روش صحیح خون گیری از ورید
مقدمه
متغیرهای مختلفی نتایج آزمایش‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، که این امرحتی در صورت انجام صحیح و دقیق آزمایش در مرحله آنالیتیک (analytic) امکان پذیر می باشد . لذا شناسایی این متغیرها و بدنبال آن استاندارد نمودن روش‌های آزمایشگاهی جهت تفسیر صحیح و استفاده بهینه از داده‌های آزمایشگاهی ضروری میباشد .
گروهی از متغیرهاکه در مرحله قبل ازآزمایش(pre analytic) می توانند برروی نتایج آزمایش موثر باشند عبارتنداز: جمع‌آوری ، جابجایی و نقل و انتقال نمونه ، عوامل غیربیولوژیک( نظیر خطا درشناسایی بیمار) ، عوامل بیولوژیک( نظیر وضعیت بیمار در طی نمونه‌گیری و زمان نمونه‌گیری) ، عوامل فیزیولوژیک نظیر سن ، فعالیت ، در بستر بودن ، نوع غذای مصرفی ، مصرف الکل ، سیکل ماهیانه ، چاقی ، داروهای ضدبارداری خوراکی ، وضعیت قرارگرفتن بیمار ، حاملگی ، نژاد ، جنس ، سیگارکشیدن ، زمان نمونه‌گیری و تغییرات دوره ای (ریتم سیرکادین) که موجب تغییر غلظت مواد طی 24 ساعت در خون می گردد.
از میان متغیرهای ذکر شده نحوه نمونه گیری ، از عواملی است که مستقیما بر روی نتایج آزمایش اثر داشته که با آموزش کارکنان مرتبط می توان بسیاری از خطا های این مرحله را کاهش داد .
بدین منظوراین دستورالعمل شامل روش استاندارد نمونه گیری وریدی و مویرگی جهت بیماران سرپائی و بستری با استفاده از منابع معتبر بین المللی و به منظور آموزش رده های مختلف ارائه کنندگان خدمات تشخیصی-درمانی مانند کارکنان آزمایشگاه وپرستاران گردآوری و تهیه شده است.
تجهیزات لازم جهت اتاق نمونه‌برداری
نمونه‌گیری باید در یک محل مجزا ، تمیز و ساکت صورت گیرد . این اتاق بهتر است دارای دستشویی مجزا بوده، ولی در صورت عدم دسترسی به آب ، باید محلول‌های تمیزکننده دست‌درمحل موجود باشد .
1- صندلی نمونه‌برداری : باید دارای دسته قابل تنظیم باشد بطوری که بیمار بتواند در راحت‌ترین وضعیت جهت نمونه‌گیری روی صندلی بنشیند . همچنین باید دارای حفاظ ایمنی جهت جلوگیری از افتادن بیمار باشد.
2- تخت معاینه
3- سینی جمع‌آوری ویالهای نمونه
4- دستکش : می‌تواند از نوع لاتکس ، وینیل یا نیتریل باشد . در صورت حساسیت نسبت به دستکش لاتکس ، می‌توان از نوع نیتریل ، پولی اتیلن یا انواع دیگر و آنهایی که فاقد پودر هستند استفاده نمود . همچنین می‌توان از دستکش نخی در زیر دستکش لاتکس یا پلاستیکی استفاده نمود.
*دستکش در صورت آلود گی و یا در فواصل نمونه گیری ها باید تعویض گردد.
5- سوزن (19 – 23G)
6- سرنگ یا نگه‌دارنده مخصوص (holder) جهت استفاده از لوله‌های خلاء (evacuated tube)
7- لانست یکبار مصرف
8- انواع لوله‌های و ظروف در پیچ‌دار یا لوله‌های خلاء
9- بازوبند (tourniquet)
_ نوع یکبار مصرف ترجیحاً غیرلاتکس
_ دستگاه فشارخون ، در صورت استفاده باید روی فشار mmHg40 تنظیم گردد .
_ نوارهای پلاستیکی استاندارد با گیره یا قلاب قابل تغییر
(در صورت آلودگی بازوبند با خون یا مایعات بدن باید دور انداخته شود)
10- یخچال یا یخ باید در دسترس باشد
11- ضدعفونی کننده‌ها :
_ ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل 70%
_ محلول povidone – iodine 1-10 % یا کلر هگزیدین گلوکونات جهت کشت خون
12- گاز پارچه‌ای در ابعاد cm 5×5 یا cm 5/7×5/7 ، استفاده از پنبه پیشنهاد نمی‌گردد . جهت پانسمان باند و گاز نیز باید در دسترس باشد .
13-ظروف مخصوص دفع سرسوزنهای آلوده (Puncture Resistant Disposal container)
14- وسیله گرم کننده موضع نمونه‌گیری جهت افزایش جریان خون (Warming device)
15- فهرست انواع آزمایش‌ها و درج مقدار خون لازم برای هر آزمایش و نوع لوله مورد استفاده
نمونه گیری وریدی
مراحل نمونه‌گیری
خون‌گیری صحیح نیاز به دانش و مهارت توأم دارد . جهت جمع‌آوری نمونه خون وریدی خون‌گیر کار آزموده باید مراحل زیر را پی‌گیری نماید .
1- انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیمار
- بیمار سرپایی: این امر باید با سوال و جواب از بیمار صورت گیرد.
- بیمار بستری: نمونه گیر نباید فقط به برچسب بالای تخت یا یادداشت کنار تخت وی اکتفا کند ، در صورت هوشیاری این انطباق با کمک او ودر صورت عدم هوشیاری بیمار این امر با کمک همراه بیمار یا پرستار باید صورت پذیرد.
2- اطمینان ازرعایت رژیم غذایی پیش از نمونه گیری
بعضی از آزمایش‌ها نیاز به ناشتا بودن و حذف بعضی مواد از رژیم غذایی قبل از خون‌گیری دارند . محدودیت غذایی و زمانی براساس نوع آزمایش متفاوت میباشد و این محدودیتها جهت حصول نتایج صحیح آزمایش ضروری میباشد .
3-انتخاب وسایل مورد نیاز
براساس نوع آزمایش ، سرنگ و سرسوزن مناسب یا لوله خلاء انتخاب شود .
در صورت استفاده از سرنگ باید براساس نوع ورید انتخابی ، محل ورید و حجم خون مورد نیاز سرسوزن مناسب انتخاب شود و نوک آن در ابتدا از نظر بازبودن سوراخ ورود خون بازبینی شود . همچنین پیستون سرنگ نیز از جهت سهولت حرکت کنترل گردد .
نمونه گیر باید براساس نوع آزمایش، لوله مناسب از نظر اندازه و نوع ماده ضدانعقاد انتخاب نماید.
* بطور کلی توصیه می گردد بدلیل رعایت اصول ایمنی از سرنگ و سرسوزن استفاده نشود و لوله‌های خلاء جایگزین آن گردد .
4- استفاده از دستکش
نمونه‌گیر باید از دستکش استفاده نماید
5- وضعیت بیمار هنگام نمونه گیری
بیمار بر روی صندلی نمونه‌گیری نشسته و با مشت‌کردن (به منظور برجسته شدن وریدها) دست خود را بصورت کشیده روی دسته صندلی نمونه‌برداری قرار می‌دهد به گونه‌ای که بازو تا مچ دست در یک خط مستقیم قرار گیرند . باید توجه داشت که بیمار نباید مشت خود را باز و بسته نماید زیرا باعث تغییر بعضی مواد در خون می‌شود .
در صورت استفاده از تخت ، بیمار باید به پشت خوابیده و در صورت نیاز بالشتی زیر بازوئی که نمونه از آن گرفته خواهد شد قرار می گیرد . بیمار دست خود را کشیده بطوری که از شانه تا مچ در یک خط مستقیم قرار گیرد.
*در هنگام نمونه‌گیری بیمار نباید غذا ، مایعات ، آدامس یا ترمومتر ( دماسنج ) در دهان خود داشته باشد .
6- بستن تورنیکه
به منظور افزایش پرشدن ورید از خون و برجسته شدن رگ مورد نظر ، جهت تسهیل ورود خون بداخل سرنگ یا لوله‌های خلاء از بازوبند یا تورنیکه استفاده می‌شود (قابل ذکر است که در موادی نظیر اندازه گیری لاکتات خون نباید تورنیکه بسته شود).بازوبند باید 10-5/7 سانتی‌متر بالای ناحیه نمونه‌گیری بسته شود و نباید بیش از یک دقیقه بر روی بازوی بیمار بسته بماند . در غیر این صورت توقف موضعی خون موجب تغلیظ خون وانتشارآن بداخل بافتهاگشته،که این امر می‌تواند سبب افزایش کاذب تمام ترکیبات پیوند شده با پروتئین و هماتوکریت گردد. در صورتی که بیمار مشکل پوستی داشته باشد بازوبند باید بر روی لباس بیمار یا گاز بسته شود بطوری که پوست او مورد فشار قرار نگیرد. در مواردی که وریدهای سطحی کاملاً مشخص نباشند می‌توان با ماساژ دادن از مچ تا آرنج بیمار و یا به کمک وسیله گرم کننده موضع نمونه گیری باعث اتساع وریدها گردید .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 11 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله روش صحیح خون گیری از ورید