151 صفحه
ژئومورفولوژی در مقیاس وسیع با فعالیت های انسانها و مسائل مربوط به آن مرتبط است عواملی که باعث ایجاد تحولات ژئومورفولوژیکی می شوند هم می تواند طبیعی باشد وهم انسانی. یکی از تحولات ژئومورفولوژیکی که بیشتر به چشم می خورد فرسایش است که می تواند بر اثر عوامل مختلف بوجود آید. مهمترین عوامل موثر در شرایط کنونی در اکثر حوضه های ایران عبارتند از عوامل فرسایندگی، فرسایش پذیری ، شیب وتوپوگرافی زمین، وضعیت پوشش گیاهی و نحوه مدیریت و بهره برداری از اراضی.
با توجه به عنوان پایان نامه که بررسی عوامل آنتروپوژنیک بر تحولات ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز است هدف نشان دادن میزان تاثیر عوامل آنتروپوژنی بر تحولات ژئومورفولوژیکی است که انسان ها بخاطر فعالیت خود در کشاورزی(توسعه بی رویه اراضی دیم و قطع بی رویه درختان )و دامداری ( چرای بیش از حد مراتع ) از عوامل بسیار موثر در فرسایش محسوب می شوند.
در حوضه آبریز مورد مطالعه علاوه بر عوامل یاد شده عواملی که باعث فرسایش توسط انسان می شوند عبارتند از تبدیل اراضی مرتعی به اراضی دیم و تغییر کاربری اراضی، شخم تپه ماهورها ، مداخله در مجاری طبیعی، اجرای شخم در جهت شیب در اراضی دیم زار ، سیلابها ، ریشه کن کردن بوته ها، عدم رعایت تناوب زراعی که منجر به کاهش حاصلخیزی خاک وتخریب ساختمان آن می شود. از طرفی اجرای طرح‌های مختلف شامل طرح های بیولوژیکی( نهال کاری، بذر پاشی، کپه کاری، اصلاح مراتع، کنترل مرتع و دام و ...)و طرح های مکانیکی( تراس بندی، بانکت بندی و ...)و طرح های مدیریتی نقش مهمی را در تثبیت و کنترل فرآیندهای ژئومورفولوژیکی دارند.
ژئومورفولوژی در مقیاس وسیع با فعالیت های انسانها و مسائل مربوط به آن مرتبط است عواملی که باعث ایجاد تحولات ژئومورفولوژیکی می شوند هم می تواند طبیعی باشد وهم انسانی. یکی از تحولات ژئومورفولوژیکی که بیشتر به چشم می خورد فرسایش است که می تواند بر اثر عوامل مختلف بوجود آید. مهمترین عوامل موثر در شرایط کنونی در اکثر حوضه های ایران عبارتند از عوامل فرسایندگی، فرسایش پذیری ، شیب وتوپوگرافی زمین، وضعیت پوشش گیاهی و نحوه مدیریت و بهره برداری از اراضی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ................................................................................................................................. 1
فصل اول: کلیات.................................................................................................................. 2
مقدمه.................................................................................................................................... 3
1-1- طرح مسئله تحقیق........................................................................................................ 4
2-1- اهمیت و ضرورت تحقیق.............................................................................................. 5
3-1- اهداف تحقیق............................................................................................................... 6
4-1- سوالات تحقیق............................................................................................................. 7
5-1- فرضیه ها..................................................................................................................... 8
6-1- پیشینه تحقیق................................................................................................................ 9
7-1- روش و مواد تحقیق..................................................................................................... 10
8-1- مشکلات تحقیق.......................................................................................................... 12
فصل دوم :ویژگیهای طبیعی حوضه آبریز.............................................................................. 13
1-2- موقعیت جغرافیایی حوضه آبریز.................................................................................... 14
2-2- فیزیوگرافی ................................................................................................................ 18
3-2- توپوگرافی................................................................................................................... 25
4-2- زمین شناسی............................................................................................................... 32
5-2- اقلیم........................................................................................................................... 43
6-2- هیدرولوژی حوضه....................................................................................................... 71
6-3- خاک شناسی............................................................................................................... 76
7-3- پوشش گیاهی.............................................................................................................. 84
فصل سوم : ژئومورفولوژی حوضه آبریز مورد مطالعه.......................................................... 89
1-3- مفهوم ژئومورفولوژی.................................................................................................... 90
2-3- نگرش سیستمی در ژئومورفولوژی................................................................................. 91
3-3- ژئومورفولوژی کاربردی................................................................................................ 92
4-3- اهداف ژئومورفولوژی کاربردی..................................................................................... 93
5-3- وقایع ژئومورفیک........................................................................................................ 93
6-3- آنتروپوژئومورفولوژی در ایران...................................................................................... 95
7-3- ژئومورفولوژی و زمین شناسی حوضه آبریز مورد مطالعه.................................................. 98
8-3- ژئومورفولوژی حوضه آبریز مورد مطالعه........................................................................ 99
9-3- واحدهای ژئومورفولوژی............................................................................................. 110
10-3- ارتباط ژئومورفولوژی با خاک شناسی در حوضه.......................................................... 105
11-3- ارتباط ژئومورفولوژی با پوشش گیاهی در حوضه ....................................................... 105
12-3- ارتباط ژئومورفولوژی با فرسایش در حوضه................................................................ 106
13-3- بررسی وضعیت ریزش و لغزش در حوضه................................................................. 108
فصل چهارم: اثرات عوامل آنتروپوژنی در شرایط ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز مورد مطالعه 110
1-4- بررسی سابقه تاریخی فرسایش در دنیا و ایران.............................................................. 112
2-4- عوامل موثر در فرسایش خاک...................................................................................... 116
3-4- انواع فرسایش در حوضه آبریز مورد مطالعه................................................................... 121
4-4- اثرات عوامل آنتروپوژنی بر شرایط ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز مورد مطالعه.................. 123
5-4- راهکارهای پیشنهادی به منظور کاهش فرسایش در حوضه آبریز مورد مطالعه................... 128
6-4- اهمیت آبخیزداری در تثبیت فرایندهای ژئومورفولوژیکی................................................ 135
فصل پنجم : نتایج فرضیه ها و راهکارهای عملی................................................................. 138
1-5- پرسش اول................................................................................................................ 139
2-5- پرسش دوم................................................................................................................ 140
3-5- نتیجه فرضیه تحقیق..................................................................................................... 141
4-5- ارائه راهکارها............................................................................................................. 141
منابع و ماخذ ...................................................................................................................... 151
فهرست جداول
عنوان .............................................................................................................................. صفحه
1-2- مشخصات کمی حوضه آبریز کوشک آباد و کارده.......................................................... 20
2-2- میانگین تراکم زهکشی و زمان تمرکز به تفکیک حوضه های آبریز.................................... 23
3-2- زمان تمرکز حوضه آبریز کوشک آباد............................................................................. 25
4-2- طبقه بندی واحدهای توپوگرافی حوضه آبریز................................................................. 26
5-2- مشخصات ارتفاعی کل حوضه کارده و حوضه آبریز کوشک آباد...................................... 28
6-2- مقدار شیب حوضه آبریز کوشک آباد............................................................................. 32
7-2- آمار میانگین ماهانه و سالانه ایستگاهها طی یک دوره آماری تا سال 1381 ........................ 46
8-2- پراکندگی ایستگاههای هواشناسی................................................................................... 46
9-2- متوسط دما برای ایستگاههای حوضه آبریز مورد مطالعه................................................... 50
10-2- حداکثر دما برای ایستگاههای حوضه آبریز مورد مطالعه................................................. 52
11-2- حداقل دما برای ایستگاههای حوضه آبریز مورد مطالعه.................................................. 53
12-2- نشان دهنده میانگین درجه حرارت.............................................................................. 55
13-2 تعداد روزهای یخبندان در ماههای سال در حوضه آبریز مورد مطالعه................................ 55
14-2- متوسط سرعت ماهانه باد در حوضه آبریز مورد مطالعه.................................................. 58
15-2- تبخیر در ایستگاههای حوضه آبریز مورد مطالعه............................................................ 59
16-2- آمار تصحیح و تکمیل شده تبخیر ایستگاههای حوضه آبریز مورد مطالعه......................... 60
17-2- مقادیر حداکثر بارندگی در ایستگاه معرف.................................................................... 64
18-2- میانگین بارندگی در حوضه کوشک آباد....................................................................... 64
19-2- میانگین بارش سالیانه در یک دوره سی ساله برای کوشک آباد....................................... 65
20-2- شدت بارندگی کوتاه مدت در ایستگاه معرف............................................................... 66
21-2- رطوبت نسبی حوضه آبریز مورد مطالعه....................................................................... 68
22-2- برآورد حجم رواناب حوضه با روشهای مختلف........................................................... 74
23-2- برآورد حجم رواناب سالانه در حوضه مورد مطالعه (میلیون مترمکعب)........................... 74
24-2- برآورد مقادیر رواناب حوضه در دوره های خشکسالی و ترسالی (میلیون مترمکعب)...... 75
25-2- رژیم آبدهی ماهانه در حوضه مورد مطالعه (میلیون مترمکعب)........................................ 75
26-2- برآورد حداکثر سیلاب حوضه با روشهای مختلف (میلیون مترمکعب)............................. 76
27-2- مشخصات تپه های اصلی اراضی موجود در حوضه آبریز.............................................. 79
28-2- نتایج نهایی آنالیز پارامترهای مرتعی در تیپهای مختلف حوضه سد کارده......................... 88
1-3- فرسایش پذیری و نفوذ پذیری هریک از رخساره های ژئومورفولوژیکی.......................... 109
1-4- تقسیم بندی فرسایش به لحاظ منشاء در حوضه مورد مطالعه ......................................... 111
2-4- عوامل موثر در فرسایش.............................................................................................. 122
3-4- مقایسه سطح زیر کشت در حوضه مورد مطالعه در سال 76 و 86 (برحسب هکتار) ......... 126
فهرست نقشه ها
عنوان............................................................................................................................... صفحه
1-2- موقعیت حوضه آبریز کارده در شهرستان مشهد ـ خراسان رضوی..................................... 15
2-2- موقعیت حوضه آبریز کوشک آباد در حوضه آبریز کارده.................................................. 16
3-2- تصویر ماهواره ای حوضه آبریز کوشک آباد.................................................................... 17
4-2- تقسیمات زیر حوضه های کارده.................................................................................... 19
5-2- نقشه توپوگرافی و آبراهه های حوضه آبریز کوشک آباد.................................................. 27
6-2- طبقات ارتفاعی در حوضه آبریز کارده........................................................................... 29
7-2- زمین شناسی حوضه آبریز کوشک آباد........................................................................... 41
8-2- هم تبخیر حوضه آبریز کوشک آباد................................................................................ 62
9-2- هم باران سی ساله حوضه آبریز کوشک آباد................................................................... 67
10-2- رودخانه در حوضه آبریز کوشک آباد........................................................................... 73
11-2- خاک شناسی حوضه آبریز کوشک آباد......................................................................... 82
12-2- کاربری اراضی در حوضه آبریز کوشک آباد.................................................................. 83
13-2- پوشش گیاهی حوضه آبریز کوشک آباد....................................................................... 86
فهرست اشکال
عنوان ............................................................................................................................... صفحه
1-2- میانگین بارش ماهانه ایستگاه کارده طی دوره آماری 81-1380 برحسب میلی متر.............. 47
2-2- میانگین بارش ماهانه ایستگاه مارشک طی دوره آماری 81-1380 برحسب میلی متر........... 47
3-2- میانگین بارش ماهانه ایستگاه گوش طی دوره آماری 81-1380 برحسب میلی متر.............. 48
4-2- گرادیان میانگین دما..................................................................................................... 51
5-2- گرادیان میانگین دما..................................................................................................... 51
6-2- گرادیان حداکثر دما...................................................................................................... 52
7-2- گرادیان حداکثر دما...................................................................................................... 53
8-2- گرادیان حداقل دما...................................................................................................... 54
9-2- نمودار میله ای تعداد روزهای یخبندان حوضه آبریز کوشک آباد....................................... 56
10-2- گرادیان تبخیر............................................................................................................ 61
11-2- گرادیان تبخیر............................................................................................................ 61
11-2- گرادیان بارندگی........................................................................................................ 66
12-2- منحنی های آمبروترمیک حوضه آبریز مورد مطالعه........................................................ 69
13-2- موقعیت حوضه مورد مطالعه در اقلیم نمای دو مارتن.................................................... 70
1-3- رابطه طول شیب با خاک از بین رفته............................................................................. 106
1-6- ایجاد فرسایش توسط انسان....................................................................................... 144
2-6- تراس بندی و ایجاد پوشش گیاهی............................................................................... 144
3-6- سیل تابستانی در روستای بهره (شهریورماه 87)............................................................. 145
4-6- چکدم رسوبگیری....................................................................................................... 145
5-6- فرسایش توسط عامل انسانی ( زراعت)........................................................................ 146
6-6- فرسایش طبیعی ( سیلاب)........................................................................................... 146
7-6- ایجاد دیوار حائل کنار بستر......................................................................................... 147
8-6- ایجاد دیوار حائل کنار بستر......................................................................................... 147
9-6- فرسایش واریزه ای و پوشش گیاهی............................................................................. 148
10-6- تخریب دامنه ها توسط انسان جهت توسعه باغات....................................................... 148
11-6- دامداری بعنوان یکی از عوامل ایجاد فرسایش.............................................................. 149
12-6- فرسایش ناشی از فعالیت انسان( احداث جاده)........................................................... 149
13-6- دیم کاری................................................................................................................. 150
14-6- تراس بندی و ایجاد چکدم........................................................................................ 150
بررسی عوامل انتروپوژنیک و تحولات ژئومورفولوژیک مطالعه موردی کوشک آب