1-1- ریشه یابی نقوش هندسی در هنر اسلامی
هنرهای اسلامی از قسمتهای متعددی تشکیل شده است و در آثاری چون مینیاتور ، کاشی کاری، قلمکار، منبت کاری، خطاطی، خاتم کاری، نماسازی و روی کاری، معرق و مقرنس کاری به چشم می خورد.
الگوهای هندسی با ترکیب شکل های هندسی که در آن خلاقیت منظمی به کار گرفته شده است پدیدار می شوند. چون دستگاههای تناسبی برگزیده شود، امکان آفرینش الگوهایی توسط در هم آمیختن بی شمار شکل های هندسی فراهم می شود. بدین گونه طراح آزادی گزینش دستگاههای سازندگی خود و نیز آزادی بهره گیری از گوناگونی هایی که این دستگاهها در دسترس قرار می دهند به دست می آورد. پس شیوه هندسی روشی را در هنر به دست می دهد که در آن اجزاء ترکیبات و زیبایی با تناسبی خاص میسر است اما نمی توان آن را جریانی کاملاً مکانیکی و خود به خودی تلقی کرد؛ زیرا در آن عامل اراده آدمی نیز دخالت دارد.(السعید و پارمان، 1377: 128)
2-1- نقوش هندسه ایرانی- اسلامی
در معماری اسلامی ایران، همچون معماری سایر ملل اسلامی، نقش جایگاه ویژه ای دارد. نقوش، سطح بنا را در می نوردند و در و دیوار و سقف و پنجره را زینت می بخشند. . نقش هندسی مجموعه ای از شکل های منظم هندسی است. از ترکیب حیرت انگیز این شکل ها بافت هندسی کامل و منظمی پدید می آید. به صورت کلی و با یک نگاه می توان فهمید که هندسه این نقوش از قواعدی منظم پیروی می کند. پایه ی این شکل های هندسی بر دایره است که تصویری است از کمال. دایره نقطه شروع به نشانه توحید و یگانگی است. دایره نشان دهنده ابدیت است ، نه آغاز دارد و نه پایان. هنگامی که این دایره ها به صورت مساوی تقسیم شوند، سبب پیدایش چند ضلعی های منتظمی می گردد که رفته رفته تبدیل به ستاره های منظم و زیبایی می شوند. شکلهای هندسی موجود در طبیعت، از قبیل دانههای برف، نمایشگر قوانین مربوط به تشابه، تقارن و هندسه هستند و این موضوع گویای این نکته است که هر آنچه در ذهن هنرمند بهعنوان نقوش هندسی بهدنیای بیرون راه مییابد، خود مرجعی بیرونی دارد که بهسادگی نمیتوان به چنین محفوظاتی دست یافت بلکه نیاز به نگرش عمیق، تمرکز و ارتباطی درونی با یک مرجع کیهانی دارد. در واقع هنرمندان سنتی به خلق هنر بیزمانی پرداختند که با ابدیت پیوند داشت و به موجب همین پیوستگی ارزش و اعتباری جاودانه یافت(مهدی، فیروزان، راز و رمز هنر دینی، مرکز مطالعات دینی و سروش، تهران، 1384، ص 175).
معرفی گره چینی در صنایع چوب