها از باد ، باران ، آفتاب ، سرقت و… ضرورری است .
3-2– خروج کالا از مؤسسه
الف : انواع کالا
اجناس موجود در انبار برحسب نوع و کیفیت به شرح زیر تقسیم می شود :
1- مصالح : مانند آهن آلات ، کاغذ ، میز ، و نظایر آن که جنبه معرفی دارد با در خواست معرفی از انبار خارج می شود .
2- اثاثیه مانند : ماشین تحریر ، تلفن ، و نظایر آن با رد خواست غیر معرفی از انبار خارج می شود .
3- ممکن است بعضی مصالح که از انبار خارج می شود برای تبدیل نوع جنس به کار رود مثلاً پارچه تبدیل پرچم شود . بنام ( درخواست تبدیل نوع جنس ) تهیه خواهد شد .
4- ممکن است بعضی از اجناس از انبار سازمان بطور امانت تحویل گردد که برای خروج آنها از در خواست مخصوص استفاده خواهد شد .
ب تحویل مصالح :
در این مورد برای تحویل و خروج مصالح از انبار در خواست انبار صادر در خواهد شد ، که با توجه به مندرجات قید شده در درخواست انبار از انباردار استعلام می گردد . که از طرف حسابداری معادل آن تأمین اعتبار می شود. پس از تأمین اعتبار برای دریافت کالابه انبار مراجعه می گردد.
ج : ثبت در کارت انبار :
سازمان انبار ها با تعیین ارزش کالاهای تحویلی کالای در خواست شده را تحویل می دهد و در خواست به امضای گیرنده می رساند . و مقدار از کارت کوچک انبار کسر می کند و در دفتر صادرات انبار ثبت می نمایند .
در پایان یک نسخه از درخواست خروج کالا و یک برگ از صادرات انبار به حسابداری مربوطه ارسال می نمایند .
د : تحویل کالای غیر مصرفی
درخواست کننده کالا ، درخواست را برای تأمین اعتبار به حسابداری مربوطه تسلیم خواهد کرد که حسابدار درخواست را تکمیل می نماید . کالای درخواست شده به وسیله **** از انبار در یافت می گردد . وبه امضای آنها می رسد و انبار دهنده کالا پس از تکمیل مقدار تحویل نسبت به تحویل کالای درخواستی اقدام می کند . و بالافاصله درخواست را در کارت انبار ودر دفتر صادرات در ستون کالای غیر مصرفی ثبت می نماید .
ه- درخواست خروج کالا برای تبدیل نوع جنس
در خواست خروج کالا به انبار دار ارائه می شود و با تعیین های آن در خواست را برای تأمین اعتبار به حسابداری ارسال می نماید .
حسابدار حساب مخصوص برای تبدیل نوع جنس نگهداری خواهد کرد . که برای گرفتن به انبار مربوطه تعیین می نماید .
در مورد تبدیل نوع جنس این نکته ضروری است که تبدیل باید به همان انباری برگشت شود که مصالح و مواد اولیه آن را تحویل داده است .
و: درخواست فروش یا واگذاری کالا
در این مورد انبارداران از فرم مخصوص در خواست خروج کالا استفاده خواهند کرد و کالای تحویلی رادر دفتر صادرات ثبت خواهد کرد . در این صورت فروش کالا به دو صورت انجام می گیرد . 1- به صورت نقد 2- به صورت نسیه
بصورت نقد خرید باید معادل بهای آن به حساب سازمان به بانک داده باشد و رسیدی دریافت نماید که برای تحویل کالا به انبار ارائه نماید .
بطور نسیه ، مجوز مربوطه ضمیمه دفتر صادرات خواهد شد و حسابداران وظیفه دارند ارزش کالا رابه بدهکار حساب مربوطه گذاشته و در مقام مطالبه برآید و مراقبت نماید که کالای واگذاری به موقع برگشت داده شود .
انتقال کالا از انباری به انبار دیگر
در این مواقع درخواست مخصوص تهیه می شود که بامشخصات کامل ، تاریخ حمل و شماره بارنامه و نظایر آن در درخواست قید شده است .
بدیهی است حسابداران ارزش مقدار کالای ارسالی رابه انبار دیگر به بستانکار حساب انبار( فرستنده) و بدهکار انبار (تحویل گیرنده) منظور خواهد داشت .
نمودار گردش کالا
درخواست خرید تحویل کالا
واحد انبار
تدارکات و خرید واحد کنترل و کیفیت
واحد مصرفی = فروش
(کارخانه )=(کالا)
فروشندگان داخلی یا خارجی ارسال کالا واحد بازرسی
تأثیر رسید کالا
امور مالی
حسابداری مالی حسابداری انبارها
فصل سوم
روش تحقیق
فصل سوم
1-3 : مشکلات تحقیق
با توجه به اینکه هر محققی در ابتدا با اهداف تحقیق در ابتدای کار ندارد ممکن است در محل با مشکلات عدیده ای برخورد کند . برای مثال : مانند یک نمونه کاری از مسؤل انبار که ممکن است باعث سردرگمی و کاهش راندمان کاری که در کل باعث تلف شدن وقت آنها درکار شود .
مزاحمت وجود محقق در کارکنان که ممکن است درآن موقعیت ویژة رفتار و اعمال طبیعی و عادی نداشته باشند . که این امر به نوبه خود روائی یافته ها را کاهش می دهد .
بهرحال مطابقت نمونه با اهداف تحقیق و محقق را در گزینش نمونه مناسب هدایت می نماید .
2-3 : محدودیتهای تحقیق :
به نظر ما تشخیص محدودیتها اهمیت بسیاری دارد . و طرز چگونگی پی بردن به محدودیت عملی تحقیق باید قبل از انجام عملی تحقیق باشد. که در جریان تهیه طرح و نقشه فکری محقق صورت گیرد . زیرا تشخیص محدودیتها ، محقق را برچگونگی جمع آوری اطلاعات و مراحل انجام آن و طبقه بندی و کاربرد آنها بصیرت می دهد . بنابراین حضور مستقیم الزامی است که برای مشاهده منظم و دقیق وقایع بتواند محدودیت کامل داشته باشد . که هم اکنون آشنایی با محدودیت در سیستم انبارداری با نحوه چیدن کالا در انبار ، مراحل انبارداری ، درخواست کالا از انبار و صدور کالا از انبار ، نحوه انتقال کالا از انبار به انبار دیگر ، نحوه کد بندی و شماره بندی کالا و … که داشته باشیم خود به خود به چگونگی عملیات آن ویا حتی اشتغال در آن می شویم . که می توان آن به راحتی به سیستم آن پی ببریم .
3-3 ویژگیهای تحقیق :
1- کثرت اطلاعات در زمان کوتاه:
فرد محقق با نظارت کامل از روئیداد می تواند اطلاعات وسیعی را در زمان کوتاهی بدست آورد .
2- بالا بردن اعتبار اطلاعات :
با حضور محقق در موقعیت دقیقاً می داند که چه می خواهد و چه چیزی را می خواهد دنبال کند .
3 سادگی نظارت و بررسی صحت یا سیستم اطلاعات :
در روش جمع آوری اطلاعات دربارة درستی اطلاعات با توجه به حضور مستقیم او در موقعیت همچنین آموزشی که قبلاً در این باره دیده است می تواند قضاوت کند . مثلاً در سیستم انبارداری در صورتی که فرد جدیدی مسئولیت انجام بخشی از فعالیتهای سیستم را برعهده گیرد می تواند در کمتر بین زمان از چهارچوب فعالیتها و روابط سیستم اطلاع حاصل می نماید در این موقعیت با توجه به وابستگی سازمان به شخص خاص و اتلاف وقت در موقع انبار داری به علت نا مرتب بودن انبارها نمی تواند بخوبی فعالیتهای سیستم را برعهده بگیرد .
4-3 محل تحقیق :
شرکت کارخانجات شیشه قزوین
استان قزوین
شهرستان قزوین
5-3 مدت تحقیق :
با توجه به مدت زمانی که در اختیار داده بودند که حدوداً باید 6 ماده باشد توانستیم به نحو احسن از نحوة سیستم انبارداری بخوبی یاد بگیریم .
در حاضر حتی بتوانیم از انجام این سیستم بخوبی فیض ببریم .
6-3 روش تحقیق :
چنانچه این تحقیق از طریق مشاهده ای و کتابخانه ای ارزشیابی شده است با توجه به تمام شرایط مراحل انجام آن کلیه عملیات ورود و خارج کالا در انبار با توجه به نقاط وقوت وضعیت آن و ماهیت و نحوه انجام آن مطرح و توضیح داده شده است .
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل تحقیق
فصل چهارم :
ورود کالا به انبار
اجناس از چند طریق وارد انبار می شوند :
1- در یافت کالا از طریق خرید داخلی
کلیه کالاهای خریداری شده داخلی ، همراه با یک نسخه از فرم در خواست کالا و تقاضای خرید ، از طریق مأمور تدارکات به انبار مؤسسه تحویل می شود . خریدهای داخلی اساساً از طریق مناقصه و با استعلام بها بر طبق آیین نامه معاملات مؤسسه صورت می گیرد.
انباردار پس از شمارش و اعمال کنترلهای لازم به تحویل کالا و صدور رسید انبار اقدام می نماید .
2- در یافت کالا از طریق خرید خارجی
پس از طی مراحل مختلف مربوط به خریدهای خارجی ، ترخیص کالا از گمرک و تحویل به انبار ، بطور عمده براساس صورت بسته بندی ( packing list ) صورت می گیرد.
3- برگشت کالای مازاد برنیاز
اقلام مازاد برمصرف دوایر مختلف یک مؤسسه ( پس از اعلام صحت انها ) قابل برگشت به انبار است . انبار پس از شمارش ، توزین و اعمال کنترلهای لازم ، به تنظیم فرم برگشت کالا به انبار اقدام می کند .
4- نقل و انتقال کالا بین انبار ها
جهت انتقال کالا ( مواد ، قطعات ) از یک انبار به انبار دیگر در یک مؤسسه از فرم انتقال کالا بین انبار ها استفاده می شود . انبار متقاضی پس از دریافت کالا ،یک نسخه از فرم مزبور را امضاء می کند وسپس آن را برای اجرای عملیات مالی به حسابداری ارسال می دارد .
درخواست کالا
انباردار نیاز اداره را درمورد که از بررسی و مایحتاج اداره از جهت تعداد یا مقدار به صورت نامه کتبی همراه با فرم درخواست کالا به رئیس اداره اعلام نموده که در صورت موافقت کردن رئیس مربوطه ، اقدام به دستور به واحد مالی جهت تأمین اعتبار می نماید .
لازم به ذکر است که این فرم در سه نسخه تهیه شده که هر کدام از این نسخه ها به قسمت مربوطه ارائه می شود.
نسخه اول: نسخه اول به حسابداری ارسال شده و سند حسابداری آن تهیه می شود .
نسخه دوم : نسخه دوم نزد انباردار شرکت می ماند .
نسخه سوم : نسخه سوم بایگانی شده .
در این فرم همان طور که در شکل ارائه شده است به صورت زیر تهیه می شود : در مرحله اول این فرم شماره خورده و تاریخ همان روز که جهت درخواست کالا ارائه شده است و پس از اینکه براساس تعداد یا مقدار تکمیل شد در انتها انباردار و سپس رئیس اداره آن را امضاء کرده و به واحد مالی ارسال می شود .
درخواست خرید
بعد از اینکه فرم درخواست کالا تکمیل شد و به امضاء انباردار و رئیس اداره رسید به واحد مالی ارسال شده و در جهت خرید فرم درخواست خرید به صورتی که در زیر توضیح داده می شود تکمیل می شود .
فعالیتهای مربوطه به خرید کالا در شرکت ویا به عبارتی تأمین نیاز های انبار که شامل تهیه و تدارکات کالا و خدمات به عهده انباردار و یا واحد خرید یا تدارکات می باشد.
واحد خرید برای تهیه و تدارکات کالا و خدمات از طریق عاقلانه و رقابتی یعنی با قیمت ، کمیت ، کیفیت مناسب و از منبع مناسب و در زمان مناسب با توجه به برگ درخواست خرید رسیده از طرف انبار ها یا قسمتهای واجد شرایط اقدام به خرید کالا می نماید پس می توان نتیجه گرفت ارتباط این بخش بطور متقابل بادیگر واحد ها می باشد . بطور کلی واحد درخواست کننده کالا میبایستی میزان نیاز واحد خود را از جهت تعداد یا مقدار با مشخصات لازم را در فرم به نام « درخواست خرید » درج نموده و به صاحب مؤسسه یا مسؤل مربوطه ارائه نماید ، که در صورت موافقت ، دستور خرید را در حاشیه درخواست فوق صادر می نماید .
لازم توضیح است که این فرم نیز در 3 نسخه تهیه شده و به واحدهای که در زیر آمده است ارسال می گردد .
نسخه اول : نسخه اول که در برگ سفید رنگ تهیه شده و به واحد حسابداری ارسال شده و در انجا به عنوان یک سند حسابداری سند زده می شود .
نسخه دوم : نسخه دوم که در برگ نارنجی رنگ تهیه شده توسط کار پرداز تکمیل می شود .
نسخه سوم : نسخه سوم که در برگ سبز رنگ تهیه می شود به بایگانی جهت بایگانی شدن ارسال می شود .
نکته ای که در هنگام این فرم باید دقت کرد ، در مورد کالائی که برای اولین بار درخواست میشود . در ستون کالا کلمه « جدید » نوشته می شود و پس از خرید و تحویل کالا به انبار ، شماره جدید کالا معین می گردد .
مسؤل خرید یا واحد خرید کننده مؤسسه ( در مؤسسات تجاری بزرگ معمولاً جهت خریدهای مورد نیاز واحدی به نام اداره خرید که عهده دار کلیه خریدهای مؤسسه می باشد ، وجود دارد). با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و دستورات صاحب مؤسسه پس ار شناسایی فروشندگان کالا نسبت به اخذ « استعلام بها » مبادرت می نماید .
در اینجا لازم به تذکر است که خریدهای یک مؤسسه معمولاً به یکی از صورت زیر می باشد :
الف : خرید با تعداد کم یا مقدار و مبالغ کم ؛ در این حالت مأمور خرید یا واحد خرید کننده ضمن دانستن حدود بهای آن با مراجعه مستقیم به فروشنده اقدام به خرید می نماید .
ب : خریدهای متوسط : در این حالت مأمور خرید یا واحد خرید کننده می بایستی از چندین فروشنده نسبت به اخذ بهای فروش آنها ( اخذ استعلام بها ) اقدام نموده و سپس از فروشنده ای که کمترین قیمت را پیشنهاد کرده اقدام به خرید نماید .
3-4 انواع مناقصه
مناقصه عبارت است از اقدام برای خرید کالا یا د
سنگ های نیمه شفاف :
سنگ های نیمه شفاف فقط یک توده مصالح ساختمانی شفاف نیستند. ولی گذشته از این یک وسیله بیان در دست هنرمندان و معماران است.
لاتیراکن ارائه دهنده مفهوم بتن انتقال دهنده نور به عنوان یک ماده ساختمانی برای ساختمان های جدید به طور وسیع و قابل اجرا می باشد. این می تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی ، روش ساختن سنگفرش ها یا حتی در هنر یا طراحی اشیا استفاده شود.
فیبرهای نوری :
بتن انتقال دهنده نور ترکیبی از رشته های شیشه ای نوری و بتن صاف شده می باشد که می تواند برای بلوک ها یا صفحات پیش ساخته استفاده بشود.
هزاران رشته شیشه ای به شکل ماتریس و به طور موازی در هر جایی میان دو سطح اصلی همه بلوک ها پخش می شود. نسبت رشته ها کم می باشد و در حدود 4% حجم کلی می باشد. به این دلیل که این به عنوان اجزاء سازه ای در بتن استفاده می شوند. سطح بلوک های باقی ماندن مثل بتن همگن به نظر می رسد. رشته های شیشه ای نور را در دو سمت از بتن هدایت می کند. دلیل که موقعیت موازی آنها در سمت روشن دیوار به همین شکل ( بدون تغییر ) در سمت تاریکتر ظاهر می شود. سایه ها در سمت مخالف دیوار نمایش داده می شوند و رنگ نور مشابه باقی می ماند.
تأثیرات سازه ای :
در تئوری ، یک دیواره سازه ای ساخته شده از لاتیراکن می تواند ضخامت دو متر داشته باشد. نورها با حداقل اتلاف نوری تا 20 متر کار می کنند.
سازه های تحت فشار نیز می تواند از این بلوک ها ساخته شوند. رشته های شیشه ای تأثیر منفی قابل توجهی روی مقاومت فشاری بتن ندارند. بلوک ها می توانند در سایزهای مختلف ساخته شوند و البته شامل عایق حرارتی جاسازی شده می باشند.
ساختار + مقاومت :
بهتر است دو ترکیب رزین ابوکسی استفاده شود. وقتی بلوک های لاتیراکن به هم چسبیده می شوند ، قسمت دیگر قطعه می تواند با مصالح ملاط رقیق سیمانی مستقر در سمت رنگی مانند بلوک ها پر شود.
ترکیبات :
بتن : 98% فیبر نوری : 4% چگالی : 2400 ـ 2100
مقاومت فشاری : 50 مقاومت خمشی : 7
حداکثر سایز : 300 * 600 سایز استاندارد : 300 * 600
ضخامت : 500 ـ 25
ابداع لاتیراکن :
لاتیراکن توسط Aron Losoncziاختراع شد. او در مورد بتن های قابل انتشار نور می گوید :
هزاران رشته شیشه ای نوری ماتریسی شکل و پخش شده به طور موازی در هرجایی بین دو صفحه اصلی هر بلوک . سایه ها در سمت روشن تر با طرح کلی تنیر و سخت در سمت تیره تر ظاهر می شوند. هر رنگ به شکل اصلی باقی می ماند. این تأثیرات ویژه این حس کلی را القا می کند که ضخامت و عرض دیوارهای بتنی از بین رفته است.
محاسن لاتیراکن :
می توان دیوار با هر ضخامتی توسط لاتیراکن ها ساخت ـ می توان نور را تا 20 متر در سراسر بتن بدون اتلاف روشنایی انتقال دهد ـ اگر از این ماده بیشتر و بیشتر در ساختمان سازی استفاده شود. نور طبیعی بیشتری می تواند برای نور دفاتر و انبارها استفاده شود. این می تواند منجر به کاهش زیاد در مقدار الکتریسیته استفاده شده برای نور ساختمان ها شود. وقتی در روز از نور طبیعی استفاده می شوند. همچنین وقتی مردم از پرتوهای خورشید استفاده کند معمولاً خوشحال تر و سودمندتر خواهند بود. بنابراین این ها دلایل گسترش عرضه و استفاده از بتن های نیمه شفاف می باشد.
ساخت بتن شفاف
بتن انتقال دهنده نور با نام تجاری ™ Litracon محصول نسبتا جدیدی است که در سال 2004 توسط یک معمار 27 ساله مجارستانی به نام آرن لوسونزی ابداع گردید. این محصول با ترکیب 96% بتن معمولی و 4% فیبرهای نوری محصولی منحصر به فرد را برای هزاره جدید به ارمغان آورده است.
هم اکنون بتن لیتراکن با دانسیته 2400-2100 کیلو گرم بر متر مکعب ، مقاومت فشاری 50 نیوتن بر میلیمتر مربع و مقاومت کششی 7 نیوتن بر میلیمتر مربع در سه رنگ خاکستری، سیاه و یا سفید و با ابعاد استاندارد 300*600 میلیمتر و با ضخامت 500-25 میلیمتر تولید میگردد. ازنظر تئوری فیبرهای به کار رفته در لیتراکن قادر به انتقال نور در بتنی به ضخامت 20 متر می باشد. همچنین استفاده از فیبر نوری در اجزای باربر سازه ای بدون تاثیر منفی در مقاومت بالای فشاری و کششی آن می تواند اثری خوب با ایجاد فضاهایی روشن و جذاب داشته باشد.
بتن عبور دهنده نور (لایتراکان )
لایتراکان
بتن عبور دهنده نور، امروزه به عنوان یک متریال ساختمانی جدید با قابلیت استفاده بالا مطرح است. این متریال ترکیبی از فیبرهای نوری و ذرات بتن است و می تواند به عنوان بلوک ها و یا پانل های پیش ساخته ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد. فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و ترکیبی از یک متریال دانه بندی شده را تشکیل می دهند. به این ترتیب نتیجه کار صرفا ترکیب دو متریال شیشه و بتن نیست، بلکه یک متریال جدید سوم که از لحاظ ساختار درونی و همچنین سطوح بیرونی کامل همگن است، به دست می آید.
فیبر های شیشه باعث نفوذ نور به داخل بلوک ها می شوند. جالب ترین حالت این پدیده نمایش سایه ها در وجه مقابل ضلع نور خورده است. همچنین رنگ نوری که از پشت این بتن دیده می شود ثابت است به عنوان مثال اگر نور سبز به پشت بلوک بتابد در جلوی آن سایه ها سبز دیده می شوند. هزاران فیبر شیشه ای نوری به صورت موازی کنار هم بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می گیرند. نسبت فیبر ها بسیار کم و حدود 4 درصد کل میزان بلوک ها است. علاوه بر این فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و تبدیل به یک جزء ساختاری می شوند بنابر این سطح بیرونی بتن همگن و یکنواخت باقی می ماند. در تئوری، ساختار یک دیوار ساخته شده با بتن عبور دهنده نور، می تواند تا چند متر ضخامت داشته باشد زیرا فیبر ها تا 20متر بدون از دست دادن نور عمل می کنند و در دیواری با این ضخامت باز هم عبور نور وجود دارد.
ساختارهای باربر هم میتوانند از این بلوکها ساخته شوند. زیرا فیبر های شیشه ای هیچ تاثیر منفی روی مقاومت بتن ندارند. بلوکها می توانند در اندازه ها ی متنوع و با عایق حرارتی خاص نصب شده روی آنها تولید شوند.
این متریال در سال 2001 توسط یک معمار مجار به نام «آرون لاسونسزی» اختراع شد و به ثبت رسید. این معمار زمانیکه در سن 27 سالگی در کالج سلطنتی هنر های زیبای استکهلم مشغول به تحصیل بود این ایده را بیان کرد و در سال 2004 شرکت خود را با نام لایتراکان تاسیس کرد و با توجه به نیاز و تمایل جامعه امروز به استفاده از مصالح جدید ساختمانی، از سال 2006 با شرکت های بزرگ صنعتی به توافق رسیده و تولید انبوه آن به زودی آغاز خواهد شد.
موارد کاربرد
دیوار: به عنوان متداول ترین حالت ممکن این بلوک می تواند در ساختن دیوارها مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب هر دو سمت و همچنین ضخامت این متریال جدید قابل مشاهده خواهد بود. بنابر این سنگینی و استحکام بتن به عنوان ماده اصلی «لایتراکان» محسوس تر می شود و در عین حال کنتراست بین نور و ماده شدیدتر می شود. این متریال می تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد و استحکام سطح در این مورد بسیار مهم است. اگر نور خورشید به ساختار این دیوار می تابد قرار گیری غربی یا شرقی توصیه می شود تا اشعه آفتاب در حال طلوع یا غروب با زاویه کم به فیبر های نوری برسد و شدت عبور نور بیشتر شود. بخاطر استحکام زیاد این ماده می توان از آن برای ساختن دیوار های باربر هم استفاده کرد. در صورت نیاز، مسلح کردن این متریال نیز ممکن است، همچنین انواع دارای عایق حرارتی آن نیز در دست تولید است.
پوشش کف:
یکی از جذاب ترین کاربرد ها، استفاده از «لایتراکان» در پوشش کف ها و درخشش آن از پایین است. در طول روز این یک کف پوش از جنس بتن معمولی به نظر می رسد و در هنگام غروب آفتاب بلوک های کف در رنگهای منعکس شده از نور غروب شروع به درخشش می کنند.
طراحی داخلی:
همچنین از این نوع بتن عبور دهنده نور می توان برای روکش دیوار ها در طراحی داخلی استفاده کرد به صورتی که از پشت نور پردازی شده باشند و می توان از نور های رنگی متنوع برای ایجاد حس فضایی مورد نظر استفاده کرد.
کاربرد در هنر:
بتن ترانسپارانت برای مدتها به عنوان یک آرزو برای معماران و طراحان مطرح بود و با تولید لایتراکان این آرزو به تحقق پیوست. کنتراست موجود در پشت متریال تجربه شگفت آوری را برای مدت طولانی در ذهن بیننده ایجاد می کند. در واقع با نوعی برخورد سورئالیستی محتوای درون در ارتباط با محیط پیرامون قرار می گیرد و به این ترتیب بسیاری از هنرمندان تمایل به استفاده از این متریال در کارهای خود دارند. به طور کلی با پیشرفت های تکنولوژیکی و ارائه خلاقیت طراحان و مجسمه سازان با ابزار های مختلف، پتانسیل و قابلیت بتن توسط هنرمندان گوناگون در تمام جهان مورد استفاده قرار گرفته است.
بلوکها
مسلح کردن بلوک بتنی عبور دهنده نور:
در صورت نیاز به مسلح کردن این بتن شیار هایی در داخل آن تعبیه می شوند. در حین ساختن دیوارها میلگرد ها بصورت عمودی یا افقی در این شیار ها قرار می گیرند و فیبر های اپتیکی بخاطر خاصیت انعطاف پذیری خود در اطراف میلگردها جمع می شوند و به این ترتیب میلگرد ها دیده نمی شوند. از این روش بصورت موفقیت آمیزی در چند پروژه و طراحی نمایشگاه استفاده شده است.
رنگها و بافت ها:
با توجه به رنگ خاکستری متداول بتن معمولی، لایتراکان دارای رنگهای متنوعی است و بافت سطوح بیرونی آن نیز می تواند متنوع باشد، به گونه ای که بلوکهای متنوع در کنار هم قرار گیرند و یک ساختار واحد را به وجود آورند.
توزیع فیبرها:
اندازه و ترتیب فیبر ها در هر بلوکی می تواند متفاوت باشد و این ترتیب قرار گیری می تواند کاملا منظم یا کاملا ارگانیک مانند مقطع چوب باشد.
اندازه بلوکها:
ضخامت mm 500~25
عرض حداکثر mm 600
ارتفاع حد اکثر mm 300
لامپ لایترا کیوب
یکی از محصولات موفق لایتراکان در زمینه طراحی، لامپ لایترا کیوب است که در آن بلوکها با قرار گیری روی هم مکعبی را تشکیل می دهند که منبع نور در داخل آن قرار دارد و نور با عبور از بتن به بیرون ساطع می شود.
به این ترتیب این ماده جدید می تواند در عرصه های مختلف طراحی و همچنین در ایجاد فضاهای پویا و انعطاف پذیر داخلی بسیار مورد استفاده قرار گیرد.
شیشه ، مایعی میباشد که بسیار سرد شده است و در حرارتی پایینتر از نقطه انجماد آن ، در حالت مایع قرار دارد و بطور عمومی ، جسمی است شفاف که نور بخوبی از آن عبور میکند و پشت آن بطور وضوح قابل روئیت میباشد.
دید کلی
شیشه از نظر ساختمان مولکولی در حالت جامد آرایش مولکولی نامنظم دارد. در درجه حرارتهای بالا ، شیشه مثل هر مایع دیگری رفتار میکند. اما با کاهش دما ، گرانروی آن بطور غیر عادی افزایش مییابد و باعث میشود مولکولها نتوانند در آرایشی که لازمه کریستال شدن است، قرار گیرند. به این ترتیب شیشه از نظر ساختمان مولکولی مانند مایعات نامنظم است، ولی این ساختمان غیر منظم ، دیگر متحرک نیست.
شیشه جسمی سخت است که سختی آن در حدود 8 میباشد و همه اجسام بجز الماسهها را خط میاندازد. وزن مخصوص شیشه 2.5 گرم بر سانتیمتر مکعب بوده و بسیار تُرد و شکننده است. شیشه در مقابل تمام مواد شیمیایی حتی اسیدهای قوی و بازها مقاومت کرده و تحت تاثیر خورندگی واقع نمیشود، به همین علت ظرف آزمایشگاهی را از شیشه میسازند. فقط اسید فلوئوریدریک (HF) بر آن اثر داشته و شیشه را در خود حل مینماید.
تاریخچه
شیشه گری ، یکی از قدیمیترین حرفههایی است که بشر بدان اشتغال داشته است. مصریها سازنده اولین اشیای شیشهای بودهاند که ظروف بدست آمده از حفاریهای مصر قدمت 5000 ساله دارد. رومیان نیز در فن شیشه گری مهارت داشتهاند و در این صنعت از سایرین پیشرفتهتر بودند. رونق شیشه سازی در نخستین ادوار تاریخ اسلامی صورت گرفته است، زیرا هنری بود که در مساجد و زیارتگاهها و تزئینات مذهبی جلوه خاصی داشته و مورد استفاده قرار میگرفت.
در ایران نیز ساختن شیشه قدمت چند هزار ساله دارد. و نخستین واحد ماشینی تولید شیشه ساختمانی در ایران در سال 1340 شروع بکار کرد.
ترکیبات سازنده شیشه
اجزای اصلی تشکیل دهنده شیشه
با نگاه به جدول عناصر ، کمتر عنصری را میتوان یافت که از آن شیشه بدست نیاید، ولی سه ماده کربنات دو سود ، سنگ آهک و سیلیس ، مواد اصلی تشکیل دهنده شیشه میباشند. مواد شیشه ساز مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران عبارتند از سیلیس (SiO2) ، دیاکسید بور (B2O3) ، پنتا اکسید فسفر (P2O5) که از هر کدام بتنهایی میتوان شیشه تهیه نمود.
گدازآورها
کربنات سدیم (Na2CO3) ، کربنات پتاسیم (K2CO3) و خرده شیشه ، سیلیکات سدیم و پتاسیم (Na2SiO3 , K2SiO3) که حاصل ترکیب سیلیس با گدازآورها میباشند، در آب حل میشوند و از شفافیت شیشه به تدریج کم میکنند. به همین علت است که اغلب شیشههای مصرف شده در گلخانه پس از چند سال کدر میشوند و نور از آنها بخوبی عبور نمینماید.
تثبیت کنندهها
برای آنکه مقاومت شیشه را در مقابل آب و هوا ثابت کنیم، باید اکسیدهای دو ظرفیتی باریم ، سرب ، کلسیم ، منیزیم و روی به مخلوط اضافه کنیم که به این عناصر ، ثابت کننده میگویند.
تصفیه کنندهها
موجب کاستن حباب هوای موجود در شیشه میشوند و بر دو نوعند:
فیزیکی: سولفات سدیم (Na2SO4) ، کلرات سدیم (NaClO3). با ایجاد حبابهای بزرگ حبابهای کوچک را جذب و از شیشه مذاب خارج میکنند.
1. شیمیایی: املاح آرسنیک و آنتیموان ترکیباتی ایجاد میکنند که حبابهای کوچک داخل شیشه را از بین میبرند.
تا اینجا به موادی اشاره کردیم که عدم وجودشان ، در مواد اولیه باعث از بین رفتن مرغوبیت کالا میشد. حال به چند ماده دیگر که به نوعی در تولید شیشه سهیم هستند، اشاره میکنیم.
افزودنیها
1. استفاده از بوراکس به جای اکسید و کربنات سدیم (گدازآور) که در اثر حرارت به Na2O و B2O3 تجزیه میشود و در واقع بجای هر دو ماده عمل میکند.
2. استفاده از نیترات سدیم NaNo3برای از بین بردن رنگ سبز شیشه (ناشی از اکسید آهن که همراه مواد دیگر وارد کوره میشود).
3. استفاده از اکسید منگنز که باعث مقاومت بیشتر در مقابل عوامل جوی و شفافتر شدن شیشه میشود.
4. استفاده از اکسید سرب PH3O4 , PbO به جای CaO برای ساختن شیشههای مرغوب بلور و کریستال که باعث درخشندگی شیشه میشوند.
5. برای ساختن کریستال مرغوب از اکسید نقره استفاده میکنند.
6. استفاده از فلدسپار که باعث مقاومت بهتر در مقابل مواد شیمیایی میشود.
7. برای اینکه شیشه در برابر اسید فلوئوریدریک هم مقاوم باشد، ترکیباتی از فسفات به آن میافزایند.
8. استفاده از خرده شیشه که به ذوب مواد سرعت بیشتری میدهد.
9. استفاده از اکسید فلزات برای تهیه شیشههای رنگی.
10. اکسید سزیم برای جذب اشعه زیر قرمز و اکسید بر برای ازدیاد مقاومت حرارتی مورد استفاده قرار میگیرند.
دو نمونه از عناصر تشکیل دهنده که عمومیت بیشتری دارند، در زیر ذکر میگردد.
ترکیبات(1): اکسید سیلیسیم (SiO2) در حدود 74 تا 80 درصد و بقیه شامل پراکسید سدیم (NaO2) تا 15 درصد و اکسید کلسیم 7 تا 12 درصد اکسید منیزیم 2 تا 4 درصد و 2 درصد هم عناصر دیگر مانند Fe2O3 - MnO - Al2O3 - TiP2 - SiO3.
• ترکیبات (2): اکسید سیلیسیم (SiO2) در حدود 73 درصد ، اکسید سدیم 15 درصد ، اکسید کلسیم 5.55 درصد ، اکسید منیزیم 3.6 درصد ، اکسید آلومینیوم 1.5 درصد ، اکسید بور (B2O3) و اکسید پتاسیم( K2O) هر کدام 0.4 درصد ، اکسید آهن (Fe2O3) و اکسید سیلیسیم 6 ظرفیتی SiO3 هر کدام 0.3 درصد.
علاوه بر مواد فوق همیشه مقداری خرده شیشه نیز با این مواد وارد کوره میگردد.
انواع شیشه و کاربرد آنها
شیشه به اشکال مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در ساخت لوازم تزیینی مانند گل ، تابلو و غیره در ساختن ظروف آزمایشگاهی و یا ظروف آشپزخانه مانند لیوان ، بطری و غیره و بالاخره در ساختن شیشههای مسطح که در دو نوع ساده و مشجر عرضه میگردد و مصارف مختلفی دارد که عمده ترین کاربرد آن به عنوان در و پنجره در کارهای ساختمانی است که به شکلهای مختلف اعم از شیشههای شفاف ، نیمه شفاف و رنگی ، جاذب حرارت ، ایمنی ، دوجداره ، سکوریت و... وجود دارد.
همچنین در آینه سازی ، صنایع نشکن ، صنایع یخچال سازی ، میزهای شیشهای ، انواع شیشه رومیزی و تیغه کاری ساختمان کاربرد دارد.
شیشه رنگی
به دو طریق میتوان شیشه رنگی بدست آورد.
با افزودن و کم کردن بعضی مواد شیمیایی در مصالح اولیه تهیه شیشه. برای نمونه اکسیدهای مسی به شیشه رنگهای مختلف قرمز میدهد و رنگ آبی پر رنگ بوسیله اکسید کبالت بدست میآید. رنگ زرد با افزودن مقداری اکسید اورانیوم و کادمیوم حاصل می گردد.
1. شیشه سفید را در شیشه مذاب رنگی فرو میکنند تا دو روی آن رنگی شود. شیشههای رنگی در ویترین مغازهها ، نمایشگاهها ، آزمایشگاهها و ساختمانهای صنعتی بکار میروند.
شیشه ضد آتش (پیرکس(
همراه مواد اولیه این شیشهها در مقابل حرارت ، مقاومت زیادی دارند، مقدار زیادی اکسید بوریک بکار میرود و سیلیس آنها از انواع شیشههای معمولی بیشتر است. معمولا از آنها به عنوان ظروف آزمایشگاه و آشپزخانه و یا در جلوی بخاریهای دیواری و اجاقها استفاده مینماید.
شیشه مسطح
این نوع شیشه را با اضافه نمودن توری فلزی در میان شیشه میسازند و بیشتر برای درهای ورودی ، کارگاهها ، موتورخانهها ، آسانسورها و هر جایی که خطر شکستن و فروریختن شیشه وجود دارد، استفاده مینمایند.
شیشه دوجداره (مضاعف(
این نوع شیشهها ، از دو لایه ساده و گاهی رنگی که به موازات یکدیگر قرار گرفتهاند و لبهها یا درزهای آنها هوابندی شده است و فضای بین آنها با مواد خشک کنندهای مانند سیلیکاژل ، پُر و یا در بعضی از موارد بین دو لایه ، خلاء ایجاد میشود. این نوع شیشه که عایق گرما ، سرما و صداست، در بسیاری از ساختمانها مانند فرودگاهها ، هتلها و بیمارستانها بکار میرود.
شیشه سکوریت
در این حالت ، شیشه مجددا تا حدود 700 درجه سانتیگراد حرارت داده و بعد بطور ناگهانی و تحت شرایط خاص و کنترل شدهای سرد میشود. این عمل باعث افزایش مقاومت شیشه (حدود 3 الی 5 برابر) در مقابل ضربه و نیز شوکهای حرارتی میگردد. این شیشهها در صورت شکستن ، به ذرات ریز و مکعب شکل تقسیم میشوند که آسیب رسان نیستند. از این نوع شیشه در ویترین فروشگاهها ، درهای شیشهای و پنجرههای جانبی اتومبیلها استفاده میگردد.
شیشه نشکن
این نوع شیشهها شامل دو یا چند لایه شیشهاند که بوسیله ورقههایی از نایلون شفاف تحت حرارت و فشار به هم متصل میشوند. همچنین بعضی از انواع شیشههای طلقدار به عنوان عایق صوتی ، جاذب حرارت ، کاهنده شفافیت و شیشه ایمنی بکار برده میشوند. وقتی که این شیشهها میشکنند، خاصیت کشسانی نایلون مانع از پخش و پراکندگی ذرات شیشه میگردد.
از جمله کاربردهای این نوع شیشهها در خودروها و ویترین مغازههایی که اشیاء گرانقیمت میفروشند استفاده میگردد. ممکن است شیشه نشکن را از جنس شیشه سکوریت بسازند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 11 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید