ایمنی برق و جلوگیری از برق گرفتگی :
بارزترین خطری که استفاده از انرژی الکتریکی ایجاد میکند عبارتند از :
1- خطرات ناشی از تولید حرارت نا مطلوب
2- برق گرفتگی
مقاومت بدن انسان در مقابل برق :
بدن انسان دارای ساختمان فیزیولوژیکی مخصوصی است که کمابیش هادی جریان برق میباشد لذا بدن انسان دارای مقاومتی است و زمانی انسان دچار برق گرفتگی میشود که دو نقطه از بدن انسان با دو نقطه از یک سیم الکتریکی که در ولتاژهای مختلف میباشد تماس حاصل نموده و در اثر این تماس و اختلاف ولتاژ جریان الکتریکی بین این دو نقطه برقرار گردد .
مقاومت بدن افراد مختلف با هم فرق میکند . همچنین مقاومت مسیر عبور جریان در قسمت های مختلف بدن متفاوت است . ولی چیزی که کاملا مشخص است پوست و استخوان ، چربی و غضروف نسبت به عضلات و خون مقاومت بیشتری را در مقابل عبور جریان برق نشان میدهند و بزرگترین مقاومت بدن در قشر پوست که فاقد عصب و رگهای خونی است . به همین دلیل در ابتدا برق گرفتگی ، که پوست محل ورود و خروج جریان سالم است جریان عبوری کمتر است و لی بعد از مدت کمی که لایه پوست از بین میرود جریان عبوری با توجه به پایین آمدن مقاومت بدن بیشتر میشود . در محیطهای گرم و مرطوب که معمولا با عرق کردن همراه است مقاومت الکتریکی پوست خیلی کم میشود و برق گرفتگی شدیدتر خواهد بود .
بطور کلی عوامل زیر باعث تغییر مقاومت بدن انسان میشوند :
1- ضخامت پوست
2- وضع رطوبت پوست ، درجه حرارت و مقدار نمک پوست
3- سطح تماس پوست به قسمت برقدار
4- شدت جریان الکتریکی
5- مسیر عبور جریان
6- مدت عبور جریان
7- نوع جریان الکتریکی و فرکانس
وضع روحی شخص نیز ممکن است در تغییر مقاومت موثر باشد ، خنده زیاد ، هیجانات و گریه مقاومت بدن را کمتر از حالت آرام می نماید .
مقدار جریان خطرناک برای برق صنعتی 50 تا 60 هرتز ، 25 میلی آمپر تعیین گردیده است .
توصیه های ایمنی ، فنی ، اقتصادی و اقدامات لازم هنگام قطع برق
چنانچه در زمینه برق تخصص ندارید با رعایت نکات ایمنی فقط کارهای ساده ای از قبیل تعویض لامپ های معمولی را انجام دهید و به کارهای مهمتر که نیاز به تخصص دارد اقدام نمایید .
- در محیط مرطوب مانند حمام از وسایل برقی نظیر بخاری برقی ، سشوار ، ریش تراش و ماشین لباسشویی استفاده نکنید .
- به فرزندانتان بیاموزید که سیم های شبکه عمومی برق بدون روکش و فاقد حالت عایق بوده و لذا از نزدیک شدن به آنها خودداری نمایند .
- حریم برق را رعایت و از سقوط هر نوع میله فلزی مانند آنتن تلویزیون بر روی شبکه های عمومی برق جلوگیری فرمایید .
هنگام قطع برق از انجام هر اقدامی ابتدا چند لحظه صبر کنید .اگر در بررسی اولیه متوجه شدید که قطع برق تنها مربوط به منزل و یا محل کار شما نبوده و بقیه همسایگان نیز دچار مشکل خاموشی شده اند ، بنابراین در چنین حالتی با پرهیز از هرگونه دستکاری کنتور و یا تاسیسات برق رسانی بلافاصله مراتب را از طریق تلفن های مندرج در روی قبوض برق مصرفی به واحد حوادث برق منطقه مربوطه اطلاع دهید . در صورتی که قطع برق فقط مربوط به منزل و یا محل کار شما باشد در آن صورت با احتیاط کامل نسبت به بررسی کلید و فیوز نصب شده در زیر کنتور اقدام نمایید . اگر قطع برق به علت سوختگی فیوز و یا در اثر عملکرد کلید باشد توصیه می شود قبل از وصل مجدد کلید و یا فیوز ، ارتباط کلیه وسایل برقی متصل به سیستم داخلی را از طریق قطع کلید وسیله مربوطه و یا کشیدن دو شاخه آن از پریز از سیستم داخلی جدا نموده و سپس نسبت به وصل کلید و یا فیوز قبل از کنتور اقدام نمایید . فراموش نشود پس از برقراری مجدد جریان برق نسبت به وصل آن دسته از لوازم برقی که کارکرد آنها مورد نیاز می باشد اقدام گردد .در صورتی که پس از بررسی کلید ویا فیوز نصب شده در جوار کنتور مشاهده گردید که کلید و یا فیوز سالم است و در حالت وصل می باشد ، این نشانگر آن است که قطع برق مربوط به انشعاب قبل از کنتور بوده و در این مورد هم با پرهیز از هر گونه دستکاری کنتور و یا انشعابات قبل از کنتور مراتب را از طریق همان تلفن های مندرج بر روی قبض به واحد حوادث منطقه برق مربوطه اطلاع دهید .این واحد به طور 24 ساعته و حتی در ایام تعطیل آماده رفع خاموشی از شبکه های برق رسانی می باشد . در صورتی که از تماس با تلفن های فوق نتیجه ای حاصل نشد در آن صورت می توانید برای پی گیری ، مراتب را با دفتر ارتباط مردمی ( تلفن های 4-8066291 ) در میان بگذارید . این تلفن ها در مورد پی گیری سایر مشکلات لاینحل مانده مشترکین با منطقه برق هم می تواند مورد استفاده قرار بگیرد .
برخی احتیاط ها در رابطه با برق
1- در تعمیرات لوازم برقی از افراد مجاز استفاده نمایید .
2- پریزهای برق را با در پوش ایمنی محافظت نمایید تا بچه ها آسیب نبینند .
3-با دست مرطوب و خیس به اجزاء برق مثل پریز - کلید دست نزنید .
4- در موقع آتش سوزی لوازم الکتریکی مثل کامپیوتر سعی شود یک کپسول 2 کیلو گرمی دی اکسید کربن در منزل باشد و همیشه بخاطر داشته باشید در اطفاء حریق لوازم برقی اول قطع و سپس اقدام به اطفاء حریق شود ومناسب ترین وسیله کپسول گاز منواکسید کربن می باشد .
5- همیشه از لوازم برقی خانه در زمان های مختص بازدید و وضعیت روکش سیم ها ، دو شاخه را بازدید و رفع نقص نمایید .
6- در موقع استفاده تجهیزات سیار ، سیم های سخت و ارتباط های سیم را بطور زیاد مراقبت نمایید . از دو شاخه و رابط های نو و مادگیر برای افزایش طول استفاده نمایید. در ضمن خطر زدگی سیم و ضربات مکانیکی را نیز در نظر داشته باشید .
7- در موقع خارج کردن سیم وسیله برقی همیشه دو شاخه مربوطه را از پریز جدا کنید و هیچ وقت سیم را نکشید ، چون خطر جدا شدن اتصال و خطرات بعدی وجود دارد.
8- وسایلی مثل تلویزیون بدلیل خطر و وسایلی که با آب ارتباط دارند مثل سماور برقی ، کولر ، ماشین لباسشویی
9-در شوفاژ خانه به دلیل سیم کشی های غیر اصولی که امکان دارد در کف زمین احداث شده باشد و بدلیل وضعیت مرطوب و لوله آب ، همیشه در تعمیرات خطر برق گرفتگی برای افراد وجود دارد مراقبت ?امل نمایید .
10- از سه شاخه برای دستگاههای پر مصرف استفاده نکنید خطر گرم شدن محل اتصال و مسایل آتش سوزی وجد دارد .
11- در مواقعی که احتمال انتشار گاز در آشپزخانه است از قطع و وصل کلید خودداری نمایید.
12- ابزاری مثل دریل خطرات متعددی دارد مثل وضعیت چرخشی در صورت درگیرشدن با شال گردن یا امثالهم و حتی موی سر و حادثه جدی ایجاد نمایید. در ضمن خطر دیگر مته کردن است که امکان دارد در مسیر سیم برق باشد. مشکل بعدی شکسته شدن نوک مته است که بر اثر عدم مهارت و استفاده صحیح از مته بخصوص شکسته می شود .
13- در موقع تعویض لامپ سوخته بعلت استفاده از نردبان یا صندلی نا مناسب و احتمال وجود برق همیشه خطر سقوط وجود دارد این مسئله را جدی بگیرید.
14- در مواقع آتش سوزی توجه نمایید آسانسور وسیله مناسبی جهت جابجایی نیست .
15- در موقع استفاده از وسائل الکتریکی گرما ساز (بخاری) همیشه خطر داغ شدن دو شاخه - وسایل مجاور بخاری را در نظر داشته باشید.
16- داشتن ترمینال جعبه تقسیم لوازم مجهز به چندین کلید مینیاتور مناسب در محل آشپزخانه کار مناسبی است که در صورت اتصال فورا قطع شده امکان تغییرات لوازم برقی در حالت برق را مهیا می سازد .
عوارض ناشی از برق گرفتگی :
1- اختلالات قلبی
2- اختلالات و ضایعات عصبی
3- اختلالات حسی
4- سوختگی در اثر برق گرفتگی
لازم به توضیح است که عوارض فوق الذکر باعث بوجود آمدن امراضی از قبیل :
1- دریچه قلب گشاد میشود و همچنین باعث انبساط قلب و لخته شدن خون میگردد.
2- اختلال مشاعر و هذیان گویی ، سردرد عصبی و از دست دادن حافظه
3- کور و کر شدن شخص برق گرفته
4- سوختگی بدن مخصوصا جایی که در تماس مستقیم با برق قرار گرفته است .
خصوصیات خطرناک نیروی برق :
برق گرفتگی میتواند در سه حالت باعث کشته شدن شخص شود .
1- به دلیل تماس مستقیم شخص با جریان الکتریکی باعث ایجاد اثر مستقیم بر قلب و دستگاه تنفس میگردد.
2- با توجه به شدت جریان الکتریکی باعث میشود شخصی که دچار برق گرفتگی میشود ، پرت شده و در صورتیکه شخص بر روی ارتفاع بلند باشد باعث افتادن وی و نهایتا موجب هلاکت وی میشود .
3- به دلیل تماس سیم با بدن ، شخص دچار سوختگی و جراحت میشود .
چگونگی و حالات برق گرفتگی :
1- تماس بدن با هر دو سیم فاز و نول
2- تماس یک فاز و یک نقطه با بدن و یا زمین
3- تماس بدن با دستگاهی که جریان فاز به آن متصل است .
نکات ایمنی مربوط به سیستم برق :
1- وسایل و ادوات برقی باید دارای حفاظ بوده و طوری ساخته و نصب و بکار برده شود که خطر برق گرفتگی نداشته باشد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 14 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله ایمنی در برق
