در این تحقیق می خوانیم:
شماری از نویسندگان معاصر مسلمان چنین میاندیشند که قرآن،حاوی اطلاعات یا معرفت علمی است؛بنابراین از امکان آنچه تفسیر علمی قرآن خوانده میشود،سخن میگویند.این مقاله به طرح و بررسی دیدگاههایی میپردازد که در موافقت و مخالفت با تفسیر علمی،طرح شده است.عمده نتیجه حاصل آنکه،گرچه در حال حاضر مؤیدات چنین تفسیری کموبیش ضعیف است اما این امکان هست که در سنت فراگیر اسلامی،تفسیر علمی در خور اعتمادی پدید آید؛به شرط آنکه مبنای آن به درستی تثبیت شود.
مقدمه
به لحاظ تاریخی،رهیافتهای متعددی در حوزه تفسیر وجود دارد که میتوان گفت به خوبی در این عرصه نهادینه شده است.تفسیر روایی،روایت را به منزله دستمایه کار خود اختیار کرده است؛تفسیر کلامی، بر موضوعات الهیاتی متمرکز است؛تفسیر فقهی،با مضامین شرعی سروکار دارد، تفسیر نحوی،مسائل متعلق به دستور زبان را به بحث میگذارد؛و تفسیر ادبی،به موضوع زبان و اسلوب نگارش میپردازد.اگرچه در سنت کهن اسلامی میتوان عنوان علمی را به گرایشهایی مشخص اطلاق کرد و از دانشمندان مسلمان برجستهای مانند ابو حامد غزالی(504 قمری)،فخر الدین رازی(605 قمری)و جلال الدین سیوطی(910 قمری)و جلال الدین سیوطی(910 قمری)،به عنوان حامیان اندیشه تفسیر علمی قرآن نام برد اما مسلما تفسیر علمی از منظر تاریخی،حوزه کاملا نهادینه شدهای نیست؛تنها در دوران حاضر است که تلاش نسبتا مستمری صورت پذیرفته تا آن را به منزله شاخه علمی مستقلی،همطراز با سایر گونههای تفسیر،پابرجا سازد. انبوهی از آثار به چندین زبان انتشار یافته و همچنان انتشار مییابد تا ثابت کند که قرآن،حاوی اطلاعات با معرفت علمی است؛«علمی»به مفهومی که بیشتر در حوزه علوم تجربی به کار گرفته میشود.نظم محتوایی این آثار از اظهاراتی کلی درباره طبیعت و امکان و گستره تفسیر علمی تا ارائه برداشتهایی قرآنی از موضوعات خاص علمی را شامل میشود.1
در تایید تفسیر علمی قرآن
چون به لحاظ تاریخی،تفسیر علمی، حوزه عمل مشخصی ندارد،گویا نیست به طرحی که درافکنده،این تردید مطرح است که چنین تفسیری،تایید سنت را به همراه ندارد.در برابر چنین تردیدی،پاسخی در 4 بخش میتوان ارائه داد.
1-چنانکه در بالا اشاره رفت،وجود تفسیر علمی چندان هم در دوره کهن اسلامی غیرقابل اثبات نیست. 2-تکوین دانش در گرو پاسخ به نیازهای واقعی و عینی است؛از باب نمونه،تفسیر کلامی،در مواجهه با احساس نیاز به دست به گریبان شدن با مسائل خطیر الهیاتی پدید آمد.امروزه،به نظر میرسد که چیرگی علم و جهانبینی علمی به پشتیبانی از گسترش تفسیر علمی درآمده و حتی آن را ضروری ساخته است.
3-قرآن خود را کتاب هدایت(هدی) خوانده و منطقی است که تاکید کنیم عبارت «قرآن به منزله هدایت است».خصیصه ذاتی متن مقدس اسلامی را،آنطور که باید و شاید،شرح میدهد.میتوان گستره هدایت قرآن را به انواع خاصی از هدایت محدود ساخت اما معقولتر آن است که قرآن همه انواع هدایت،از جمله هدایت علمی را،شامل میشود.به تحقیق،در نظر گرفتن قرآن،مثلا به منزله منبعی برای فقه، تنها یکی از چندین برداشت ممکن از قرآن را باز مینمایاند و تفسیر علمی هم استنباط ممکن و البته معتبر دیگری را.2
برای دانلود متن کامل تحقیق به لینک زیر مراجعه کنید.
تحقیق آماده درس تفسیر موضوعی قرآن با عنوان در باب امکان و امنتاع تفسیر علمی قرآن 12 صفحه word
