دانلود مقاله نقش تشویق و تنبیه بر تربیت دانش آموزان

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله نقش تشویق و تنبیه بر تربیت دانش آموزان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پژوهش حاضر، تاثیر روانشناسی تشویق و تنبیه را بر تعلیم و تربیت دانش آموزان پسر پایه دوم ابتدایی منطقه کلات مورد بررسی قرار داده است.

در نظام تعلیم و تربیت مسئله تشویق و تنبیه همواره مورد توجه بوده است. این پدیده در آموزش و پرورش اغلب در ارتباط با انگیزش و یادگیری مطرح می شود و معلم بدون بهره گیری از آنها
 نمی تواند وظیفه خود را به نحو شایسته انجام دهد.

این پژوهش تجربی بوده و از منطقه کلات یک حوزه آموزشی به طور تصادفی برگزیده شد و از آن حوزه آموزشی 3 دبستان به طور تصادفی انتخاب گردید. و از هر دبستان یک کلاس به طور تصادفی برگزیده شد و از هر کلاس یک گروه 20 نفری انتخاب شد. متعاقباً از هر سه گروه یک  امتحان دیکته تهیه شده از کتابهای درسیشان گرفته شد. سپس دانش آموزان گروه تشویق و تنبیه در جریان ملاکهای در نظر گرفته شده برای تشویق و تنبیه قرار گرفتند. مجدداً از هر سه گروه امتحان دیکته به عمل آمده، دانش آموزان گروه تشویق ها ملاکهای لازم را به دست آورده بودند، تشویق شدند و دانش آموزان گروه تنبیه که ملاکهای لازم را کسب نکرده بودند تنبیه شدند. گروه کنترل هیچ تشویق و تنبیهی دریافت نکردند.

تعاریف و مفاهیم کلیدی:

1- تشویق:

الف) تعریف نظری: عبارت است از ایجاد انگیزه های مهم و منطقی که بنا بر موقعیت ها و شرایط متفاوت آموزشی متناسب با نیازهای دانش آموزان به منظور نیل به اهداف آموزش و پرورش اعمال می گردد.

ب) تعریف عملیاتی: تشویق در نظر گرفته شده در این تحقیق شامل تعیین کلامی ارائه کارتهای آفرین، کتاب داستان و لوازم التحریر مثل پاک کن، دفتر و خط کش است که به دانش آموزان گروه تشویق داده می شود.

 2- تنبیه:

الف) تعریف نظری: عبارت است از ارزشها و محرکهای جسمی، روانی و اجتماعی که موجب کنترل و محدود کردن رفتارهای ناخواسته و نامطلوب دانش آموزان می گردد.

ب) تعریف عملیاتی: پژوهش

تنبیه در نظر گرفته شده در این تحقیق، انتقاد و سرزنش کلامی دانش آموزان، به عبارت دیگر توبیخ کلامی است.

3- حافظه کوتاه مدت:

الف) تعریف نظری: حافظه کوتاه مدت به آن قسمت از حافظه اطلاق می شود که در حوزه هوشیاری بوده و ظرفیت محدودی دارد( به لحاظ گنجایش و زمان فعالیت) این نوع حافظه از سه سطح رمز گردانی، ارزش و بازیابی تشکیل شده است. ( انکینون و همکاران، ترجمه براهنی و همکاران 1378).

ب) تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از حافظه کوتاه مدت نتایج پاسخ به آزمونهای کلمات دوتایی و کسلر می باشد.

تشویق و تنبیه دو روش تربیتی و از اجزاء لاینفک فرآیند تعلیم و تربیت بوده و استفاده از آن هم در تعلیم و تربیت رسمی و مدرسه و هم در تعلیم و تربیت غیر رسمی و خانواده معمول و رای بوده است. تاریخ بکارگیری تشویق و تنبیه و استفاده از آن به عنوان شیوه هایی برای تربیت انسان شاید به قدمت تاریخ و تعلیم و تربیت باشد، چرا که هر جا نشان و اثری از تعلیم و تربیت یافت می شود می توان اثر و نشانی از تشویق و تنبیه را نیز یافت.

استفاده مناسب و به جا از تشویق و تنبیه خصوصاً تشویق مادی در دوره دبستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای تعلیم و تربیت دانش آموزان در این دوره انواع یا انواعی از آسانترین نوع تشویق که معلمان می توانند در تعلیم تربیت از آنها استفاده کنند وجود دارد. جایزه، توجه، قدردانی، تبسم کردن، تایید کردن، تحسین و جملات تشکر آمیز، انواعی از تقویت های اجتماعی هستند آنها می توانند برای تغییر دادن گستره های رفتار به ما کمک کنند. آنها همچنین به دانش آموزان احساس خوبی درباره خودشان می دهند و بدون آنها کلاس درس نه تنها دل تنگ کننده، بلکه غیر قابل تحمل خواهد بود.

بیان مساله:

این پژوهش در صددد است تا به بررسی آزمایشی تشویق و تنبیه بر حافظه کوتاه دانش آموزان پسر پایه دوم ابتدایی بپردازد.

تشویق و تنبیه اگر دقیق انتخاب شده باشد دو محرک مهم برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان به شماره می رود. این دو توجه و رغبت دانش آموزان را بر انگیخته و باعث می شود که دانش آموزان حافظه خود را درست به کار بگیرند. در نظامهای آموزشی نیز تشویق و تنبیه در کلیه سطوح و مقاطع همواره جایگاه خاصی داشته و مورد توجه محققان و صاحب نظران بوده است. اصولاً تشویق به معنای شوق و رغبت و تنبیه به معنای آگاه و هوشیار کردن، بخش لاینفک یادگیری و یاددهی به حساب می آید.

با توجه به اهمیت تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت تحقیق حاضر در صدد است به سوالهای زیر پاسخ دهد.

1- دانش آموزانی که در موقعیت آزمایشی تشویق قرار می گیرند نسبت به دانش آموزان گروه کنترل در آزمونهای حافظه نمرات بیشتری کسب می کنند؟

2- آیا دانش آموزانی که در موقعیت آزمایشی تنبیه قرار می گیرند نسبت به دانش آموزان گروه کنترل که در موقعیت آزمایشی تنبیه قرار نگرفته اند در آزمونهای حافظه نمره های بیشتر کسب می کنند؟

3- آیا دانش آموزانی که در موقعیت آزمایشی تشویق قرار می گیرند نسبت به دانش آموزانی که در موقعیت آزمایشی تنبیه قرار می گیرند، در آزمونهای حافظه نمرات بیشتری کسب می کنند؟

ضرورت و انجام تحقیق:

چنانچه آمار نشان می دهند تعداد زیادی از دانش آموزان در مقطع ابتدایی با مساله افت تحصیلی مواجه می شوند که این خود باعث عوارض روانی ناخوشایندی بر آنها می شود. از مهمترین علل و عوامل افت تحصیلی این دانش آموزان نداشتن رغبت و علاقه و انگیزه به درس و تحصیل را می توان نام برد.

برای ایجاد انگیزه و رغبت در دانش آموزان خصوصاً در مقطع ابتدایی می توان از ابزارهای مشروع تربیتی یعنی تنبیه و تشویق مناسب استفاده کرد.

یک معلم موفق از این تقویت کننده ها منطبق بر نیازهای دانش آموزان استفاده می کند. به کارگیری تشویق باعث ایجاد انگیزه و علاقه در دانش آموز و تنبیه باعث هوشیار و آگاه گردیدن او

شامل 12 صفحه فایل word قابل ویرایش

تحقیق روانشناسی در تربیت 13 ص - ورد

اختصاصی از اس فایل تحقیق روانشناسی در تربیت 13 ص - ورد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه

تمام مردم با ایمان اهل بردباری و خویشتن داری و فروتنی و گذشت و حیاء هستند.

« الذین یمشون علی الارض هونا و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاماًَ »

‹ هموار و آسان بر روی زمین گام بردارند و آنگاه که نابخردان آنان را به سخن وادارند سلامی گویند.›

 (فرقان 63)

آنان را به: طولانی بودن سکوتشان و پیوستگی و استمرار اندیشیدنشان و آهسته بودن صدایشان و برحذر بودن آنان از بی بندوباری و عذبده جویی و اجتناب آنها از لعن و نفرین می شناسی.

و نیز در اعمالی که به آنها واگذار سازی شخصیت ایمانی آنانرا از رهگذر تانی و استوامندی و درستکاریشان باز می یابی و نیز می توانی نرم خوئی و طبع ملایم و وفاء بعهد و اعتدال و میانه‌روی انها در انتخاب از هر چیزی را نمایانگر شخصیت آنها بدانی.

اگر بخواهیم یک خصیصه جامع و فراگیری برای شخصیت ایمانسی یک فرد مومن یاد کنیم باید بگوئیم: این خصیصه عبارت است از سکینه و آرامش او. پس آرامش مشخصه مستقلی است که حاکی از توانائی انسان در تسلط بر مملکت درونی و فرمانروائی و تدبیر او بر خویشتن می باشد.

آرامش مومن یک خصوصیت ویژه ای است که نمایانگر انسجام عناصر اون او و سازمندی او میان درخواستهای متناقض و رام بودن نفس از نظر خضوع و راهوار بودن دربرابر صاحب آن می باشد. چنین موهبتی فقط به مرد مومن اعطاء شده است.

تو می توانی این آرامش را در صحیفه چهره فرد با ایمان بخوانی، این آرامش، آرامش رویه ای و سطحی نیست، بلکه سکوت و آرامش تمرکز اندیشه و زلالی فکر و همبستگی اهتمام و اراده و وضوح و روشنی دید و نگرش است و گویا فرد مومنی را که در برابر خود می بینی دریای پرگسترده ای را در درون خود جای داده است.

تحقیق تربیت کودک 47ص - ورد

اختصاصی از اس فایل تحقیق تربیت کودک 47ص - ورد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعریف و اهمیت تربیت

به طور خلاصه تربیت عبارت است از ایجاد تغییرات مطلوب در انسان و به عبارت دیگر و بهتر: ایجاد تحولات ثمربخش در محیط زندگی انسان به منظور ساختن و شکوفایی استعدادهای آدمی و یا تربیت عبارت است از پروردن قوای جسمی و روحی انسان برای وصول به کمال مطلوب و انتقال طرز تفکر و احساس و عمل یک جامعه به آیندگان.

تربیت چیست؟

تربیت از سویی علم است چون دارای موضوع و هدف و روش است.

از سویی فن است زیرا جریان نشو و مای قوای انسانی با فنونی باید تحت مراقبت آید. ممکن است فردی باسواد و عالم باشد ولی معلم نباشد.

تربیت از سویی هنر است چون در آن توجه به لطافت‌ها و ریزه‌کاریهایی است که برای دوباره ساختن و سازمان دادن ضروری است.

از سوی دیگر خدمت است به خود فرد و به جامعه انسانی است و به وسیله آن می‌توان فرد را موجودی مفید ساخت و به حقیقت آدمیت واصل کرد.

وظیفة تربیت:

وظیفه تربیت در عبارتی کوتاه عبارت است از: ‌سازندگی و آفرینندگی، ساختن و سازمان دادن. تلاش برای ایجاد تعادل بین نیازها و تعدیل تمایلات و غرایز.

با دیدی وسیع‌تر می‌توان گفت: تربیت وظیفه دارد سه جنبه آدمی را بسازد: تن، سر، روان و در جمع، ‌فرد را به ایجاد رابطه‌ای صحیح بین خود و خدا و جهان قادر سازد. او را فردی مفید و موثر برای جامعه بسازد. انسانی بیافریند که دارای میل وصول به ارزشهای عالی باشد. قدرت ابتکار و تصمیم‌گیری داشته باشد. آداب زندگی را بداند. در مسیر جریانات اجتماعی و برکنار از هر گونه پیش داوری باشد.

تربیت وظیفه دارد انسانی بسازد که زندگی‌اش بر اساس معیارها و ضوابط اندیشیده، مبتنی بر استقلال شخصیت عدالت اجتماعی . شناخت زیبا و انتخاب احسن، مبانی اخلاقی و انسانی باشد.

(اینترنت، ‌دبستان بزرگمهر، ‌فولاد شهر)

دانلود تحقیق مفهوم و مبانی تربیت بدنى

اختصاصی از اس فایل دانلود تحقیق مفهوم و مبانی تربیت بدنى دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در فلسفهٔ تربیت بدنى و ورزش مباحثى که مورد مطالعه و بررسى قرار مى‌گیرند عبارتند از:   
 
 - تعریف قلمروهاى تخصصى تحقیقى مانند جامعه‌شناسى ورزشی، بیومکانیک، طب ورزشی، فیزیولوژی، تاریخ، تعلیم و تربیت ورزشی، روانشناسى ورزشی، تکامل حرکتی، یادگیرى حرکتی، مدیریت ورزشی، تربیت بدنى تطبیقى و بیان چگونگى ارتباط مقابل این حوزه‌ها در چارچوب رشتهٔ تربیت بدنی.   
 
 
 - اثبات ضرورت توسعهٔ فلسفهٔ پربار تربیت بدنى براى مربیان.   
 
 
 - توضیح و تشریح مفاهیم کلیدى و اصول فلسفى هر یک از مکاتب (ایده‌آلیسم، رئالیسم، پراگماتیسم، ناتورآلیسم، اگزیستانسیالیسم).   
 
 
 - بیان ویژگى‌هاى برنامه‌هاى تربیتى تربیت بدنى و ورزش با توجه به فلسفه‌هاى سنتى و اومانیستی.   
 
 
 - تکامل باورهاى فلسفى شخصى در خصوص تربیت بدنى و ورزش.   
 
 
 در طول دو دههٔ گذشته، حرفهٔ تربیت بدنى تغییرات فراوانى را پشت سر گذاشته است. برنامه‌ها از سطح مدارس فراتر رفته و تمام رده‌هاى سنى را در برگرفته است. دامنه و عمق آگاهى و دانش در این رشته گسترش یافته و موجب رشد و افزایش حوزه‌هاى ویژهٔ تحقیقى و مطالعاتى در زمینهٔ تربیت بدنى و همچنین پیدایش فرصت‌هاى شغلى و تخصصى جدید شده است.   
 
 
 براى یک فرد حرفه‌اى اعتقاد به اصول فلسفى در زمینهٔ تربیت بدنى از اهمیت برخوردار است؛ چرا که فلسفه، راهنماى عمل و بهبودبخش اعمال حرفه‌اى و روشنگیر ارزش‌ها و خدماتى است که تربیت بدنى و ورزش به جامعه و فرآیند تعلیم و تربیت ارزانى مى‌دارد. مکاتب فلسفى سنتى شامل مکاتب ایده‌آلیسم، پراگماتیسم، ناتورآلیسم و اگزیستانسیالیسم و باورهاى فلسفى معاصر شامل اومانیسم بر روند تربیت و تربیت بدنى و اعمال ورزشى تأثیر به‌سزایى داشته‌اند. بنابراین توسعهٔ فلسفهٔ تربیت بدنى و ورزش از اهم وظایف هر مربى تربیت بدنى است.   



احترام به قوانین و مقررات ورزشی
ورزش به عنوان راهکاری سالم در پویایی جامعه در سیاست های نظام جمهوری اسلامی پیشینه ای دیرینه ای دارد . سیاست ها و راهبردهای ورزش کشور نقش مهمی را در بیان دیدگاهها و مواضع ورزشی در اقشار مختلف جامعه ، معلمان و مربیان ورزش ، شوراهای سیاست گزار، رسانه های گروهی و... ایفا می کند . در این مطلب قصد ما بر این است تا به بیان سیاست ها و راهبردهای ورزش کشور بپردازیم.

سیاست ها  و راهبرد های ورزش کشور

پیروزی انقلاب اسلامی با دگرگونی های گسترده ای در ساختار سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی کشور مقارن شد. موج استقلال خواهی و دوری از سیاست های استکباری ، با توجه به خواستهای عمومی مردم ، هدایت و رهبری جامعه بر اساس اصل امامت ، افزایش مشارکت عمومی ، در روند بازسازی نظامی پویا از ویژگی های انقلاب است که ظرف 21 سال گذشته همواره مسیر تکاملی خود را در نوردیده است و در درون خود نیز اصلاحات لازم را بر اساس مصالح انقلاب آزموده و بکار بسته است.
از میان پدیده های مورد توجه عامه که نقش اساسی در ارتقای ارزشی جامعه داشته موضوع تربیت بدنی و ورزش است که با پیروزی انقلاب بزرگ اسلامی ، این فرآیند پس از فراز و نشیب های اولیه به عنوان یکی از اصول اساسی و مورد اهتمام نظام مورد توجه قرار گرفت. خمیر مایه فعالیت های تربیت بدنی در نظام جمهوری اسلامی ایران چنین تبیین شده است ؛ کالبد انسان جایگاه روح انسانی است که باید تقویت شود و از سلامتی کامل برخوردار گردد تا از این طریق کمال انسانی حاصل شود و فرد به کمال مطلوب برسد. غرض از آفرینش انسان این است که او با آگاهی به معبود خویش نزدیک شود ، بر این اساس انسانی که سالم است و سالم می اندیشد ، در مسیر این هدف مقدس موفق تر است ، نقطه شروع این مسیر دوران کودکی تا مرحله تکامل و تکوین جسم و روح انسانی است ، برای دستیابی به این تکامل که هدف غایی است ، تأمین و ایجاد امکانات و شرایط مناسب ، تدوین سیاست و برنامه مدون الزامی است.
بر این اساس ، تمام جوانان و مردم ایران اسلامی باید از بهترین فرصت ها و امکانات تربیت بدنی و ورزش برخوردار باشند ، تا توان بالقوه و آمادگی جسمانی و روحی خود را بهبود بخشند و با نشاط و شادابی و طراوت لازم قادر باشند نقش مؤثر تری در توسعه پایدار ایفا نمایند. بدین منظور اصـــلاح ساختار و تشکیلات اداری و بهبود روش های اجرائی و بهره وری از امکانات ، در اولویت قرار دارد.

  دیدگاهها و مواضع ورزشی

نقش آفرینان و حامیان در برنامه های تربیت بدنی و ورزش و مسئولیت مشترک ورزش جوانان مسئولیت مشترک برای بسیاری از افراد و گروههای اجتماعی حقیقی و حقوقی است. از آن جمله:
1. والدین و متکلفین
2. معلمان و مربیان ورزش
3. داوران و ناظران مسابقات
4. مدیران باشگاهها و مسئولین اماکن ورزشی
5. شوراهای سیاست گذار در امر تربیت بدنی و ورزش جوانان
6. مقامات رسمی در سازمانهای مختلف ار جمله وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی، کار و امور اجتماعی، ارتش، سپاه، بسیج، شورای عالی جوانان
7.  رسانه های گروهی
1- والدین و متکلفین جوانان و توسعه

در ساختار ورزشی بدون التزام همکاری والدین و متکلفین جوانان امر توسعه ورزش ممکن نخواهد بود. چه انتظارات و دیدگاههای آنان به نحوی چشمگیر بر لذتی که کودکان و نوجوانان از حضور در فعالیتهای ورزشی آنان می برند و شور و شعفی که می آفرینند تأثیر می گذارد. جهت تضمین این امر که کودکان از فعالیتهای ورزشی خود بهترین بهره را بگیرند، رعایت موارد زیر از سوی والدین و متکلفین بایستی به عنوان یک وظیفه تلقی و انجام گردد:
• کودکان را ترغیب نمایند که در فعالیتهای ورزشی شرکت کنند ، البته در این مورد نباید کودکان تحت فشار قرار گیرند.
• کودکان را که علیرغم جهد و تلاش دچار اشتباه یا لغزشی شده اند، مورد عتاب و تمسخر قرار ندهند.
• برای کودکان خود الگوهای رفتاری نیکویی باشند ، تا آنها شما را سرمشق خود قرار دهند.
• کودکان را تشویق نمایند، تا با رعایت قوانین و مقررات بازی نمایند.

شامل 18 صفحه word

دانلود تحقیق نقش خانواده و نهادهای اجتماعی در تربیت قرآنی فرزندان

اختصاصی از اس فایل دانلود تحقیق نقش خانواده و نهادهای اجتماعی در تربیت قرآنی فرزندان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

«ادبوا اولادکم فانکم مسئولون» «فرزندان خود را تربیت کنید چون در مقابل آنها مسئول هستید»،پیامبراکرم (ص).
تعلیم و تربیت مذهبی
“ خدای تبارک و تعالی تعلیم کرده است انبیاء را و ارسال کرده است آنها را برای تعلیم و تربیت کافه ”( امام خمینی ، صحیفه نور ، ج 13 ،ص 256 ) .
نقش شگفتانگیز تعلیم و تربیت در زندگی انسان بر هیچ خردمندی پوشیده نیست . شکوفایی استعدادها و ارزشهای والا مبتنی بر تعلیم و تربیت است و انسان شدن انسان ووصولش به کمال نهایی، همه مرهون تعلیم و تربیت صحیح است (کاردان ، 1372).هدف از تعلیم و تربیت در فرهنگ اسلامی شکوفایی تام و تمام استعدادها و خلاقیتها در جهت رشد شخصیت و تجلی عزت نفس در راه نیل به کمال و تبدیل شدن به یک انسان کامل دانسته شده است ( فرهادیان ، 1376) . در جای دیگر تعلیم و تربیت به اندازهای ارزشمند و با اهمیت تلقی شده است که انسانها ی نمونه و معلمان و مربیان معصوم مکتب اسلام جان خود را فدای آن کردهاند ( کاردان ، 1376 ) .

تربیت
برای تربیت تعاریف گوناگونی ارائه شده و پژوهشگران از چند زاویه بدان نگریسته اند. در یک تعریف کلی تربیت را عبارت از فراهم آوردن زمینه برای پرورش استعدادهای درونی هر موجود و به فعلیت رساندن امکانات بالقوه در درون او دانسته اند ( سادات ، 1365 ) . این تعریف با بیانی که آموزش و پرورش از تربیت دارد همخوان است ، در آنجا نیز تربیت معادل بارور ساختن کلیه استعدادها و به فعلیت رساندن آنها دانسته شده است .

شعاری نژاد (1365 ) برای تربیت تعاریف ذیل را قائل است :
1-مجموعه روشهایی است که شخص برای رشد و تکامل تواناییها ، نظرات و سایر اشکال رفتارش که در جامعه وی ارزش مثبت دارند ، در پیش میگیرد .
2-یک عمل اجتماعی است که اشخاص را زیر نفوذ و تأثیر محــیط برگزیده و مضــبوط (‌بویژه در مدرسه ) قرار میدهد تا شایستگی اجتماعی کسب کنند و به حد نهایی رشدوتکامل فردی برسند.
3-عمل افزایش مؤثرهای معین و مضبوطی است که هدفشان راهنمایی رفتار انسان به روی یک هدف تعیین شده است و این هدف ، بر حسب اختلاف فلسفه و نظرات مربیان و ارزشهای مورد قبول هر جامعه فرق میکند ، چنانکه هدف روش آموزش و پرورش در سیستم حکومت دیکتاتوری با سیستم دمکراسی اختلاف دارد.
4-عمل افزایش تجارب آموزش معین و مضبوط در یک محیط معین و مضبوط در یک محیط معین است که موجب پیدایش تغییرات مطلوب در رفتار انسانها میشود .
5-بطور کلی آن نوع فعالیتهای معین مدرسه را گویند که کودک را برای سازگاری مثبت با محیط خود آماده می سازد .
شهید مطهری (1374) معتقد است که تعلیم و تربیت ، بحث ساختن افراد انسانهاست. یک مکتب که دارای هدفهای مشخص است و مقررات همه جانبهای دارد و به اصطلاح سیستم حقوقی و سیستم اقتصادی و سیستم سیاسی دارد نمیتواند یک سیستم خاص آموزشی نداشته باشد . یعنی مکتبی که میخواهد در مردم طرحهای خاص اخلاقی، اقتصادی و سیاسی را پیاده کند بالاخره اینها را برای انسانها میخواهد اعم از اینکه هدف فرد باشد یا جامعه .
با توجه به تعاریف ارائه شده آموزش یکی از ارکان تربیت است ، آموختن انواع رفتارها و اعمال ، نگرشها و تفکرات ، اعتقادات و باورها . پس در تعلیم و تربیت میتوان از مربی و متربی ، معلم و متعلم سخن گفت . معلم و مربی عرضه کننده ، متربی و متعلم دریافت کننده آنچیزی است که باید آموخته شود . مواد آموزشی نیز در این میان جایگاه ویژهای دارد . بنابر این در تعلیم و تربیت با سه رکن سر و کار داریم که میتوان آنها را ماننــد سه رأس مثلث در نظر گرفت که معـــلم یک رأس، متعلم رأس دیگر و مواد آموزشـــی نیز رأس دیگر آن می باشد . البته در بین این سه رکن تـــعاملات مختلفی در جریان اســـت که در بـحثهای تخصــــصی تعلیم و تربیت مشــــروحاً بدانها پرداخـــته میشود . مانند انـــواع روشـــهای آموزشـــی و یا اســـتفاده از وسائل کمک آموزشی .
زمانی که این نظام و مواد آموزشی توسط دین عرضه می شود می توان از تعلیم و تربیــت دینی سخن گفت که در طی آن پیروان یک دین با دستورالعمــلها و احکام و مقررات دینی آشنا شده آنها را اجرا می کنند ، چیزی که از آن به شعائر تعبیر می شود . شـعائر اعمال مخصوصی است که فرد دیندار برای خشنودی خداوند انجام می دهد . رفتار دینی که در قالب شعائر است یکی از پیچیده ترین رفتارهای انسانی است که تا مدتها مــورد توجه جدی دانشــمندان علوم انســانی قرار نمیگرفت ، البته به نظر می رسد که این رویکرد در حال تغییر است (شاکرینیا ، 1379 ) .
تاریخ آفرینش انسان نمایانگر این واقعیت است که همزمان با آفرینش انسان بـرروی زمین دین نیز متولد شد و همواره پیامبرانی به کار هدایت و راهنمایی انسانها مشغول بوده اند . پرستش نیز در ذات و نهاد آدمی نهفته و جبلی و فطری اوست ( روم ، 30 ) . چنانکه شهید مطهری ( 1361 ) ریشه و منشأ واقعی مذهب را که همان پرستش و نیایش باشد فطرت و سرشت انسان معرفی میکند .
از نظر علمای مذهبی ، دین نه تنها در اصلاح فرد و جامعه تأثیری عمیق دارد بلکه تنها وسیله سعادت و نیکبختی است . به نظر آنها جامعهای که به دین پایبند نباشد واقع بینی و روشنفکری را از دست می دهد و عمر گرانمایه را در گمراهی و ظاهربینی میگذراند ، عقل را زیر پا گذاشته و چون حیوانات کوتاه نظر و بی خرد زندگی میکند . دچار زشتی اخلاقی و پستی کردار میشود و بدین ترتیب از امتیازات انسانی محروم می شود .
یکی از مباحثی که امروزه حوزه وسیعی از مسائل تعلیم و تربیت را به خود اختصاص داده است ، تأثیر متغیرهای محیطی بر شکلگیری شخصیت است . از جمله این متغیرهای محیطی دین و آموزشهای دینی معرفی شده است ( پارسا، 1368 ) . تحقیقات فراوانی نشان داده است که دین و مذهب میتواند نقش سازندهای در شکل گیری شخصیت کودکان و نوجوانان ایفا کند و مهمتر از آن اینکه این تحقیقات برنقش مثبت دین در بهداشت روانی انسان صحه میگذارد (شاکری نیا ، 1379 ) . تربیت دینی که بوسیله آموزشهای محیطی قابل اجراست به عوامـــل متعـددی بستگی دارد که از جمله مهمترین آنها و دردرجه نـــخست به علاقـمندی والـدین و حسـن ظن آنها به دین و اعتقادات مذهبی بستگی دارد . در نتیجه نقش خانواده در تربیت دینی نقش اساسی و مهم است و در این مقاله هدف بررسی هر چند محدود تأثیر خانواده بر رفتارهای دینی من جمله حــــجاب بعنوان یکی از شعائر دینی است .

خانواده و اهمیت آن در تربیت دینی
بر مبنای یک احساس و سنت دیرین ، مشخصترین مسؤلیت خانواده در قبال زیست و رفاه فرزندان در تأمین خوراک و پوشاک ، مسکن ، بهداشت و تربیت خلاصه شده است . غذا و پوشاک ومسکن در چهار چوب تسهیلاتی که خانواده برای خود فراهم میکند تأمین میشود . در این سه زمینه فرزندان خانوادهها از امکاناتی که نیاز های دیگر اعضای خانواده را تأمین میکند خود بخود بهره مند میشوند . بهداشت فرزندان خانواده در دو بعد مراقبت و پیشگیری و درمان ، یکی با مسئولیت و کوشش خانواده و دیگری با مباشرت پزشک و سازمانهای درمانی شکل میگیرد. یکی دیگر ازموارد ، تربیت است که گرچه گروهها و عوامل اجتماعی زیادی بر تربیت ( فرایند انتقال ارزشهای دینی ) تأثیر میگذارند اما غالباً خانواده در این زمینه به منزله با نفوذ ترین عامل بشمار می رود .
در خانواده است که کودک نخستین چشم انداز را از جــهان پــیرامون میآموزد و احساس وجود میکند . در خانواده است که کودک با آداب و رسوم ملی ، مراسم دیــنی ، وظــایـف فردی و حدود و اختیارات و مسئولیتها پیمیبرد (‌پارسا،1368). با توجه به نقش سرنوشت ساز تربیت خانوادگی در رشد و تعالی فرزندان است که بحث حــقوق کودکان در اسلام مطرح میشود تا به خانوادهها تذکر داده شود که کودکان دارای حقوقی هستنــد و بایســتی در رفع نیازهای آنان کوشید . از جمله حقوق کودکان که بر عهده خانوادههاست تأمین سعادت دنیایی و آخرتی آنان است که این امر میسر نمیشود مگر از راه انتقال مفاهیم دینی. آیات و روایات فراوانی متذکر این معنی شده ، در عین حال در سیره عملی پیامبر(ص)وائمه(ع) جلوههای فراوانی از این موارد را مشاهده میکنیم ( شاکرینیا ، 1380 ) .

انواع خانواده ها
خانوادهها را ازنظر ساختار و نوع روابط درونی بین اعضاء به چند نوع تقسیم کردهاند . مثلاً جامعه شناسان از خانواده های گسـترده و هــسته ای نام مــیبرنــد یا روانشــناســان نــیز از خانواده های با اقتدار ، قدرت طلب و سهــلانگار یاد میکنند . نوع دیگر طبقه بندی زمانی است که ملاک طبقهبندی مباحث اعتقادی و دینی است ، در ایــن زمـان از خانواده های مذهبی ، خانوادههای بیمذهب و خانوادههای ضدمذهب نام برده میشــود ( رحــمان دوست، 1371 ). خانـــوادههای بیمذهب و ضد مذهب خانواده هایی هستند که یا نسبت به تربیت مذهبی فرزندان غافل و بی تفاوت بوده ویا اینکه نسـبت به آن نگرش منفی دارند، بنابراین نیازی به ارتقای افکار و اعتقادات دینی فرزندان خود توسط آموزشهای دینی نمی بینند ، اما خانواده های مذهبی دوست دارند فرزندان خود را با مفاهیم دینی و مذهبی دمخور سازند ، اعتقادات و باورهای مذهبی را به فرزندان منتقل نمایند . این خانوادهها تلاش میکنند در تربیت فرزندان خود تا آنجا که ممکن است دستورالعملهای دینی و اعتقادی را در فرزندان خود نهادینه سازند و برای توفیق در تربیت دینی سؤالات زیادی دارند و به منابع مختلفی رجوع میکنند ، نــگران وضعیت اعتقادی فرزندان خود میباشند و تلاش میکنند با آموزش مفاهیم دینی و وادار ساخــتن فرزنــدان به پیروی از آنها سعادتمندی را برای آنها به ارمغان بیاورند و بخشی از حقوق آنها را تأمین نمایند. در این بــخش از مقاله به راهکارهایی که میتواند به خانوادههای مذهبی کمک کند تا در راه آموزش اعتقادی فرزندان خود توفیق بیشتری داشته باشند اشاره میشود .

شامل 19 صفحه Word