
تاریخچه استفاده از خاک
بنظر میرسد که انسان اولیه تا زمانی که مواد غذایی خود را از طریق شکار بدست میآورده، چندان توجهی به خاک نداشته است، ولی بتدریج که کشت جایگزین شکار میشده، اهمیت خاک نیز افزایش یافت. این تغییر روش در حدود ۹۰۰۰ سال پیش در کوههای زاگرس و خوزستان و قسمتی از عراق امروزی بین رودخانههای دجله و فرات صورت گرفته و در واقع اولین انقلاب کشاورزی در ایران آغاز شده است.
● اجزا اصلی خاک
۴ جز اصلی خاک عبارتند از: مواد معدنی ، مواد آلی ، آب و هوا. این اجزا بطور نزدیکی در ارتباط با یکدیگر هستند. بطوری که جدا کردن آنها مشکل است. حجم نسبی این اجزا که برای رشد گیاه مناسب باشد، بدین صورت است که در آن ۵۰ درصد بوسیله مواد جامد (۴۵ درصد مواد معدنی و ۵ درصد مواد آلی) اشغال شده و ۵۰ درصد بقیه شامل فضای منافذ است که بوسیله آب یا هوا اشغال میشوند. البته این نسبت آب و هوا بسیار متغیر بوده و تحت تاثیر شرایط خاک و جو قرار میگیرد.
● پروفیل یا نیمرخ خاک
اگر قسمتی از خاک به طرف پایین حفر شود، لایههای افقی مشخصی در عمقهای مختلف آن به چشم میخورد. این مقطع را پروفیل خاک و لایههای مشخص آن را افق گویند. تمام افقهای بالای مواد مادری بطور جمعی Solum نامیده میشوند. مشخصات پروفیل خاک برای طبقه بندی و ارزیابی و نقشه برداری خاک بکار میرود.
لایههای بالایی پروفیل ، دارای مواد آلی بیشتری بوده و به همین علت رنگ آنها تیره است. این لایهها را خاک سطحالارضی Top Soil گویند. لایههای عمیقتر خاک یا خاک تحتالارضی SubSoil به علت کمی مواد آلی رنگ روشنتری دارند و محل تجمع موادی هستند که از لایههای سطحالارضی شسته شدهاند. مهمترین قسمت خاک از نظر رشد گیاهان لایههای سطحالارضی آن است که بیشتر مواد غذایی و آب قابل جذب گیاهان در این لایهها متمرکز میشود و ریشههای گیاهان در اینجا یافت میشود.
● ساختمان خاک
نحوه قرار گرفتن و چگونگی اجتماع ذرات خاک را ساختمان آن میگویند. گرچه در یک پروفیل خاک ممکن است یک نوع ساختمان بیش از سایرین دیده شود، ولی معمولا در افقها یا لایههای مختلف ممکن است، چند نوع ساختمان یافت شود. بسیاری از خواص فیزیکی خاک مانند حرکت آب ، تهویه ، انتقال حرارت ، وزن مخصوص ظاهری و فضای منافذ به ساختمان خاک بستگی دارد. در واقع تمام عملیات از قبیل شخم و زهکشی ، دادن کود حیوانی و آهک زدن که برای بهبود وضعیت فیزیکی خاک انجام میشود، روی ساختمان خاک اثر گذاشته و تاثیری روی بافت آن ندارد. ساختمانهای موجود از یکی از دو حالت زیر بوجود میآید:
تک دانههای ذرات خاک که بطور فردی وجود داشته و اجتماع مشخصی از ذرات در آنها صورت نگرفته است.
تودههای فشرده و بی شکل و نامنظمی از ذرات که هیچ خصوصیات ساختمانی مشخصی ندارند.
● انواع ساختمانهای خاک
برحسب شکل ظاهری ۶ نوع ساختمان را میتوان در خاک تشخیص داد. این ساختمانها به اسامی بشقابی ، ستونی ، منشوری ، مکعبی ، فندقی ، دانهای و اسفنجی شناخته میشوند.
▪ ساختمان بشقابی: تودههای خاک به صورت لایههای نازک افقی روی هم قرار گرفتهاند. بیشتر در لایههای سطحی خاک وجود دارند، ولی گاهی در لایههای عمیق هم دیده میشوند.
▪ ساختمانهای ستونی و منشوری : تودههای خاک بطور عمودی روی هم قرار گرفتهاند، ارتفاع ستونهای حاصل متغیر و قطر آنها گاهی به ۱۵ سانتیمتر میرسد. بیشتر در لایههای عمیق خاک مناطق خشک و نیمه خشک دیده میشود. در صورتی که بالای این ساختمانها گرد باشد، آنها را ستونی و اگرا مسطح باشد، آنها را منشوری گویند.
▪ ساختمانهای مکعبی و فندقی : تودههای خاک به صورت مکعبهایی با سطوح نامنظم ، ولی ابعاد تقریبا مساوی در آمدهاند. اگر لبههای سطوح بیشتر تیز و مشخص باشد، ساختمان را مکعبی و اگرا این لبهها صاف شده باشد، ساختمان را فندقی گویند. این نوع ساختمان در لایههای عمیق خاک دیده میشود.
▪ ساختمانهای کروی (دانهای یا اسفنجی) : تودههای خاک شکل گرد داشته و قطر آنها معمولا از یک سانتیمتر کمتر است. این ساختمانها کاملا متخلخل بوده و اتصال بین ذرات ضعیف است (دانهای) و درصورتی که ساختمان کاملا باز و درجه تخلخل زیاد باشد، ساختمان را اسفنجی گویند. ساختمانهای کروی بیشتر در لایههای سطحی خاک یافت میشوند و به آسانی تحت تاثیر عملیات زراعی قرار میگیرند.
خاک چیست ؟
خاکها مخلوطی از مواد معدنی و آلی میباشند که از تجزیه و تخریب سنگها در نتیجه هوازدگی بوجود میآیند که البته نوع و ترکیب خاکها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق میکند. مقدار آبی که خاکها میتوانند بخود جذب کنند. از نظر کشاورزی و همچنین در کارخانههای راهسازی و ساختمانی دارای اهمیت بسیاری است که البته این مقدار در درجه اول بستگی به اندازه دانههای خاک دارد.
هرچه دانه خاک ریزتر باشد، آب بیشتری را به خود جذب میکند که این خصوصیت برای کارهای ساختمانسازی مناسب نیست. بطور کلی خاک خوب و حد واسط از دانههای ریز و درشت تشکیل یافته است. تشکیل خاکها به گذشت زمان ، مقاومت سنگ اولیه یا سنگ مادر ، آب و هوا ، فعالیت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافی ناحیهای که خاک در آن تشکیل میشود بستگی دارد.
شامل 87 صفحه word
دانلود تحقیق خاک و تاریخچه استفاده از خاک