لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:115
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات
- بیان مسئله..........................................................................................................................................1
- انگیزه انتخاب موضوع ......................................................................................................................4
- قلمروتحقیق..................................................................................................................................... 5
- روش تحقیق.....................................................................................................................................6
- پیشینه تحقیق.................................................................................................................................... 7
فصل دوم: فطرت
بخش اول : معانی فطرت ...............................................................................................................................8
2-1-1- فطرت درلغت..................................................................................................................................8
2-1-2- فطرت ،طبیعت ، غریزه ..................................................................................................................10
2-1-2-1- طبیعت.......................................................................................................................................10
2-1-2-2- غریزه.........................................................................................................................................10
2-1-2-3- فطرت........................................................................................................................................10
2-1-3- تفاوتها............................................................................................................................................12
2-1-4- فطرت دراصطلاح فلسفه ومنطق......................................................................................................13
2-1-5- نتیجه گیری....................................................................................................................................14
2-1-6- مفهوم فطرت درقرآن......................................................................................................................15
2-1-7- مفهوم فطرت در روایات.................................................................................................................16
2-1-8- مفهوم فطرت درفلسفه اسلامی........................................................................................................17
بخش دوم:ملاک ،تعریف وتقسیم امور فطری..........................................................................18
2-2-1- تشخیص امورفطری ازامور غیرفطری...............................................................................................18
2-2-2- تعریف وویژگیهای امور فطری.......................................................................................................19
2-2-2-1- تعریف امورفطری......................................................................................................................19
2-2-2-2- ویژگیهای امور فطری................................................................................................................19
2-2-3- اثبات فطریات درانسان..................................................................................................................20
2-2-4- تقسیم امور فطری..........................................................................................................................21
2-2-4-1- بینش های فطری.......................................................................................................................21
2-2-4-2-گرایشهای فطری........................................................................................................................21
بخش سوم:عوامل وموانع شکوفایی فطرت ..............................................................................................23
2-3-1- عوامل شکوفایی فطرت..................................................................................................................23
2-3-1-1-آموزه های الهی بوسیله انبیاء...................................................................................................... 23
2-3-1-2- تزکیه نفس وریاضت وتقوا.........................................................................................................23
2-3-2- موانع شکوفایی فطرت.....................................................................................................................24
2-3-2-1- غفلت.........................................................................................................................................24
2-3-2-2- وسوسه های شیطانی...................................................................................................................24
2-3-2-3- عقل متعارف..............................................................................................................................25
2-3-2-4- دنیاگرایی...................................................................................................................................25
2-3-2-5- خطا درتطبیق..............................................................................................................................25
بخش چهارم :تاریخچه ..............................................................................................................................26
2-4-1- فطرت وادیان .................................................................................................................................26
2-4-2- فطرت درمیان فلاسفه قبل وبعد یونان باستان.....................................................................................28
2-4-2-1- فطرت درکلام سقراط وافلاطون.................................................................................................28
2-4-2-2- نظریه افلاطون............................................................................................................................28
2-4-2-3- تفاوت فطرت ونظریه استذکاری افلاطون...................................................................................29
2-4-2-4- افلاطون ومعرفت فطری..............................................................................................................29
2-4-3- مفهوم ،نظریه وبرهان فطرت ازنظرفلاسفه ومتکلمین اسلامی.............................................................30
2-4-3-1- مفهوم واصطلاح فطرت ازنظرابن سینا..........................................................................................30
2-4-3-2- مفهوم فطرت مذهبی از نظرصدرالمتألهین....................................................................................31
2-4-3-3- مفهوم فطرت درنظر فیلسوف اسلامی ملاهادی سبزواری.............................................................31
2-4-3-4- مفهوم فطرت ازنظرعلّامه طباطبایی...............................................................................................32
2-4-3-5- مفهوم وبرهان فطرت ازنظر حکیم شاه آبادی...............................................................................33
2-4-3-6- فطرت مذهبی وبرهان فطرت از نظر امام خمینی ..........................................................................35
2-4-3-7- مفهوم، نظریه و برهان فطرت از نظر شهید مطهری........................................................................37
2-4-3-8- مفهوم و برهان فطرت دربیان فیلسوف معاصر جوادی آملی..........................................................42
2-4-3-9- برهان فطرت در نظراستاد مصباح یزدی.......................................................................................44
2-4-3-10- مفهوم فطرت مذهبی درنظر حکیم فیض کاشانی.......................................................................44
فصل سوم :معنی ومفهوم باورومصادیق باورهای فطری
بخش اول :معنی ومفهوم باور،راههای رسیدن به آن وتوجیه باور............................................................46
3-1-1- باور درلغت....................................................................................................................................46
3-1-2- مفهوم باور......................................................................................................................................46
3-1-3- راههای رسیدن به باور.....................................................................................................................48
3-1-4- توجیه باور......................................................................................................................................49
بخش دوم :باورهای دینی ونظریه فطرت دردیدگاه اسلام...............................................................................50
3-2-1- معرفت شناسی دینی........................................................................................................................50
3-2-2- تبیین باورهای دینی.........................................................................................................................51
3-2-3- پایه بودن باورهای دینی ومنشاء آنها................................................................................................52
3-2-4- نظریه فطرت در دیدگاه اسلام.........................................................................................................53
3-2-5- باورهای فطری ازنظر منطق دانان مسلمان.......................................................................................54
3-2-6- نتیجه گیری.............................................................................................................................. .....55
بخش سوم:مصادیق باورهای فطری...............................................................................................................56
3-3-1- تشخیص احکام وباورهای فطری.....................................................................................................56
3-3-2- اشاره اجمالی به احکام فطریات......................................................................................................56
3-3-3- فطری بودن اصل وجود مبدا متعال..................................................................................................56
3-3-4- فطری بودن اصل وجود معادورستاخیز............................................................................................57
3-3-5- فطری بودن اصل نبوّت ورُسل........................................................................................................58
فصل چهارم :باورهای فطری«خداشناسی وتوحید،معاد ونبوت»
بخش اول:بررسی معنا ومفهوم، نظرات وادلّه فلاسفه وحکمای اسلامی در اثبات خداشناسی فطری..................59
4-1-1- اهمیت وانگیزه خداشناسی فطری....................................................................................................59
4-1-2- فطرت خداشناسی ومعانی واصطلاحات آن.....................................................................................60
4-1-2-1- فطرت وخداجویی......................................................................................................................60
4-1-2-2- فطرت وخداشناسی.....................................................................................................................61
4-1-2-3- فطرت وخداپرستی.................................................................................................................... 61
4-1-3- تاریخچه بحث «فطرت خداشناسی».................................................................................................62
4-1-4- سخنان دانشمندان ،فلاسفه ومتکلمان غربی درباره گرایش به خدا.....................................................64
4-1-5- گرایش فطری به خدا از نظر دانشمندان وفلاسفه اسلامی..................................................................65
4-1-6-گرایش فطری به خدا درکلام وحی .................................................................................................65
4-1-6-1-آیاتی که بصورت صریح درمورد فطرت خداگرایی می باشند......................................................65
4-1-6-2-آیاتی که بصورت غیرمستقیم دلالت برفطرت خداگرایی دارند.....................................................66
4-1-7- دیدگاههای مختلف درباره مفهوم خداشناسی فطری........................................................................67
4-1-7-1 -دیدگاه متکلمان وفلاسفه مسلمان............................................................................................... 67
4-1-7-2- دیدگاه عرفا درباره مفهوم خداشناسی فطری...............................................................................68
4-1-7-3- نتیجه بحث.................................................................................................................................68
4-1-8- توحید فطری..................................................................................................................................69
4-1-8-1- خداشناسی وتوحید.....................................................................................................................69
4-1-8-2- نقش فطرت درتوحید وخداشناسی..............................................................................................71
4-1-8-3- معرفت فطری«تعریف خدا».........................................................................................................71
4-1-9- امکان شناخت خدا وخداشناسی فطری............................................................................................72
4-1-9-1- نظر حکمای اسلامی...................................................................................................................73
4-1-9-2- دیدگاه قرآن راجع به شناخت خدا..............................................................................................73
4-1-10- دلایل خداشناسی از نظر تعداد.......................................................................................................74
4-1-10-1- دسته بندی دلایل اثبات وجود خدا............................................................................................74
4-1-11- بررسی ادله اثبات خدااز طریق امور فطری.....................................................................................76
4-1-11-1-اثبات خدا از راه شوق وعشق فطری به وجود مطلق....................................................................76
4-1-11-2-اثبات خدا از طریق امید فطری به او درحوادث خطرناک............................................................77
4-1-11-3-اثبات فطری بودن شناخت خدا از راه عمومیت اعتقاد به خدا درهمه ملتها «اجماع عام»................78
4-1-11-4- اثبات خدا از طریق مکاشافات وتجربه های دینی.......................................................................79
4-1-11-5- نتیجه گیری بحث.....................................................................................................................80
بخش دوم :باورفطری معاد............................................................................................................................80
4-2-1- معناومفهوم وآثاراعتقاد به معاد درحیات انسان................................................................................80
4-2-1-1- معنای لغوی و اصطلاحی معاد....................................................................................................80
4-2-1-2- واژه معاد درقرآن وروایات.........................................................................................................81
4-2-1-3- معنای عام وخاص معاد...............................................................................................................81
4-2-1-4- ارتباط معاد شناسی وانسان شناسی...............................................................................................82
4-2-1-5- نقش معادباوری درحیات انسان ..................................................................................................82
4-2-1-6- هدف از معاد شناسی..................................................................................................................82
4-2-1-7-آثار اعتقاد به معاد........................................................................................................................82
4-2-2- جایگاه فطری معاد..........................................................................................................................83
4-2-2-1- جایگاه معاد................................................................................................................................83
4-2-2-2- ریشه های معاد دراعماق فطرت...................................................................................................83
4-2-2-3- معاد درتجلیگاه فطرت................................................................................................................85
4-2-3- بررسی براهین وادلّه اثبات باور فطری معاد.......................................................................................87
4-2-3-1- دلایل امکان باور فطری معاد.......................................................................................................87
4-2-3-2- دلائل وقوع باور فطری معاد........................................................................................................87
4-2-3-3- بیان اقوالی ازفلاسفه ومتکلمین اسلامی دراثبات باور فطری معاد...................................................91
4-2-3-4- نتیجه گیری...............................................................................................................................92
بخش سوم : باور فطری نبوّت.....................................................................................................................93
4-3-1- معانی نبوّت.....................................................................................................................................93
4-3-1-1- معنای لغوی نبوّت.......................................................................................................................93
4-3-1-2- حقیقت نبوّت.............................................................................................................................94
4-3-1-3- نبوّت از نظر قرآن وروایات.........................................................................................................95
4-3-1-4- انواع نبوّت از نظر فلاسفه وحکما اسلامی....................................................................................96
4-3-2- نبوّت وفطرت.................................................................................................................................97
4-3-2-1- نبوّت مکمّل فطرت....................................................................................................................97
4-3-2-2- هماهنگی فطرت وشریعت..........................................................................................................98
4-3-2-3- فطرت رمز جامعیت وجاودانگی شریعت.....................................................................................99
4-3-3- فلسفه بعثت نبوّت..........................................................................................................................100
4-3-3-1- نمایاندن راه رستگاری.............................................................................................................0 10
4-3-3-2- غفلت زدایی وبیدارگری..........................................................................................................100
4-3-3-3- پشتیبانی از فضائل اخلاقی.........................................................................................................102
4-3-3-4- برقراری عدالت اجتماعی..........................................................................................................102
4-3-4- لزوم نبوّت ازنظررهبری فطری.......................................................................................................102
4-3-4-1- نیاز امور فطری به رهبری..........................................................................................................103
4-3-4-2- لزوم نبوّت ازنظروضع قوانین.....................................................................................................104
4-3-4-3- لزوم نبوّت فطری از نظر تعلیم وتربیّت.......................................................................................104
4-3-5- نظرات فلاسفه ومتکلمین اسلامی در اثبات باورفطری نبوت...........................................................105
4-3-5-1- ابوعلی سینا...............................................................................................................................105
4-3-5-2- سهروردی................................................................................................................................106
4-3-5-3- ملاصدرا..................................................................................................................................106
4-3-5-4- دیدگاه متکلمان اسلامی...........................................................................................................106
4-3-6- نتیجه بحث...................................................................................................................................107
فهرست آیات.............................................................................................................................................109
منابع ومآخذ...............................................................................................................................................110
چکیده انگلیسی..........................................................................................................................................115
سپاس فراوان آفریدگاری را سزاست که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات ونیازهای بشر سامان داده وبا تدبیر حکیمانه خود آنرا پرورده است.
تحیّات ودرود بیکران بروالاترین معلّم ومربّی انسان یعنی پیامبر اکرم «ص»که بامدد وحی الهی وکتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم ورهنمودهای درخشان فرهنگ وتمدن آشنا ساخته است، وهمچنین برامامان وپیشوایان راه حق که همواره اهتمام و عنایات خودر ا به جامعه بشری ارزانی داشته اند.
انسان از سپیده دم تاریخ ،پیش ازآنکه بداندچگونه برای خود خانه بسازد ویا خوراک وپوشاک فراهم آورد، دارای یک سری اعتقادات وباروهای فطری بوده است که مهمترین آنها نیاز بشر به دین در هر عصروزمانی است. یکی از نکاتی که قرآن در این مورد بدان اشاره کرده است آیه : «فَاَقِم وَجهَکَ للّدین حنیفاً فطره الله التّی فطرالناسَ علیها لاتبدیلَ لِخلقِ الله ذلکَ الدّین القیّمُ ولکن اکثرَ الناس لایعلمون» [1]است .که خداونددراین آیه یادآوری می کند: دین ،هماهنگ با فطرت و طبیعت انسانی است وبنابراین همیشه بصورت یک احتیاج قطعی وضروری بشر ،خودنمایی می کند. انسان از روزی که بوجودآمده همواره خدا راپرستش کرده وبه او عشق می ورزیده است. تاریخ زندگی بشر این نکته را به اثبات رسانده است که بشر ابتدایی هم خدا پرست بوده وهمچنین به روز قیامت ونبوّت اعتقاد داشته است واکثر اندیشمندان وجامعه شناسان به این عقیده اصرار می ورزند.
از آنجا که عقاید واصول کلی احکام الهی براساس ساختار آفرینش انسان تنظیم شده است ،به رغم تمام تلاشهایی که درطول تاریخ برای نابودی آنها صورت گرفته ، این احکام و عقاید پا بر جا مانده ،وگرچه چند صباحی کم رنگ یا افیون جلوه کرده است ،بالاخره با برطرف شدن موانع، جایگاه فطری خود را باز یافته است؛ کشورهای کمونیستی شوروی سابق بهترین شاهد براین مدّعا هستند. [2]
موضوع اصلی تحقیق باورهای فطری ازدیدگاه فلاسفه ومتکلمین اسلامی می باشد. دراین تحقیق می- کوشیم ابتدا بحث فطرت را به طور کامل بیان کنیم وسپس به معنی ومفهوم باورها در اصطلاح بپردازیم که آیا باورهای فطری درانسان موجود است یاخیر؟ اگرموجود است نظر فلاسفه ومتکلمین اسلامی را دراین زمینه بیان کنیم.
پایانامه در مورد باورهای فطری ازدیدگاه فلاسفه ومتکلمین اسلامی