تعاریف و مفاهیم :
شهرهای جدید در نظامهای اجتماعی – اقتصادی جهان و با توجه به تحولات نظریه ای بسیار دگرگون شده اند هنوز تعریف جامعی برای شهرهای جدید ارائه نشده است اما می توان تعاریف زیر را برای آنها پذیرفت :
1) شهرهای جدید ، اجتماعهای برنامه ریزی شده ای است که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شود
2) ایجاد شهر جدید عملی ارادی است که فرض را بر وجود یک منبع قدرت یا سازمانی می گذارد که تأمین کننده مکان ومنابع برای توسعه شهر و اعمال کنترل مداوم بر آن است تا شهر به اندازه با دوامی برسد .
3) شهر جدید، اجتماعی خود اتکاست باجمعیت و مساحت مشخص ، فاصله ای معین از مادرشهر ، برنامه ریزی از پیش تعین شده ، اهداف معین و همچنین برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل
معمولاًشهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبة نزدیکی به شهرهای بزرگ ، جمعیت تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید ، بدین ترتیب جذب سرریزهای جمعیتی ، ساماندهی فضایی مادر شهر و ناحیه شهری ، بهبود وضعیت محیط کار ، زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر می شود . در واقع مفهوم شهر جدید مفهوم اجزای یک شهر در یک ارتباط ارگانیک با یکدیگر است .
بنابر تعاریف قبلی شهرهای جدید دارای تاریخ تولد مشخصی هستند و در زمان کوتاه و معینی ساخته می شوند اینگونه شهرها در تضاد کامل با پیدایش و تحول شهرهای متراکم هستند . و براساس یک هسته ، پیش از آنکه به وجود آیند تشکیل می شوند و به کندی رشد می کنند معمولاًبرنامه ریزی شهر جدید مبتنی بر پیش بینی جمعیت است تا این جمعیت پایه ای برای پیش بینی نیازهای کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی آینده باشد .
طراحی و ساخت شهرهای جدید بیشتر در زمینهای بکر وغیر قابل کشت و بدون هسته اولیه صورت می گیرد شهرهای جدید درالگوهای متعددی طبقه بندی می شوند و در مباحث آینده به طور مفصل درباره آن بحث خواهد شد .
شهر جدید با حومه اختلاف اساسی دارد حومه یک ناحیه مجزای مسکونی است که ساکنان آن برای کار به شهر دورتر رفت و آمد می کنند اما شهر جدید باید همه عملکردهای شهری را به اندازة‌معین داشته باشد .
سابقه شهرهای جدید
اگر منظور از طراحی شهرهای جدید را ایجاد نظامی از پیش فکر شده برای نحوه استقرار کاربریهای شهری و نحوه ارتباط بین آنها در کل مجموعه و نیز نحوه ارتباط این نظام در چهارچوبهای وسیعتر ناحیه ای وملی فرض کنیم ، این امر سابقه ای طولانی دارد . به طور کلی شهرهای جدید در بیشتر دوره های تاریخی ، بویژه از زمانی که شهر نشینی شروع شد ، در اقصی نقاط دنیا طراحی و احداث شده اند احداث این شهرها در مورادی به مثابه برنامه ای برای تحقق بخشی از سیاست حکومتها بودهاست ، که در این زمینه می توان از شهرهای جدید بابلی و آشوری در بین النهرین ، موهنجودارو در ایندوس ، کاهن در مصر ، میلیتوس ، اولین توس و پرینس در یونان وتعدادی مراکز شهرهای جدید در افریقا نام برد . در قرون وسطی گروههای مذهبی و پادشاهان، شهرهای جدید در آفریقا نام برد . در قرون وسطی گروه های مذهبی و پادشاهان ، شهرهای جدید بسیاری را ساخته‌اند . در عصر رنسانس نیز معماران و برنامه ریزان چنین شهرهایی را ایجاد کرده اند که از آن میان میتوان از اسکارموزی نام برد . همچنین پس از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب، در سال 1492 در سال جنوبی جزایر اسپانیولی شهر جدیدی ساخته شد . در ایران نیز پادشاهان در گذشته های دور شهرهای جدید معتددی را احداث کرده اند که از آن میان می توان از تخت جمشید و نیشابور نام برد .
در دولت شهرهای یونان نیز ، هدف اصلی از طراحی شهر، ایجاد سکونتگاهی با اندازه جمعیتی مشخص و ایجاد نظامی که در برگیرندة کلیه فعالیتهای مذهبی – سیاسی و اقتصادی شهروندان باشد بوده است .
شهرهای دفاعی دوره رنسانس گویای تفکر طراحان جهت ایجاد نظامی برای شکل گیری شهر است طراحی شهرهای آرمانی در قرن نوزدهم از سوی تخیل گرایان ، به بحث ایجاد سکونتگاههای مطلوب و تخیلی بشر دامن زد .
در حقیقت ، نیاز به ایجاد شهر جدید در دوره های انتقالی برای تحول جامعه است و هر موج شهر جدید ، بیانگر کوششی جهت توسعه ساختاری جدید برای جامعه است که می تواند با مبنای اقتصادی نیز تغییر یافته تطابق داشته باشد بنابراین شهرهای جدید پیش نمونه هایی برای تجدید ساختار و نوسازی شهرهای بزرگ هستند .
بدین ترتیب تا اواسط قرن حاضر معیار اصلی طراحی شهرهای جدید ، اندازه معین تمام عناصرشهری آن بوده است . کلیة شهرهای آرمانی قرن نوزدهم و باغشهرهای اوایل قرن معاصر نیز از اندازة معینی برای تمامی عناصر شهری پیروی می کردند . از اواسط قرن حاضر در طراحی شهرهای جدید تجدید نظری اساسی شده است که هدف مناسبی برای فعالیتهای متنوع افراد و توانایی رشد و تحول پذیری آنان بوده است ، بدین ترتیب شهرهای جدید امروزی با گذشته اختلاف دارد چون امروزه شهرهای جدید ابتدا طراحی و سپس احداث می شود ،بنابراین ایده هاورد که در سال 1898 طرح شد با توجه به تحولات عینی هر کشوری ، تغییر بسیاری کرده است این شهرها در بسیاری از کشورهای دنیا اعم از سرمایه داری ، سوسیالیستی سابق و جهان سوم احداث شده است .
نظام شهری وشهرهای جدید در ایران
تحولات شهرو شهرنشینی در ایران
کشور ایران ، پیش از 1300 هـ . ش از نظام شهری و شهر نشینی مطلوبی برخوردار بوده است و گرچه با بررسی متون و منابع مختلف می توان به چگونگی آن پی برد ، به علت عدم وجود آمار و اطلاعات لازم نمی توان کمیت آن را به طور کامل دریافت در هر حال در زیر به طور مختصر به نظام شهری و شهر نشینی کشور اشاره می شود .
محققین هر کدام از 1229 شمسی به بعد آمارهایی از جمعیت شهرنشینی ایران ارائه داده اند که مستند ترین سند ، جمعیت ایران را در سال 1279 شمسی (1900) 9 میلیون و 860 هزار نفر وجمعیت شهر نشین را 2میلیون و 33 هزار نفر ذکر می کند برابر این ارقام ، در ایران تعداد شهرها 99 عدد ضریب شهرنشینی 500 هزار نفری ، سه شهر 100 تا 500 شهر 10 نفری هفت شهر 50 تا 100 هزار نفری چهارده شهر 20 تا 50 هزار نفری ، 33 شهر 10 تا 20 هزار نفری و 42 شهر 5تا 10 هزار نفری وجود داشته است . اما در سلسله مراتب شهری تعادل نسبی برقرار بوده است چنانچه با ترسیم رگرسیون خطی به گذشته جمعیت شهری کشور توجه کنیم رد سال 1247 شمسی (1868) جمعیت شهر نشین معادل یک میلیون نفر به دست می آید که رشد سال انه آن در دوره 1247-1279،9/2 درصد می شود با وجود آنکه کشور ایران تا پیش از 1335 شمسی آمارگیری رسمی نداشته است می توان گفت که نظام شهری کشور طی سالهای 1247 تا 1335 ، از همگونی نسبی برخوردار بوده است و تعادل در شبکه و نظام شهری وجود داشته و هیچ شهری بر دیگری برتری نداشته است در این دوره شبکه شهری کهکشانی می باشد یعنی هر شهر مسئول خدمات رسانی وب رقراری ارتباط با روستاهای تحت نفوذ خویش بوده و توسعه دورن زا و پایدار شهری نیز وجود داشته است .
شامل 133 صفحه Word
دانلود تحقیق پیدایش و سیر تحول شهرهای جدید