نوع فایل: word
قابل ویرایش 20 صفحه
چکیده:
مهارت های هوش هیجانی، می توانند با کارکردهای کتابداری در ارتباط باشند، وبه عنوان راهبرد کمکی مفیدی در تعامل بین کتابدار و مراجعه کننده در نظرگرفته شوند تا از طریق آن نیاز مراجعان و خدمات درخواستی آنان به بهترین نحو شناسایی شود. لذا، توجه به آن ها در روند ارتباط کتابداران با کاربران می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت رابطه هوش هیجانی و مهارت های مرجع مجازی در کتابداران کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی منتخب کشور بوده است.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل 44 نفر از کتابداران کتابخانه-های دانشگاه های علوم پزشکی کشور در سال 1389 بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل، پرسشنامه هوش هیجانی Bar-on جهت اندازه گیری هوش هیجانی و پرسشنامه محقق ساخته ی مهارت های میز مرجع مجازی بود که مولفه های مستخرج در آن بر اساس مطالعه متون و منابع مرتبط با این حوزه گردآوری گردید.روایی و پایایی پرسشنامه ها مورد تایید قرار گرفت و داده ها به وسیله شاخص های مرکزی و پراکندگی آمار توصیفی و آزمونهای آماری پارامتری تی تک نمونه ای و تی برای گروههای مستقل، و همچنین ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت.
مقدمه:
هوش هیجانی، مجموعه ای از دانش ها و توانایی های هیجانی و اجتماعی وابسته و مرتبط با سایر مهارت های ذهنی است که قابلیت کلی ما را در پاسخ به نیازهای محیطی بطور موثری تحت تاثیر قرار می دهد.Bar-on برای هوش هیجانی پنج مؤلفه¬ی خودآگاهی، خودانگیزی، توان سازگاری، مدیریت استرس و خلق و خوی عمومی را در نظر گرفته است.
هوش هیجانی از دیدگاه Goleman ، هوشی مرکب شامل توانایی های شناختی و جنبه های شخصیتی است، او آن را به عنوان ظرفیت بازشناسی احساسات خود و دیگران، برانگیختن خود و مدیریت درست هیجان های خود در روابطمان تعریف می کند (Carr ، 2004؛ نقل در شعبانی 13888). Goleman 1995)) اعتقاد دارد؛ افراد در هر جایگاهی که با دیگران در تعامل هستند، اگر بخواهند بهره وری بهینه و عملکرد بالایی داشته و در سایه همکاری با دیگران به اهداف خود برسند، لازم است در کنار توانایی فنی و حرفهای، به برخی از ویژگیهای خاص که وی مجموعه آنها را هوش هیجانی می نامد، نیز مجهز باشند. زیرا همین تواناییها هستند که در مواجهه با دیگران و یا موقعیت ها شخص را هوشیار، آرام، محترم، مراعات کننده، حمایتگر، گوشدهنده، پاسخگو، توضیح دهنده و پذیرنده میگرداند. تا مدت ها قبل عقیده بر این بوده است که شرط موفقیت در زندگی و محیط کار و تحصیل فقط داشتن توانایی های فنی و تحلیلی می باشد، اما در حال حاضر نظریه پردازان مدیریت منابع انسانی و مهارت های اجتماعی به این نتیجه رسیده اند که یک عنصر ضروری دیگر تحت عنوان هوش هیجانی برای موفقیت افراد لازم است (شعبانی، 1388) . پژوهشگران اعتقاد دارند که افراد با هوش هیجانی بالا، دارای رهبری موثرتر، انزوا و سکون کمتر، رضایت خاطر بیشتر از کار، و تعهد بیشتر به سازمان و شغل خود هستند (Carrmeli ، 2003)، در نتیجه تجارب شغلی موفق تر (Weisinger ، 1998)، و احساس امنیت شغلی بالاتری دارند (Jordan ، 2003).پژوهشگران همچنین در پژوهش های پیشین نشان داده اند که هوش هیجانی با رضایت مشتری (Kernback و شاته، 2005) ؛ Longhorn ، 2004) ؛ بهره وری (Boyatzies، 2000) ؛ تعهد سازمانی (دوستدار، 1386) ؛ عملکرد (ترابی، 1382) ؛ کیفیت رولابط اجتماعی (بشارت ، 1384) ؛ رهبری تحول آفرین (مرادی، 1384) رابطه مثبت معنا دار دارد (نقل در شفیعی، 1388).
نقش عاطفه و هیجان ها در هیچ زمینه ای، و از آن جمله در کتابداری و اطلاع رسانی قابل انکار نیست. بدیهی است، کتابداران، به ویژه کتابداران مرجع می توانند با به کارگیری و مدیریت هیجان های خود و دیگران نقش مثبتی را در این زمینه ایفا کنند. میلز و لاج (2003) بر این باورند که برای موفقیت هوش هیجانی میتواند به عنوان راهبرد مفیدی در تعامل بین کتابدار و مراجعه¬کننده در نظر گرفته شود تا از طریق آن نیاز مراجعان و خدمات درخواستی آنان به بهترین نحو شناسایی شود. ازآنجا که هوش هیجانی از لحاظ نظری متضمن مهارت های عاطفی است که در برقراری ارتباط با دیگران و نیز کیفیت این روابط نقش دارند. میلز،معتقد است: عامل هوش هیجانی، نقش مؤثری را در خلق نگرشها، احساسات، باورها، دریافت درباره فناوریها، انتخاب منبع، و شکلگیری تصویر ذهنی مربوط به منبع در کتابداران، ایفا میکند. به نظر وی تنها شناسایی صرف منابع اطلاعاتی و یا اشاره به روش یافتن آنها از طریق فهرست¬ها و پایگاههای داده ها و وب در روند ارائه خدمات و اطلاع رسانی کتابداران به کاربرانشان کافی نیست، بلکه برای ارائهی یک سرویس اطلاعاتی، چیزی بیشتر از دامنهی فزاینده منابع و تجهیزات و مسائل حرفهای لازم است. وی به نقل از داگرتی(2001) می گوید: به واقع یک فاصله بین آنچه کتابخانه ها عرضه میکنند و آنچه کاربران میخواهند در حال شکل گیری و پیشرفت است (میلز، 2006).
Broady-Preston) ، Feliceو Marshall2006)نیز در پژوهش خود بر برقراری روابط قوی با کاربران تأکید کرده اند و آنرا بر بهبود کیفیت ارائه خدمات در کتابخانه های دانشگاهی مؤثر دانستهاند و بیان نمودهاند که شیوهی ارتباط و نوع برخورد کتابداران با جامعه ی استفاده کننده از کتابخانه، تأثیر مهمی بر سطح کیفیت خدمات دارد. در صورت برخورد نامطلوب با استفاده کنندگان، استقبال از خدمات کتابخانه و ارج نهادن به تلاشهای کتابداران به شدت کاهش خواهد یافت. مراجعان اعم از حضوری یا غیر حضوری باید احساس کنند که کتابدارانی با آمادگی کامل و روی باز در خدمت آنان هستند. چرا که هیچکس دوست ندارد که نادیده گرفته شود یا احساس بی اهمیتی کند. . به گفته ی Karrer's2010)) این چیزی که ما امروزه به آن نیاز داریم و باید به آن توجه کنیم بحث تعامل کتابداران است که در روند فعالیت آنان بسیار تأثیرگذار است. سیسلمن به نقل از Mabery 2003)) می گوید: شیوه و سبک رفتار کتابدار می تواند تأثیر بسیار قدرتمندی را در تبادل اطلاعات بین کتابدار با کاربر بگذارد.تعامل انسانی را به عنوان یک عامل بسیار مهم در مصاحبه مرجع مطرح کرده است و بیان میکند که درک روابط بین فردی میتواند به عنوان منبع خوبی در کمک به جستجوکننده اطلاعات برای یافتن اطلاعات مورد نیازش باشد (Sisselman ، 2009). از این رو بنا به نظر بسیاری از صاحبنظران از جمله، Arbuckle2008))، نقش هوش هیجانی در فرآیند کار کتابداران که همان خدمت به مشتری است، بسیار اساسی است.
امرایی و همکاران نیز در تحقیق خود با عنوان «رابطه بین هوش هیجانی و مهارت های ارتباطی کتابداران کتابخانه های دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان» به این نتیجه رسیدند که بین هوش هیجانی و مهارتهای ارتباطی ارتباط مثبت و معنا داری وجود دارد؛ یعنی هوش هیجانی بالای کتابداران، منجر به برقراری ارتباط مناسب با مراجعین میگردد. کتابداری که توانایی های لازم برای هوش هیجانی را در اختیار داشته باشد، خدمات را به گونه ای عرضه میکند که موجب رضایت مندی بیشتر از سوی مراجعین شود.
آثاری که در رابطه با موضوع هوش هیجانی به نگارش درآمده‌اند از جنبه‌های گوناگون نظری و کاربردی به بررسی آن پرداخته‌اند. این نوشتارها و پژوهش‌ها را می‌توان به سه گروه اصلی دسته‌بندی کرد: الف- پژوهش‌هایی که به مبانی نظری در این حوزه پرداخته‌اند. ب- پژوهش‌هایی که به تدوین و طراحی ابزار سنجش و توسعه هوش هیجانی در جامعه مبادرت ورزیده‌اند. ج- پژوهش‌هایی که به سنجش وضعیت هوش هیجانی در گروههای خاص (اعضای هیئت علمی، دانشجویان، کتابداران و پرستاران و ....)، و تبین ارتباط میان مولفه های آن با برخی مولفه های دیگر پرداخته‌اند. تمامی آنها پژوهش‌ها در حوزه سوم (که مورد توجه تحقیق حاضر نیز هست)، با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است، غالبا ناظر به وجود رابطه میان مولفه های هوش هیجانی با برخی مولفه های دیگر میباشد.
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه
روش بررسی
یافته ها
- آمار توصیفی
- آمار استنباطی
بحث
نتیجه گیری
پیشنهادها
تشکر و قدردانی
منابع
منابع و مأخذ:
- . آقا کیشی زاده، وحید (1389). رابطه هوش هیجانی با توانمند سازی کتابداران، مطالعه موردی: کتابخانه های دانشگاهی شهرستان تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی.
- بشارت، محمد علی و همکاران (1387). هوش هیجانی، نارسایی هیجانی و مشکلات بین شخصی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 38 (2).
- ترابی، منوچهر (1382). بررسی بین هوش هیجانی و عملکرد مدیران میانی گروه های هتل های هما، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
- دوستدار، محمد (1385). تبین مدل تاثیرگذاری هوش عاطفی مدیران بر تعهد سازمانی کارکنان با توجه به سبک های رهبری، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس. تهران.
- دهشیری، غلامرضا (1382). هنجاریابی پرسشنامه بهره هیجانی بار – آن برای ارزیابی جنبه های مختلف هوش هیجانی دانشجویان دانشگاه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
- حاجی شمسایی، علی (1386). نقش کتابداران در ترویج روابط، مشاوره و راهنمائی کاربران کتابخانه-های دیجیتالی، مجله الکترونیکی مرکزاطلاعات و مدارک علمی ایران، شماره دوم، دوره هفتم. دسترس پذیر در:
- عزیزی اعظم (1387) . بررسی رابطه هوش هیجانیمدیران متوسطه و اثربخشی مدیریتی آنان (بر اساس مدل پارسونز) در شهر زاهدان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی.
- شعبانی، علی، (1387)، رابطه هوش¬هیجانی و بررسی کیفیت ارایه خدمات کتابداران کتابخانه های دانشکده‌ای دانشگاه تهران، پایان ¬نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع¬رسانی، دانشگاه تهران.
- شعبانی، علی؛ فدایی عراقی، غلامرضا؛ بشارت، محمد علی(1388). سنجش هوش¬هیجانی کتابداران دانشکده های دانشگاه تهران. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، سال 43، دفتر پنجاهم، پاییز و زمستان 88، ص 29 -.44
- شفیعی رودپشتی، میثم؛ میر غفوری، سید حبیب الله، (1387)، سنجش درجه هوش¬هیجانی کتابداران و رتبه¬بندی مولفه¬های آن ( مطالعهموردی، کتابداران شاغل در کتابخانه¬های عمومی شهرستان یزد) فصلنامه کتابداری و اطلاع¬رسانی، شماره 3، جلد
Arbuckle, K. (2008). "Emotion and Knowledge: Partners in Library Service?", Journal of Feliciter, Vol. 45, No. 5, pp. 219-221.
Bar – on, R. (1986). Behavior in Organizations. Boston, Alley, Bacon Inc: 32 -35.
Bar- on, R., (2005), The Bar- on Model of Emotional Social Intelligence, Available at www. eiconsortium.org.
Bhatti, R. (2009)."Interpersonal relationships: students, teachers and librarians in university libraries of Pakistan". Journal of Library Review, Vol. 58, No. 5, pp. 362-371. Available at http://www.emeraldinsight.com
Broady-Preston, J., Felice, J. and Marshall, S. (2006)." Building better customer relationships: case studies from Malta and the UK". Journal of Library Management, Vol.27, No. 6/7, pp. 430-445.Available at
http://www.emeraldinsight.com
Brodi, B. Wilson, K. Cocker, J. (2008). The Public Library, exclusion and empathy:a literature review. Library review. 57 (80: 576-592.
Boyatiz, R. E., Goleman, D. and rhee, K. S. (2000). Clustering competence in emotional intelligence, in Baron, R. and Parker, J.D.A. (Eds), The handbook of emotional intelligence, Jossey – bass, San Francisco, CA. 343-62
Carr, A. (2004). Positive Psychology: The Science of happiness and human strength. New York: Brunner – Rutledge
- Ennis, R. (2002),"An outline of goals for a critical thinking curriculum and its assessment", Available at http://www.faculty.ed.unic.edu/rheninis
Goleman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence. New York: Benton.
Harigie, O.H., Dickson, D. (2004), Skilled interpersonal communication: Research theory and practice, Routledge, New York: USA.
Jordan, P. J., Ashkansy, N. M. and H artel, C. E. (2002). Emotional intelligence as a moderator or emotional and behavioural reactions to job insecurity. Academyof Management Review. 27: 361-72.
Julien, H. and Genuis, S.h. (2009),"Emotional Labour in librarians instructional work", Journal of Documentation, Vol. 65, No. 6. pp. 926-937.
Kernbach, S., Schutte, N.S. (2005),"The impact of service provider emotional intelligence on customer satisfaction", Journal of Services Marketing, Vol. 19, No. 7, pp. 438-444. Available at:
http://www.emeraldinsight.com/10.1108/08876040510625945
Kloppenborg, P. et al.(2010),"Forgotten anything: Library staff competencies for the learning commons", Journal of Library Management, Vol. 31, No. 3, pp. 169-185. Available at http://www.emeraldinsight.com/10.1108/01435121011027345
Longhorn, S. (2004). How emotional intelligence can improve management. International Journal of Contemporary Hospitality Management. 16 (4): 220 – 230.
Mills, J. and Lodge, D. (2006),"Affect, emotional intelligence and librarian-user intraction", library Review, Vol. 55, No. 9.pp. 587-597.
Robert, K., Varki, S., Brodie, R. (2003), "Measuring the quality of relationships in consumer services: an empirical study", Journal of European Journal of Marketing, Vol. 37, No. ½, pp. 169-196.Available at http://www.emeraldinsight.com/Insight/viewContentItem
29Rockman, L.F. (2005), "Distinct and expanded roles for reference librarians", Journal of Reference Service Review, Vol. 33, No. 3, pp. 257-258. Available at www. EmeraldGroup Publishing Limited.
Seeman, E.D., O'Hara, M. (2006),"Customer relationship management in higher education: using information systems to improve the student-school relationship", Campus-Wide Information Systems, Vol. 23, No.1, pp.24-34.
Sisselman, P. (2009),"Exploiting the social style of patrons to improve their satisfaction with the referenc interview", Journal of Library Review, Vol. 58, No. 2, pp. 124-133. Available at
http://www.emeraldinsight.com/Insight/viewContentItem.do;jsessionid=E5AB3E240CDE0302A4761ABC1958B9A
Stough, C., Lee, B.J. (2003),"The relationship emotional intelligence, general intelligence, personality traits, workplace values and performance", Swinburne University. Australia, Available at www.psy.uq.edu.au.
- Karrer's, Tony, WWW.elearningtech. Blogspot. Com/ 2010/01/virtual- presentation-ten-elerning. html.
Weisinger, H. (1998). Emotional Intelligence at Work, Jossey-Bass, San Francisco, CA
پروژه ابزاری جهت سنجش معناداری رابطه میان هوش هیجانی و مهارت های مرجع مجازی . doc
