اس فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

اس فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی پیوند تعزیه با اسطوره و آیین

اختصاصی از اس فایل خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی پیوند تعزیه با اسطوره و آیین دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی پیوند تعزیه با اسطوره و آیین


خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی  پیوند تعزیه با اسطوره و آیین

فرمت وُرد

20 صفحه

 

خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی

پیوند تعزیه با اسطوره و آیین

بحث و گفتگو درباره خاستگاه تعزیه و زمان پیدایی تعزیه خوانی در جامعه ایران، دو موضوع بسیار مهم در تاریخ تعزیه پژوهی بوده است. پژوهشگرانی که در زمینه تعزیه و تعزیه خوانی بررسی و تحقیق کرده اند در مورد اصل و منشأ و تاریخ پیدایی تعیه خوانی نظرهایی گاه مشابه و گاه متفاوت با یکدیگر ارائه داده اند. هیچ یک از تعزیه پژوهان نیز در پژوهش های خود در زمینه خاستگاه و پیدایی تعزیه خوانی به یک نتیجه و نظر دقیق و قطعی نرسیده اند و همچنان راه جست و جو و تحقیق درباره این مقوله گشوده مانده است.

در سرزمین های کهن جهان، بیشتر نمایش های کلاسیک رشته پیوندی با نمایش های آیینی و ریشه در اسطوره ها، افسانه ها، عقاید و باورها و به طور کلی فرهنگ عامه مردم داشته اند. مثلاً، آیین نیایش و بزرگداشت دیونیسوس[1]، یا باکوس[2]، خدای تاکستان ها و باروری و شور و جذبه عارفانه، بن مایه نمایش های کلاسیک تراژدی و کمدی یونانی بوده اند. ترائوره[3] (بی تا: 33) با اشاره به این موضوع و استناد به عقیده برخی نویسندگان درباره شکل گرفتن تراژدی و کمدی هجو آمیز یونان بر اساس آیین های سری دیونیسوسی و مراسمی که به افتخار باکوس برپا می شده است، می نویسد: «نمایش های آتن، حتی پس از شناخته شدن به عنوان آثار ادبی و جدایی از مذهب،  برای مدتی طولانی بخشی از مراسم جشن و سرور بوده اند».

ایرانیان شیعه نیزبه یقین در ساختن تعزیه و به نمایش درآوردن واقعه های کربلا و حدیث مصائب سیدالشهدا به سنت نمایش های آیینی ایرانیان قدیم و شیوه اجرای مناسبک و آیین های نیاکان خود و پاره ای از عناصر اسطوره ای و حماسی سازنده نمایش های آیینی نظر داشته و از آنها بهره گرفته اند. یکی از نویسندگان مصری می‌نویسد که ایرانیان با پیش زمینه هنر تیاتر که در جامعه داشتند، توانستند از شهادت امام حسین (ع) و اصحابش درام های مذهبی بیافرینند، در صورتی که عرب ها هیچ گاه به این اندیشه نیفتادند که از این وقایع بهره بگیرند، زیرا در میانشان هنر نمایش، سنت نبود (ابوالنقه، 69:1367).


[1] - Dionysos.

[2] - Bacchus.

[3] - Bakary Traore.


دانلود با لینک مستقیم


خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی پیوند تعزیه با اسطوره و آیین

دانلود تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی

اختصاصی از اس فایل دانلود تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی


دانلود تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی

 

مشخصات این فایل
عنوان: تعزیه و تعزیه خوانی
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 35

این مقاله درمورد تعزیه و تعزیه خوانی می باشد.

خلاصه آنچه در مقاله تعزیه و تعزیه خوانی می خوانید :

فصل سوم : شیوۀ گفتار در تعزیه‌خوانی
عناصر سازندۀ تعزیه
الف) تک‌خوانی یا تک‌گویی
تک‌خوانی گفتاری خطابی با خود یا با دیگران است که شبیه‌خوان به تنهایی می‌خواند و انتظار پاسخ نیز ندارد. تک‌خوانی چند قسم است:
1. مناجات
در تعزیه‌هایی که پیامبرخوان، امام‌خوان و مظلوم‌خوانان نقش اصلی را دارند، تعزیه معمولا با نوعی اشعار آغاز می‌شود که اصطلاحا آن را مناجات می‌نامند. زمینۀ مناجات‌ها، راز و نیاز با خداوند یا شکایت و گله از روزگار و منافقان و کفّار (بسته به دید و شناخت تعزیه‌ساز) و مانند اینهاست. در بعضی از مجلس‌های تعزیه، اهل‌بیت امام نیز هر یک به ترتیب مقام و موقعیت خود، در آغاز تعزیه، قطعاتی را با اندکی تغییر مضمون به صورت مناجات می‌خواندند. در جریان تعزیه نیز گاهی چند بیتی به عنوان دعا و مناجات خوانده می‌شد، اما رایج‌ترین و در عین حال زیباترین نوع این اشعار همان مناجات‌های آغاز تعزیه بودند. مظلوم‌خوانان دیگر در مناجات‌خوانی نقشی نداشتند.
2. خطابه
خطابه در تعزیه معنا و مفهوم وسیعی دارد که شامل مناجات نیز می‌شود. مضمون یا مفهوم بسیاری از گفت و گو ها و مکالمه‌ها نیز تا حدی جنبۀ خطابی و کلی دارد. در اینجا، منظور ما نوع خاصلی از اشعار تک‌خوانی است که زمینه و مضمون آنها با مناجات فرق می‌کند و طرف خطاب خوانندۀ این اشعار غالبا همۀ مردم یا مسلمانان و یا تماشاگران مجلس‌اند. این نوع خطابه‌ها بر چند قسم‌اند. گاهی، تعزیه‌خوان در خطابه نظر به تماشاگران مجلس یا همۀ مردم دارد، مانند:
امام:
        می‌سزد حمد خدا را همه شاهد باشیـد        این عروسی و عزا را همه شاهد باشید
        زهره با مشتری امروز قران خواهد کرد    وصلت نور و ضیا را همه شاهد باشید..
                        (تعزیۀ «عروسی و شهادت قاسم»، نسخۀ تکیۀ دولت و قزوین)

3. مبارزخوانی
گفتاری است حماسی در مقابل رجزخوانی مظلوم‌خوانان که مخالفان و اشقیا در آغاز تعزیه برای پیکارجویی با لحنی خشنو اشتلم‌وار می‌خوانند. این نوع گفتار را معمولا قبل از مناجات امام و اولیا می‌خوانند. در بیشتر تعزیه‌های شهادت که در دهۀ اول محرم خوانده می‌شوند، معمولا شمر و ابن‌سعد مبارزخوانی می‌کنند. این مبارزخوانیها، به‌خصوص در تعزیۀ «شهادت امام»، در روز عاشورا شور و هیجان بیشتری می‌یابد.
ب) مفاوضه، یا گفت‌وگو میان دو یا چند تن
گفت و گو میان دو یا چند شخصیت تعزیه از رایج‌ترین و مهم‌ترین اقسام گفتارهای تعزیه است. این نوع گفت و گو در نسخه‌های قدیم غالبا طولانی و تکراری و یکنواخت و ملال‌آور بود (برای آگاهی بیشتر نک: بخش تحولات ادبی تعزیه). گفت و گو های بلند رفته رفته کوتاه شدند و قطعات بلند به تک‌خوانیها و خطابه‌ها و زبان‌حال‌ها اختصاص یافتند.
1. محاورۀ عادی
گفت و گوی دو به دو میان شخصیتهای مختلف تعزیه که بخش اعظم اشعار تعزیه را در بر می‌گیرد. مثلا، گفت و گوی حضرت قاسم با امام:
قاسم:
        ای نور چشم احمد مختار، ای عمو        ای جانشین حیدر کرار، ای عمو ...
2. مناظره و مفاخره
گاهی گفت و گوی دو به دو به صورت مناظره و مفاخره انجام می‌گیرد. این طرز گفت و گو هم میان مظلوم‌خوانان با اشقیا رایج است و هم میان اشقیا با خود. مثلا گفت‌وگوی حضرت عباس و شمر در تعزیۀ «شهادت عباس».
3. سؤال و جواب
گفت و گوی دو به دو گاهی به شیوۀ سوال و جواب صورت می‌گیرد. این طرز گفت و گو اغلب در قالب تک مصراعی است. مثال:
امام:
        بگو در کوفه چون شد حال مسلم؟
قاصد:
        بدان برگشته شد اقبال مسلم

4. مکالمۀ چند نفری
گفت و گویی است درباره موضوعی واحد که در آن چند تن سخنانی را به تناوب با هم رد و بدل می‌کنند، به نحوی که سخن هر یک مکمل سخن دیگری است. این گونه گفت و گو ها غالبا به مجالس مشاوره و رایزنی اختصاص دارد.
پ) همخوانی یا همسرایی
گاهی در تعزیه دو یا چند تن اشعار و نوحه و ترانه‌ای را با هم می‌خوانند. این نوع گفتار را می‌توان به دو گونه «باهمخوانی» و «پیشخوانی» تقسیم کرد. باهمخوانی؛ در جریان تعزیه گاهی تعزیه‌خوانان اشعاری را دو نفری یا جمعی با هم می‌خوانند. مثلا، در تعزیۀ «شهادت مسلم» یا «طفلان زینب»، طفلان مسلم یا طفلان زینب اشعار زیر را با هم می‌خوانندک
    آیــا ستمگـــر بی‌آبـرو خطــا کــردی    که تو تصور این رتبه را به ما کردی
    که ما دو طفل پسرهای خواهرش باشیم    غلام کوچک شهزاده اکبرش باشیم ...
                    (گفت‌وگوی طفلان زینب با اشقیا، نسخه‌های تهران و شهرهای دیگر)
ت) حدیث کردن
در آغاز هر تعزیه، تعزیه‌گردانان به صحنه می‌آیند و دعا می‌خوانند و شرح و توضیح مختصری درباره تعزیه می‌دهند و به این ترتیب شروع تعزیه را اعلام می‌کنند. شرح و توضیح همراه با دعاخوانی را «حدیث‌کردن» یا به اصطلاح امروزی «پیشگفتار» تعزیه می‌نامند.
حدیث کردن جزو متن اصلی تعزیه‌ها نبود، اما در برخی از نسخه‌ها و تعزیه‌های قدیم شاعر تعزیه یا تعزیه‌گردان قعطه شعری را که آن نیز عنوان «پیش‌خوانی» داشت و خلاصۀ واقعه در آن آمده بود، بر دیباچه و مقدمۀ نسخه می‌افزود و تعزیه‌گردان آن را به صورت خطابۀ بدون آهنگ و آواز، به جای حدیث کردن می‌خواند.
ث) دعای پایان مجلس، یا گفتار پایانی
در تعزیه‌های ساده و تعزیه‌هایی که در تکایای عمومی خوانده می‌شد، تعزیه‌گردان پس از ختم تعزیه، معمولا اشقیا را سب و لعن می‌کرد. این لعن کردن را دعای پایان مجلس یا به اصطلاح امروزی گفتار پایاین و پس‌گفتار نامیده‌اند. دعای پایان مجلس، معمولا لعنهایی این چنین بود: «بر شمر لعنت!» یا «بر قاتلان شهیدان کربلا تا روز قیامت لعنت حق باد!» یا «بر قاتلان سیدالشهدا لعنت باد!» و مانند اینها.
....

بخشی از فهرست مطالب مقاله تعزیه و تعزیه خوانی

فصل اول : رخت و لباس و اسباب تعزیه
1. رخت و لباس                                 
مقدمه         4    
لباس امام‌خوان         6    
لباس بچه‌‌خوانان        7    
لباس شهادت‌خوانان و جنگجویان موافق        7    
لباس اشقیا و مخالف‌خوانان        8    
لباس زن‌خوانان        8    
لباس فرشتگان و حوریان        9    
لباس درگذشتگان و مردگان        9    
2. اسباب تعزیه
شمشیر        9    
خنجر        10    
سپر        10    
تیر و کمان        10    
خود یا کلاهخود        11    
پر        11    
زره        11    
چکمه        12    
عصا        12    
مشک        13    
چادر        13    
عَلَم یا بیرق        14    
کجاوه یا هَودَج        14    
اسب        15    
فصل دوم : موسیقی تعزیه
1. موسیقی آوازی
شیوه‌های مختلف آوازی تعزیه‌خوانان        16    
انواع موسیقی ویژۀ تعزیه‌خوانی        17    
2. موسیقی‌سازی و غیرآوازی
موسیقی اعلام و فراخوانی         19    
موسیقی مقدماتی و تشریفاتی        19    
موسیقی صحنه        20    
آهنگ‌های ورود تعزیه‌خوانان        20    
3. ساز‌های موسیقی تعزیه
سازهای بادی سنتی        21    
سازهای کوبی        22    
فصل سوم : شیوۀ گفتار در تعزیه‌خوانی
عناصر سازندۀ تعزیه
الف) تک‌خوانی یا تک‌گویی        24    
ب) مفاوضه، یا گفت‌وگو میان دو یا چند تن        25    
پ) همخوانی یا همسرایی        26    
ت) حدیث کردن        27    
ث) دعای پایان مجلس، یا گفتار پایانی        27    
فصل چهارم : ضرب‌المثل‌ها، تشبیه‌ها، تمثیل‌ها و اصطلاح‌ها
ضرب المثلها         28    
تشبیه ها        30   
تصویرها        34    


دانلود با لینک مستقیم


دانلود تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی

دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل.

اختصاصی از اس فایل دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل. دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل.


دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل.

درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل

تعداد صفحات:27

فرمت فایل:ورد

 

 

 

 

 

 

چکیده

آدمی از آغاز بر آن بوده است که تاریکی های جهان را به نور آگاهی و دانش و اندیشه روشن نماید تا بتواند به افق های دورتر دانایی و دانش اوج بگیرد. در این میان اشتغال به نشر و پژوهش در علوم موهبتی است ایزدی که معلمان را به مراتب عالی الهی می رساند. و باری گران و مسئولیتی عظیم را بردوش این جماعت قرار می دهد. جستار پیش رو، حاصل این عشق و احساس وظیفه ی توأمان است.

درس پژوهی برگردان واژه ژاپنی jugyokenkyu بمعنی مطالعه یا پژوهش تشکیل شده است .kenkyu بمعنی درس و jugyo بمعنای مطالعه یا پژوهش است . معادل انگلیسی درس پژوهی Lesson study است .

درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد . اما این بار نه به تنهایی، بلکه با یک گروه از معلمان هم رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهید ، با هم با نقد شرایط موجود و در جهت نیل به وضع موجود طرح مساله نمایید ، در جهت شناخت بهترین روش ممکن پژوهش کنید ، نتایج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبیعی بیازمایید ، نتیجه آزمایش را نقد کنید ، طرح را اصلاح و دوباره در یک کلاس دیگر آن را اجرا نمایید ، نتایج پژوهش خود را منتشر و در اختیار دیگران قرار دهید .

به این ترتیب شما گام در مسیر درس پژوهی نهاده اید روشی که پایه توسعه مستمر حرفه ای شماست و شما را در مسیر یک معلم حرفه ای و فکور به حرکت وا می دارد !

در این درس پژوهی سعی بر این است که دانش آموزان به طور کامل با مفاهیم کامل درس آشنا گردند و مشکلات و معایب تدریس در این باره برطرف گردد.


مقدمه :

همانطور که می دانیم درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است اما نه هدف اولیه آن.

منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهید آموزش را بهبود بخشید، اثر بخش­ترین جا برای چنین کاری، کلاس درس است. اگر شما این کار را با درس­ها شروع کنید، مسئله­ی چگونگی کاربرد نتایج تحقیق در کلاس درس ناپدید می شود.در اینجا بهبود کلاس درس در درجه­ی اول اهمیت است. درس پژوهی یکی از راههای ارتقا و دستیابی به شیوه های نوین تدریس و کنار گذاشتن شیوه ها و روشهای سنتی است . معلمین مقطع ابتدایی چند سالی است که تلاش می کنند تا بلکه بتوانند با شرکت درجشنواره ی الگوهای نوین تدریس خدمتی در این راستا به نظام تعلم و تربیت کشور به عنوان مهمترین رکن آینده ساز کشور کمکی کرده باشند .

ما در قسمت مبانی علمی و نظری به سه مبحث پرداخته ایم : اول ، طراحی منظم آموزشی یا همان طرح درس ، دوم ؛روشهای تدریس ، سوم ؛هدفهای سه گانه ی تعلیم وتربیت .


دانلود با لینک مستقیم


دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل.

دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل

اختصاصی از اس فایل دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل


دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل

درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل

تعداد صفحات:27

فرمت فایل:ورد

 

 

 

 

 

 

چکیده

آدمی از آغاز بر آن بوده است که تاریکی های جهان را به نور آگاهی و دانش و اندیشه روشن نماید تا بتواند به افق های دورتر دانایی و دانش اوج بگیرد. در این میان اشتغال به نشر و پژوهش در علوم موهبتی است ایزدی که معلمان را به مراتب عالی الهی می رساند. و باری گران و مسئولیتی عظیم را بردوش این جماعت قرار می دهد. جستار پیش رو، حاصل این عشق و احساس وظیفه ی توأمان است.

درس پژوهی برگردان واژه ژاپنی jugyokenkyu بمعنی مطالعه یا پژوهش تشکیل شده است .kenkyu بمعنی درس و jugyo بمعنای مطالعه یا پژوهش است . معادل انگلیسی درس پژوهی Lesson study است .

درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد . اما این بار نه به تنهایی، بلکه با یک گروه از معلمان هم رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهید ، با هم با نقد شرایط موجود و در جهت نیل به وضع موجود طرح مساله نمایید ، در جهت شناخت بهترین روش ممکن پژوهش کنید ، نتایج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبیعی بیازمایید ، نتیجه آزمایش را نقد کنید ، طرح را اصلاح و دوباره در یک کلاس دیگر آن را اجرا نمایید ، نتایج پژوهش خود را منتشر و در اختیار دیگران قرار دهید .

به این ترتیب شما گام در مسیر درس پژوهی نهاده اید روشی که پایه توسعه مستمر حرفه ای شماست و شما را در مسیر یک معلم حرفه ای و فکور به حرکت وا می دارد !

در این درس پژوهی سعی بر این است که دانش آموزان به طور کامل با مفاهیم کامل درس آشنا گردند و مشکلات و معایب تدریس در این باره برطرف گردد.


مقدمه :

همانطور که می دانیم درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است اما نه هدف اولیه آن.

منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهید آموزش را بهبود بخشید، اثر بخش­ترین جا برای چنین کاری، کلاس درس است. اگر شما این کار را با درس­ها شروع کنید، مسئله­ی چگونگی کاربرد نتایج تحقیق در کلاس درس ناپدید می شود.در اینجا بهبود کلاس درس در درجه­ی اول اهمیت است. درس پژوهی یکی از راههای ارتقا و دستیابی به شیوه های نوین تدریس و کنار گذاشتن شیوه ها و روشهای سنتی است . معلمین مقطع ابتدایی چند سالی است که تلاش می کنند تا بلکه بتوانند با شرکت درجشنواره ی الگوهای نوین تدریس خدمتی در این راستا به نظام تعلم و تربیت کشور به عنوان مهمترین رکن آینده ساز کشور کمکی کرده باشند .

ما در قسمت مبانی علمی و نظری به سه مبحث پرداخته ایم : اول ، طراحی منظم آموزشی یا همان طرح درس ، دوم ؛روشهای تدریس ، سوم ؛هدفهای سه گانه ی تعلیم وتربیت .


دانلود با لینک مستقیم


دانلود درس پژوهی قرآن پنجم ابتدایی صحیح خوانی آیات88تا93سوره نحل

مقاله مبانی جهت یابی و نقشه خوانی

اختصاصی از اس فایل مقاله مبانی جهت یابی و نقشه خوانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقاله مبانی جهت یابی و نقشه خوانی


مقاله مبانی جهت یابی و نقشه خوانی

دانلود مقاله مبانی جهت یابی و نقشه خوانی 20 ص با فرمت WORD 

 

 

 

 

مقدمه:

آیا تا به حال در جایی گمشده اید؟ و در یک شهر جدید و یا در مسیر جاده ای نشانه ای را از کسی پرسیده اید؟ قطب نما و قبله نما، دو وسیله‌ای هستند که از دیر باز برای یافتن و تعیین جهت‌های اصلی جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) و جستجوی مکان ها به کار می رفته‌اند.

از ابتدا، انسان ها برای کشف سرزمین های جدید، مسافرت از شهری به شهر دیگر و یا از کشوری به کشور دیگر نیازمند دانستن جهت‌های جغرافیایی بوده اند. با دانستن سمت و سوی جهت‌های جغرافیایی و نیز محل آغاز حرکت (مبداء) می‌توان جهت و مسیر حرکت را به سمت مقصد مورد نظر تنظیم کرد و گم نشد؛ مخصوصاً اگر مسیر، در طول بیابان‌ها، جنگل‌ها، دریاها و یافتن کسی که نشانی را بداند، محال باشد و یا شب هنگام حرکت کنیم.

قطب نما، وسیله ای است که در این راه کمک بسیاری به انسان ها کرده است. وسیله‌ی اصلی به کار رفته در قطب‌نما، آهنربا است. حتماً تا حالا یک آهنربا و یا وسایلی را که در آن‌ها آهنربا به کار رفته است دیده‌اید. در غیر این صورت، کافی است سری به یخچال منزل‌تان بزنید. می‌بینید، نوار دورِ درِ یخچال آهنرباست که باعث چسبیدن و محکم شدن در به بدنه‌ی آن می‌شود. در طبیعت، بعضی مواد و سنگ‌ها خاصیتی دارند که باعث جذب مواد آهنی و فولادی به آن‌ها می‌شود.

این خاصیت را خاصیت مغناطیسی یا آهنربایی می‌گویند، به هر جسمی که این خاصیت را داشته باشد آهنربا می‌گویند. آهنرباها می‌توانند تمامی حجم های آهنی (مثل سوزن، کلید منزل، میخ و ...) را جذب کنند و یا به آن‌ها بچسبند.

وقتی دو آهنربا را کنار هم قرار دهیم، اتفاق جالبی می‌افتد: دو سر آهنرباها از هم دور می‌شوند و به هم می‌چسبند و دو سر دیگر وقتی یکی از آن‌ها را را سر و ته کنیم از هم دور می‌شوند.

آهنربا‌ها انواع مختلفی دارند: میله‌ای، نعل اسبی، حلقه‌ای و ... .

هر آهنربا دارای دو سر مختلف است که دارای خصوصیت‌های مختلف و مخالف هم هستند. به آن‌ها قطب‌های شمال و جنوب آهنربا می‌گویند. اولی را با N و دومی را با S (حروف ابتدای کلمه‌های انگلیسی North به معنی شمال و South به معنی جنوب) نمایش می‌دهند. جذب آهنرباها از یک سمت و دفع (رانش) آن‌ها از سمت دیگر، دقیقاً مربوط به این دو قطب است. قطب‌های هم‌نام (مثلاً دوقطب N و N و یا دو قطب S و S از دو آهنربای مختلف) همدیگر را دفع می‌کنند، ولی دو قطب غیر همنام مثل S از یک آهنربا و N از آهنربای دیگر همدیگر را جذب می‌کنند. به طور ساده‌تر، اگر یک آهنربایِ میله‌ای را از سمت قطب N به نزدیک قطب S یک آهنربای میله‌ای دیگر ببریم، به یکدیگر می‌چسبند، ولی اگر آهنربای اول را از سمت قطب S آن به قطب S آهنربای دوم ببریم، از هم دور می‌شوند. اما موضوع اصلی و جالب آنست که بدانید خودِ کرة زمین هم آهنربای عظیمی است که دقیقاَ خاصیتی مشابه همین آهنرباهای کوچک را دارد. کره‌ی زمین به دلیل وجود مواد مذاب مغناطیسی (از جنس اکسید آهن) در هسته‌ی مرکزی آن، دارای خاصیت مغناطیسی است.

 


دانلود با لینک مستقیم


مقاله مبانی جهت یابی و نقشه خوانی