مشخصات این فایل
عنوان: وقف
فرمت فایل : پاورپوینت
تعداد اسلاید: 25
این مقاله درمورد وقف می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله وقف می خوانید :
تاثیر وقف در معماری وشهرسازی
دراین جاسخن از"وقف واوقاف" به میان می آیدکه چگونه می توانددرساخت وساز بناهای مذهبی ومیراث های هنری-فرهنگی،نقش پایه ای وریشه دار داشته باشدیاانگیزه پایداری آنها شود.
دراین راستا نخست به ویرانی بسیاری ازنمودارهای مذهبی-هنری می نگریم که اگرچه برخی ازآنهادرویرانگریهای تاریخ درهم کوبیده شده اندوباگذشت روزگارازدیده ها به دورمانده وازیادهارفته اند،ولی برخی دیگربانزدیکی به زمان ما،بازهم نیمه ویران رهاشده اندودرشمارآثارباستانی سازمان میراث فرهنگی درآمده اندولی به سبب نداشتن پشتوانه مادی، همچنان فراموش ورها مانده اند.باد وباران آنهارادرهم می ریزدوآفتاب پیکرشان رامی آزارد(برای نمونه مسجد شاه ( 72 تن) درمشهدومسجدکبود در تبریز).
بانگرشی برچگونگی ساختاربسیاری ازاین یادمان ها بایدرازماندگاری ودیرپایی آن ساخت وسازهای سرافرازوشکوهمندراکه ریشه درنهادآیین ودین دارند،تنهادرپدیده ارزشمند وقف جستجوکرد.
چنان که گفته شد،وقف برای نگه داری آثارمذهبی وهنری درکشورهای غیراسلامی نیزازدیرباز وجودداشته واروپاییان به ویژه کشورهای ایتالیا، فرانسه وانگلیس برای ساختن ونگهداری کلیساها، دیرهاوصومعه ها ازنهاد وقف بهره جسته اند وبنیان آنراچه ازنظرساختاری وچه ازنظردرآمدزایی وگردش کارهاونیازهای روزانه بادرآمد موقوفه ها وبنیادهای نیکوکاری استوارکرده ومی کنند.
امروزه کلیسای نتردام (ساختمان این کلیسا به سال 1163میلادی آغازگردیدکه قبلادرآن محل معبدی رومی قرار داشته )،کلیسای سنت مارک(ازبهترین نمونه های ساختمان بیزانس)کلیسای سنت پیر(بزرگترین کلیسای دنیادرکشورواتیکان واقع است)،کلیسای فلورانس(ازکلیساهای بزرگ جهان که دارای گنبدی شگفت انگیزاست)،کلیسای سنت پل(واقع درلندن) و... جزء ماندگارترین نشانه های هنری اروپا هستندکه به یاری اندیشه های آیینی وپشتوانه درآمدهای وقفی، پایدارمانده اند وجهانگردان را ازهرسوبه سمت خویش می خوانند.
اگربه ایران قبل ازاسلام نگرشی زودگذرداشته باشیم می بینیم که نیاکان ما،در بینش خداجویانه وستایش نمادین آتش، ازساختن پرستشگاههای استواربرای پایداری آتش پاک غافل نمانده اند ودرجای جای این سرزمین کهن، آتشگاههایی همچون" برزین مهر”،"شیز"و“آذرگشسب" درکناره شهرها ودامنه کوهستانها بنا نهاده اند.مردمان این سرزمین نیزدرراستای این ساخت وسازها، برای ماندگاری آن، موقوفه هایی پردرآمدقرارمی دادند و به گونه ای شایسته ازآنها نگهداری می کردند.به همین دلیل است که درگوشه وکناراین سرزمین بردامنه کوههاهنوزبه چهارتاقی های کهن سالی برمی خوریم که برخی باگذشت 2-3 هزارسال همچنان پابرجامانده اند .اگرچه آتشگاههایی که دردرون شهرهابوده اند،باآمدن اسلام ویران گشته اند یا به مسجدتبدیل شدند.
در سده پنجم توجه شاهان به ساختن خانقاه، خورشخانه و و رباط بیشتر است و به سبب وجود این امکانات عرفا و صوفیان بالیدند و در رهبری مردم کوشیدند، به راحتی در جایی گردهم آمدند و از دیدار و رهنمودهای یکدیگر بهره مند گشتند.
چنین بودکه مدارس و نظامیه ها در سایه توجه بزرگمردان از توانایی های مادی و معنوی برخوردار گردید و کار وقف و اوقاف بدین شکل پیش رفت و کم کم بردرآمد و تعداد آن افزوده گشت .
بویژه در خراسان ، ری ، قم و شیراز که به انگیزه هایی همچون وجود بارگاه مقدس امام هشتم(ع) در مشهد و نیز آرامگاههای امامزادگان در شهرهای یاد شده توجه دولتمردان نیک اندیش و بخشندگان دل آگاه را به سوی خود جلب کرد ، آنها نیز با بخششهای درخورستایش و بنا نهادن موقوفه های خاص و عام ، هم حریم حرمها را حفظ کردند و هم مردم نیازمند را به نوایی رساندند و هم مدرسه ها برپا کردند .
در این سده ها موقوفات بیشتر در زمینه های یاد شده بود و کمتر به سوگواری امام حسین(ع)و اطعام عزاداران پرداخته شده است.
در قرن هفتم موقوفات غازان خان ( شنب غازان) و خواجه رشیدالدین فضل همدانی ( ربع رشیدی) به گونه ای گسترده در نمودار فرهنگی و نیکوکاری در تبریز پدید آمد. که از جمله برجسته ترین و فراگیرترین موقوفات آن زمان بشمار می روند ، بویژه که این موقوفات نام شاهان مغولی قرن هفتم را زنده نگه داشتند.
در شنب غازان( از اماکن مشابه ربع رشیدی )که هم زمان با آن احداث شده است . شنب (گنبد) غازان در تبریز بوسیله غازان خان بناگردید(این بنا مقبره ای است در سه فرسنگی جنوب غربی تبریز) .
به غیر از شنب غازان بناهای مذهبی دیگری نیز ساخته شد،که از آنجمله می توان به مسجد جامع ، مدرسه شافعیه ، مدرسه حنفیه، خانقاه، دارالسیاده ( جهت اقامت سادات )، رصد خانه، دارالشفا، بیت الکتب (کتابخانه)،بیت القانون و... اشاره نمود . این موقوفات دارای وقف نامه هایی بوده است که متاسفانه همچون خود شنب از میان رفته است.
بخشی از فهرست مطالب مقاله وقف
تعریف
اقسام
تاریخچه
درسایر جوامع
تاثیر آن در معماری وشهرسازی
منابع ومؤاخذ
دانلود پاورپوینت وقف