پیشگفتار:
استاندارد شیرین کنندههای مصنوعی که بوسیله کمیسیون فنی استاندارد مواد افزودنی زیر نظر کمیته ملی استاندارد مواد خوراکی و فرآوردههای کشاورزی و تحت نظارت شورای عالی استاندارد در مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تهیه و تدوین گردیده است به استناد ماده یک ( قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب 24 آذرماه 1349) به عنوان استاندارد رسمی ایران منتشر میگردد .
برای حفظ همگامی و همآهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع و علوم استانداردهای ایران در مواقع لزوم و یا در فواصل معین مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود .
در تهیه این استاندارد سعی بر آن بوده است که با توجه به نیازمندیهای خاص ایران حتیالمقدور میان روشهای معمول در این کشور و استاندارد و روشهای متداول در کشورهای صنعتی دیگر همآهنگی و همگامی ایجاد شود .
بنابراین با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای لازم استاندارد حاضر با استفاده از منابع زیر تهیه گردید :
1- Furia T.M (1972) hand book of food additive 2nd Edition C.R.C
2- British pharmacopaeia (1968) pharmaceutical
3- Remingtois pharmaceutical seience (1970) 14th edition
4- Horwits w(1970) official methods of analysis of official analysis chemist (A.O.A.C) 11th edition washington
استاندارد مواد افزودنی
شیرین کنندههای مصنوعی
1 ـ هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگیهای فیزیکی و شیمیائی شیرین کنندههای مصنوعی و همچنین ارائه روشهای مرجع برای آزمایش کیفی و کمی آنها میباشد .
2 ـ دامنه کاربرد
این استاندارد در مورد آزمایشهای کیفی و کمی ساخارین در مواد غذائی قابل اجرا است .
3 ـ تعریف
شیرین کنندههای مصنوعی موادی هستند که دارای خاصیت شیرین کنندگی بوده ولی ارزش غذائی ندارند .
شیرین کنندههای مصنوعی عبارتند از :
3 ـ 1 ـ ساخارین ( که مشتقات آن ساخارین سدیم و کلسیم است )
3 ـ 2 ـ سولفوهگزیل سولفاماتها ( سیکلاماتها )
3 ـ 3 ـ دولسین
یادآوری 1: بکار بردن شیرین کنندههای مصنوعی در مواد غذائی غیر مجاز است
یادآوری 2: بکار بردن ساخارین در مواد غذائی رژیمی مخصوص منوط به اجازه کمیسیون مشترک اداره نظارت بر مواد غذائی و اداره نظارت بر مواد مخدر و مقامات بهداری و درمانی ذیربط میباشد .
4 ـ ویژگیها
4 ـ 1 ـ ساخارین
4 ـ 1 ـ 1 ـ نام شیمیائی = 2 سولفورینزوئیک ایمید با وزن مولکولی 183/2 ساخارین نباید کمتر از 98 درصد C2H5NO3S در ماده خشک شده داشته باشد .
4 ـ 1 ـ 2 ـ وضع ظاهری : به صورت بلوری سفید یا پودری بلوری سفید , بدون بو یا با بوی ضعیف معطر است . طعم آن حتی در محلولهای رقیق بشدت شیرین است .
4 ـ 1 ـ 3 ـ قابلیت حل : در 20 درجه حرارت در 290 قسمت آب ـ 30 قسمت الکل (95 درصد ) 12 قسمت استون و 25 قسمت آب جوش محلول است . در کلروفرم و اتر مختصری حل میشود . در محلول رقیق آمونیاک و ئیدراکسیدهای قلیائی به سهولت حل میشود و در اثر حل شدن در بیکربناتهای قلیائی تولید CO2 میکند .
4 ـ 1 ـ 4 ـ تشخیص :
4 ـ 1 ـ 4 ـ 1 ـ محلولها و مواد لازم :
ـ رزور سینول
ـ اسید سولفوریک غلیظ
ـ ئیدراکسید سدیم ده درصد
ـ اسید کلرئیدریک ده درصد
ـ محلول کلرور فریک پنج درصد
4 ـ 1 ـ 4 ـ 2 ـ روش کار : 20 میلی گرم ساخارین را با 40 میلی گرم رزور سینول مخلوط کرده به آن 10 قطره اسید سولفوریک اضافه نمائید و روی یک شعله ضعیف حرارت دهید تا رنگ آن سبز تیره شود بگذارید خنک شود . ده میلی لیتر آب و به میزان مازاد محلول ئیدراکسید سدیم اضافه کنید یک مایع سبز فلورسانت ایجاد میشود .
4 ـ 1 ـ 4 ـ 3 ـ 0/1 گرم ساخارین را در 5 میلی لیتر محلول ده گرم درصد ئیدراکسیدسدیم حل کنید . آنرا در 20 میلی لیتر آب حل کرده و محلول را با اسید کلرئیدریک رقیق خنثی و صاف نمائید . به صاف شده یک قطره محلول 5 درصد کلرورفریک اضافه کنید یک رنگ بنفش تولید میشود .
4 ـ 1 ـ 5 ـ نقطه ذوب ـ 220 تا 230 درجه
4 ـ 1 ـ 6 ـ ارسنیک ـ حداکثر 2 قسمت در میلیون (2P.P.M)
4 ـ 1 ـ 7 ـ سرب ـ حداکثر 10 قسمت در میلیون (10P.P.M)
4 ـ 1 ـ 8 ـ ترکیبات آمونیاک ـ 0/5 گرم از نمونه مورد آزمایش را با یک گرم اکسید فلزهای سبک و 10 میلی لیتر آب مخلوط کنید و حرارت دهید . بخارات متصاعده نباید رنگ کاغذ مرطوب تورنسل قرمز را تغییر دهد .
4 ـ 1 ـ 9 ـ سولفاموئیل بنزوئیک اسید .
4 ـ 1 ـ 9 ـ 1 ـ محلولها و مواد لازم :
ـ محلول ئیدراکسید سدیم
ـ محلول اسید کلریدریک
ـ محلول اسید سولفوریک
ـ محلول یک درصد فنل فتالئین در الکل 95 درجه
4 ـ 1 ـ 9 ـ 2 ـ روش کار : 0/54 گرم از ماده مورد آزمایش را در 35 میلی لیتر محلول N10 ئیدراکسید سدیم حل کرده و در مجاورت محلول فنل فتالئین با اسید کلرئیدریک تیتره کنید . حجم ئیدراکسید سدیم خنثی شده بوسیله ساخارین 0/5 میلی لیتر بیشتر از حجم اسید سولفوریک که بوسیله آمونیاک خنثی میشود و در قسمت تعیین مقدار ساخارین سدیم گفته خواهد شد نخواهد بود .
4 ـ 1 ـ 10 ـ کاهش در اثر حرارت : وقتی که ساخارین در 105 درجه حرارت داده شود تا به وزن ثابت برسد نباید بیش از یک درصد از وزن خود را از دست بدهد .
4 ـ 1 ـ 11 ـ خاکستر سولفاته : نباید بیش از 0/2 درصد باشد .
4 ـ 1 ـ 12 ـ تعیین مقدار : به روش تعیین مقدار که در مورد ساخارین سدیم گفته خواهد شد مراجعه کنید برای این آزمایش 0/54 گرم از نمونه مورد آزمون را به دقت توزین کنید هر میلی لیتر اسید سولفوریک معادل 0/01832 گرم C7H5NO3S است .
4 ـ 2 ـ ساخارین سدیم
4 ـ 2 ـ 1 ـ فرمول شیمیائی C7H5NO3S , 2H2O با وزن مولکولی 241/2 ساخارین سدیم مشتق سدیم ساخارین با دو مولکول آبست که نباید کمتر از 98 درصد C7H5NO3S برحسب ماده خشک شده داشته باشد .
4 ـ 2 ـ 2 ـ وضع ظاهری : پودر سفید بلوری , بی بو یا بوی ضعیف معطر , طعم آن حتی در محلولهای رقیق بشدت شیرین است . این ماده درخشنده است ( فلورسانت )
4 ـ 2 ـ 3 ـ قابلیت حل : در 20 درجه حرارت در 1/5 قسمت آب و 5 قسمت الکل 95 درجه حل میشود .
4 ـ 2 ـ 4 ـ تشخیص :
4 ـ 2 ـ 4 ـ 1 ـ آزمون مربوط به تشخیص ساخارین در اینجا نیز قابل اجرا است .
4 ـ 2 ـ 4 ـ 2 ـ خاکستر این ماده به واکنشهای مخصوص سدیم و سولفات جواب میدهد .
4 ـ 2 ـ 4 ـ 3 ـ محلولها و مواد لازم :
ـ هیدروکسید سدیم
ـ محلول یک درصد فنل فتالئین در الکل 95 درجه
ـ محلول اسید سولفوریک
4 ـ 2 ـ 5 ـ اسیدها یا قلیائیات آزاد : به محلول یک گرم از ماده مورد آزمون در آب عاری از CO2 5 میلی لیتر اسید سولفوریک اضافه کنید و بجوشانید سپس محلول را خنک کرده و با ئیدراکسید سدیم در مجاورت محلول فنل فتالئین تیتره کنید نباید کمتر از 4/5 و بیش از 5/5 میلی لیتر از ئیدراکسید سدیم مصرف شود .
4 ـ 2 ـ 6 ـ نقطه ذوب ساخارین جدا شده : یک گرم از ماده مورد آزمون را در 1 میلی لیتر آب حل کرده و یک میلی لیتر اسید کلرئیدریک اضافه کنید یک رسوب بلوری تولید میشود که پس از شستشو خشک کردن , نقطه ذوب آن نباید کمتر از 226 درجه باشد .
4 ـ 2 ـ 7 ـ ارسنیک : حداکثر 2 قسمت در میلیون
4 ـ 2 ـ 8 ـ سرب : حداکثر 10 قسمت در میلیون
4 ـ 2 ـ 9 ـ ترکیبات آمونیاکی : با آزمایشی که در مورد ساخارین گفته شد باید مطابقت داشته باشد .
4 ـ 2 ـ 10 ـ سولفاموئیل بنزواتها
4 ـ 2 ـ 10 ـ 1 ـ محلولها و مواد لازم :
ـ محلول اسید کلرئیدریک 10 درصد
ـ محلول هیدروکسید سدیم
ـ محلول اسید سولفوریک
ـ محلول یک درصد فنل فتالئین در الکل 95 درصد
4 ـ 2 ـ 10 ـ 2 ـ روش کار : 0/7 گرم از ماده مورد آزمون را در 10 میلی لیتر آب حل کرده و 2 میلی لیتر اسید کلرئیدریک رقیق اضافه کنید و تا حد خشکی تبخیر کنید و سپس دو ساعت در حدود 100 درجه حرارت دهید باقیمانده را در 35 میلی لیتر محلول ئیدراکسید سدیم حل کرده و با اسید کلرئیدریک در مجاورت فنل فتالئین تیتر کنید . حجم ئیدراکسید سدیم خنثی شده بوسیله باقیمانده نباید بیش از 0/5 میلی لیتر از حجم اسید سولفوریک که بوسیله آمونیاک در آزمایش تعیین مقدار خنثی میشود باشد .
4 ـ 2 ـ 11 ـ کاهش در اثر خشک کردن : وقتی که در 105 درجه حرارت داده شود تا به وزن ثابتی برسد نباید کمتر از 12 درصد و بیش از 16 درصد از وزنش کاسته شود .
4 ـ 2 ـ 12 ـ تعیین مقدار :
4 ـ 2 ـ 12 ـ 1 ـ محلولها و مواد لازم :
ـ محلول 30 گرم درصد هیدروکسید سدیم
ـ محلول اسید کلرئیدریک غلیظ
ـ محلول اسید سولفوریک
ـ محلول هیدرواکسید سدیم
ـ محلول متیل روژ ( متیل قرمز ) در هزار در الکل 95 درجه
4 ـ 2 ـ 12 ـ 2 ـ وسائل لازم :
ـ دستگاه تقطیر
بالن 20 میلی لیتری گردن بلند
ـ مبرد برگردان
ـ ارلن مایر
4 ـ 2 ـ 12 ـ 3 ـ روش کار : 0/7 گرم از نمونه را به دقت توزین کنید و آنرا به یک بالن گردن بلند 200 میلی لیتری منتقل نمائید 100 میلی لیتر محلول 30 گرم درصد ئیدراکسید سدیم افزوده و یک مبرد برگردان روی آن سوار کنید و روی شعله ضعیف 2 دقیقه بجوشانید آنرا خنک کنید و 15 میلی لیتر اسید کلرئیدریک افزوده و در حالیکه مبرد برگردان روی آن سوار شده است 50 دقیقه بجوشانید آنرا خنک کرده و مبرد را با 50 میلی لیتر آب بشوئید و جریان هوا را در بالن برقرار کنید تا بخارات اسید را خارج کند . بالن را به دستگاه تقطیر آمونیاک وصل کنید و 20 میلی لیتر محلول 30 گرم درصد ئیدراکسید سدیم اضافه کنید و آمونیاک را تقطیر کنید و در ارلن مایر گیرندهای که حاوی 40 میلی لیتر اسید سولفوریک است جمعآوری کنید . زیادی اسید را با سود در مجاورت محلول متیل روژ تیتره کنید هر میلی لیتر محلول اسید سولفوریک که بوسیله آمونیاک در تقطیر شده خنثی میشود معادل 0/02052 گرم C7H4NNaO3S است .
شامل 14 صفحه word
دانلود تحقیق شیرین کننده های مصنوعی و مواد افزودنی