دانلود مقاله هواپیما

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله هواپیما دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

از دیرباز که بشر آرزوی پرواز در آسمان ها را داشت ، به فکر طراحی بال های پرنده افتاد و همیشه فکر دیدن زمین از آسمان را در فکر خود می پروراند.
پس از ابداع اولین هواپیما توسط برادران رایت ، دیگر دانشمندان نیز به فکر ارتقاء و پیشرفت این نوع از صنعت افتادند و کم کم صنعت هواپیمایی رواج یافت.
با ورود نسل های جدیدی از انواع هواپیماها در خانواده صنعتی خود موجب شد که امروزه حرف اول حمل و نقل میان قاره ای را هواپیماها تعریف کنند.این امر سبب انگیزه برخی از مهندسان جهت افزایش سرعت هواپیما و تسریع در امور حمل و نقل شد.تا آنجا که با ورود نسل جدیدی از هواپیماها در کشور فرانسه ، توجه همگان را به خود جلب نمود.این هواپیما کنکورد نام داشت که سرعت آن حدود 2700 کیلومتر بر ساعت بود که علت اصلی افزایش سرعت آن در طراحی بال ها بود.
از طرفی دیگر می توان از هواپیمای جاسوسی سلطان آسمان نام برد که آن هم به دلیل طراحی خاص در بدنه و بال ها که در ادامه پروژه به تعریف آن پرداخته ایم ، نام برد.
هواپیمای کنکورد چندین سال پیش به علت نقص فنی بر روی باند فرودگاه آتش گرفت و منجر به سقوط آن شد.این هواپیما برای همیشه تنها اسم خود را در کتاب ها جای گذاشت و با همگان خداحافظی کرد.بعد از آن بسیاری از خواستاران مسافرت با هواپیما ، از مسافرت با این وسیله حمل و نقل ، کناره گرفتند اما هنوز شماره بسیاری از افراد که با هواپیما مسافرت می کنند به چشم می خورد.زیرا زمان صرفه جویی شده و از اتلاف آن جلوگیری می شود از این رو ما به طراحی نوینی از هواپیما پرداخته ایم که هم خواستاران زیادی را در نوع خود خواهد داشت و هم باعث افزایش سرعت می شود.
امید است توانسته باشیم گامی مؤثر در اجرای این طرح و کمک به امر حمل و نقل برداشته باشیم.

تاریخچه پرواز:
اندیشه پرواز به آسمان ها و رهائی از زمین از دیر باز در مخیله آدمی وجود داشته است . در افسانه ها اساطیریونان و روایات بسیار باستانی این آرزوی دیرین بشر به خوبی مشاهده می شود . در کتاب ها آمده است که یکی ازامپراتوران باستانی چین اژدهای بزرگی از پارچه مخصوص ساخت و درون آن را از دود گرم پر کرد و در برار چشمانمتحیر رعایای خویش اژدها را به آسمان فرستاد .
بطور کلی در تاریخ هر کشور نظایر اقدام این امپراتور چینی مشاهده می شود .شاید نخستین کسی که عملاً در این راه کوشش مثبتی کرد و امکان پرواز را بوسیله بال های مصنوعی و یا اسباب و ادوات مکانیکی ثابت نمود « لئوناردو داوینچی » بود .
لئوناردو داوینچی نقاش ، مجسمه ساز ، فیزیکدان ، فیلسوف ، طبیب و دانشمند ایتالیایی نیازی به معرفی ندارد . وی زمانی مدعی شد که توسط بالهای متحرک مصنوعی می توان مانند مرغان در آسمان پرواز کرد و یا لااقل از مکانهای مرتفع به آسانی و بی خطر فرود آمد . اندیشه وی را یارانش به باد مسخره گرفتند ولی او پس از مدتی آزمایش موفق شد دستگاه کوچکی بسازد که مرکب از دو بال یک بدنه و یک سکان بود ، لئوناردو دستگاه خود را از مکان مرتفعی به پائین رها نمود . این دستگاه که در حقیقت پدر بزرگ هواپیماهای امروزی است پس از طی خط سیر طولانی به آرامی روی زمین نشست .
چندی بعد لئوناردو در سال 1500 دستگاه خود را کاملتر نمود بدین معنی که بوسیله یک فنر که حرکات ملایمی به بالهای دستگاه اختراعی می داد موفق شد آن را مدت بیشتری در هوا نگاه دارد ، ولی البته کسی با آن پرواز نکرد و اطرافیانش دستگاه را خرد کرده استاد را رنجیده خاطر ساختند و ار ادامه این کار منصرف کردند .
اگر چه لئوناردو کار خود را ادامه نداد ولی پس از وی دیگران طرح او را دنبال کردند . عده زیادی از افراد جسور اظهار می داشتند :
چگونه پرندگان با بالهای خود در هوا پرواز می کنند و به زمین سقوط نمی کنند ؛ ما نیز می توانیم با تعبیه دستگاهی شبیه بال پرندگان و یا بادبادک لئوناردو در هوا سر بخوریم . بالهای دستگاه می تواند ما را روی هوا نگاه دارد .

در سال 1678 م بینه فرانسوی با تعقیب فکر لئوناردو دستگاه دیگری ساخت که بالهایش توسط انسان حرکت می کرد . وی در این کار یعنی پرواز موفق نشد .
در 1784 م بین ونو فرانسوی دستگاهی ساخت که بالهایش شبیه پروانه یا فرفره بود . این دستگاه نیز می توانست مدت زیادی در هوا بماند و سقوط نکند .
در سال 1843 م هنسون آلمانی دستگاهی ساخت که دارای دو بال بسیار بزرگ ، یک سکان و اتاقک کوچک برای حمل انسان بود . این دستگاه نسبتاً کاملتر از دستگاهای قبلی بود می توانست کم و بیش مانند هواپیماهای بی موتور عمل کند . بدین ترتیب که آن را با زحمت فراوانی آن را به مکان مرتفعی می بردند و هنگام وزیدن باد مناسب آن را به سوی جلو پرتاب می کردند . دستگاه سبک حتی با داشتن یک سرنشین در هوا چرخ می زد و به آرامی بر روی زمین می نشست .
موفقیت هنسن در این راه توجه عده زیادی از محققین را جلب کرد و از این تاریخ به بعد متوجه شدند که ممکن است دستگاه کاملی تعبیه کرد که از مکانهای مرتفع در فضا رها شود و مانند پرندگان بر روی هوا بلغزد بدون آنکه سقوط آنی در پی داشته باشد ولی ماندن در هوا و ادامه پرواز مشکل بزرگی بود که حل آن به نظر هیچ کس نمی رسید . از سوی دیگر همین اختراع تکمیل شده هنسن نیز معایب فراوانی داشت و دیگران که کار وی را تقلید کردند فدای بلند پروازی خود شدند ، سقوط کردند و جان شیرین از دست دادند .
در حقیقت علت ادامه نداشتن پرواز این بادبادکه در هوا یکی سنگین آن بود دیگر آن که محور ثقل دستگاه کامل نبود و به همین علت آن طوری که پرندگان می توانند پرواز آزاد داشته باشند دستگاه اختراعی نمی توانست این کار را انجام دهد .

رفته رفته محققین دریافتند که برای این بادبادکها یا هواپیماهای بی موتور لازم است محور ثقل ترتیب داد . محور ثقل هواپیما که برای هر دانش آموز روشن است شاید بسیاری از افراد عادی اجتماع نیز آن را می دانند در زیر بالها واقع شده است اما یافتن آن برای جویندگان بیش از 70 سال به طول انجامید .
پس از هنسون پنو فرانسوی در سال 1871 م هواپیمای دیگری ساخت که بسیلر سبک بود و مدتها می توانست در هوا باقی بماند.
پس از پنو افراد دیگری در کشور های مختلف دست به تکمیل این اختراع زدند تا آنکه سرانجام در سال 1801 م لیلیان تال انگلیسی موفق شد بال پرنده بسازد . این بال پرنده که شبیه بال خفاش بزرگ بود می توانست یک سرنشین با خود حمل کند و مدت زیادی در فضا باقی بماند . جنس این بال ها از ابرشیم و فمق العاده سبک و محکم بود و محور ثقل آن نیز کم و بیش در محل مناسبی تعبیه شده بود . اختراع لیلیان تال با آنکه موفقیت آمیز بود ولی سرانجام به علت نقص فنی کوچک مخترع خود را به هلاکت رسانید .

پس از لیلیان تال مخترعین دیگری سال ها در این راه آزمایش کردند تا سرانجام در سال 1896 م شانو فرانسوی موفق شد یک هواپیمای بی موتور کاملی اختراع کند . این هواپیمای بی موتور دارای دو بال ، یک سکان متحرک و یک محور ثقل صحیح بود و سرنشین آن می توانست با خیال راحت در آن بنشیند و از مکان بسیار مرتفعی در هوا رها شود و به میل خود سکان را حرکت داده به سیر هواپیما تغییر جهت دهد و به همین نحو وزش باد نامناسب را کنترل کند . این هواپیما در حقیقت پدر هواپیماهای موتوری دو پله است . جنس آن از ابریشم و آلومینیوم و چوب های فوق العاده سبک و محکم بود .
از این به بعد اختراع بی موتور تکمیل شد و بر دانشمندان و مردم عادی محقق شد که با ساختن یک دستگاه سبک و وسیع که سطح بسلر زیادی را در فضا اشغال کند می توان تا مدتی در فضا باقی بود و یک انسان نیز همان طوری که پرندگان می توانند در پرواز آزاد بدون حرکت دادن بالهای خود در فضا باقی بمانند ، می توان در آسمانها بدون اینکه سقوط کند .

اکنون اساس هواپیما کشف شده و به مرحله عمل در آمده بود . همه می دانستند جسم مسطح و سبک و وسیعی که دارای شکل منظم و محور ثقل معین باشد می تواند بر روی ذرات هوا بلغزد . در حقیقت ذرات هوا از سقوط آنی این دستگاه به واسطه تماس با سطح وسیع آن جلوگیری می کردند .
ولی بلند پروازی انسان ارضاء نشد . همه می خواستند این بادبادک آرام و کند رو که فقط بر اثر وزش باد و یا از مکان های مرتفع حرکت می کنند دارای حرکت سریع بوده و به میل سرنشین به بالا و پائین و چب و راست بالاخره از مکانی به مکان دیگر برود.
شاید نخستین کسانی که موفق شدند هواپیمای بی موتور یا بادبادک هوائی را نیرو داده با سرعت و به میل سرنشین در فضا به پرواز در آورند برادران رایت پس از سالها آزمایش در تاریخ 1903 م موفق شدند موتور کوچکی بر روی بادبادک هوائی نصب کنند و به محور این موتور پروانه ای که عیناً شبیه یک فرفره بود متصل سازند و در نتیجه هواپیما را بر اثر گردش فرفره با استفاده از نیروی موتور در هوا به پرواز در آورند

با اینکه پیش از برادران رایت موتورهای نفت سوز اختراع شده بود ولی فکر استفاده از پروانه ( هلیس ) برای شکافتن هوا و پیش بردن هواپیما به اندیشه کسی خطور نکرده بود . آنهایی که می خواستند هواپیما را با سرعت در فضا به حرکت در آوردند همه سعی داشتند با استفاده از حرکت دادن بالها این کار را انجام دهند زیرا آنها می خواستند عیناً از پرندگان تقلید کنند ولی کوشش مخترعین در این راه بجایی نرسیده بر همه ثابت شد که فکر برادران رایت یعنی استفاده از پروانه برای پیش بردن هواپیما در هوا صحیح ترین اندیشه هاست .
پس برادران رایت ، کورتیس آمریکایی در سال 1908 اختراع رایت را تکمیل کرد و با قراردادن چند چرخ کوچک در زیر هواپیما مسئله فرود آمدن و برخاستن را حل کرد و بدین ترتیب از آن سال به بعد مخترعین در تکمیل این ماشین کوشیدند و بعد از اختراع لئوناردو داوینچی سرانجتم پس از از چهار قرن تجربه آزمایش و زحمت ماشین هوائی اختراع شد و به آسمان رفت.
اکنون با آنکه هواپیماهای جت اختراع شده ولی بسیاری از هواپیماهای جهان بر اصول همان اختراع برادران رایت ساخته می شود بدین معنی که پروانه هواپیما بر اثر نیروی موتور با سرعت می چرخد و عیناً مانند پیچی که در چوب پنبه سر بطری فرو می رود و چون به بدنه هواپیما وصل است خود و هواپیما را به طرف جلو پیش می برد . مانند پیچ سر بطری که در اثر چرخاندن در چوب پنبه فرو می رود وقتی پروانه در هوا پیش رفت با فشار زیاد هوا را به زیر بال می زند ، سکان یا باله عقب فشار هوا را نگاه داشته سر هواپیما را به سوی آسمان متمایل می کند . بر اثر ادامه این کار هواپیما به حرکت در آمده به هوا می رود و مانند کسی که در آب شنا می کند و آبها را به زیر بدن خود می لرزاند پروانه نیز در آسمان هوا را به زیر بال و بدنه هواپیما لرزانده و هواپیما پیش می رود .
هواپیمای جت که پروانه ندارد گاز حاصل از سوختن بنزین یا نفت را با شدت زیاد به عقب می راند . فشار گاز در حقیقت به صورت انفجار است ، مانند کسی که پای خود را در آب به بدنه استخر بزند بدنه هواپیما را به جلو می راند . با ادامه این کار هواپیمای جت به پرواز خود در فضا ادامه می دهد .
اکنون هواپیمائی ساخته اند که بیش از دو هزار کیلومتر در ساعت پرواز می کند . حد متوسط سرعت سرعت هواپیما در ساعت 800 کیلو متر است .

حداقل آن نیز برای یک هواپیمای کوچک سبک 180 تا 200 کیلومتر در ساعت است بدین معنی که اگر هواپیمائی کمتر از 180 کیلومتر در ساعت حرکت کند سقوط کرده به زمین می افتد مگر آنکه بی موتور بوده بواسطه سبکی فوق العاده بتواند در فضا باقی بماند.

دینامیک حرکت :(MOtion Dynamics)
در حالت کلی حرکت یک ذره از دو دیدگاه مختلف می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد به بیان دیگر می‌توان گفت، بطور کلی مکانیک کلاسیک که در آن حرکت اجسام مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد، شامل دو قسمت سینماتیک و دینامیک است . در بخش سینماتیک از علت حرکت بخشی به میان نمی‌آید و حرکت بدون توجه به عامل ایجاد کننده آن بررسی می‌شود. بنابراین در سینماتیک حرکت بحث بیشتر جنبه هندسی دارد .اما در دینامیک علتهای حرکت مورد توجه قرار می‌گیرند. یعنی هر ذره یا جسم همواره در ارتباط با محیط اطراف خود و متأثر از آنها فرض می‌شود محیط اطراف حرکت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال فرض کنید، جسمی با جرم معین بر روی یک سطح افقی در حال لغزش است. در این مثال سطح افقی به عنوان یکی از محیطهای اطراف جسم با اعمال نیروی اصطکاک در مقابل حرکت جسم مقاومت می‌کند. (1)
عوامل مؤثر بر حرکت:
حرکت یک ذره معین را ماهیت و آرایش اجسام دیگری که محیط ذره را تشکیل می‌دهند، مشخص می‌کند. تأثیر محیط اطراف بر حرکت ذره با اعمال نیرو صورت می‌گیرد. بنابراین مهمترین عاملی که در حرکت ذره باید مورد توجه قرار گیرد، نیروهای وارد بر ذره و قوانین حاکم بر این نیروها می‌باشد.(2)
تقسیم بندی انواع وسائل پرنده:
در اولین قدم کلیه وسائل پرنده ساخته دست بشر را به دو دسته کلی تقسیم بندی می‌نمایند:
• هواپیماها (Aircraft): وسائل پرنده جوی (اتمسفر)
• فضاپیماها (Spacecraft): وسائل پرنده غیر جوی
برای تقسیم بندی هواپیما (Aircraft) ، جنبه‌های مختلف هواپیما را می‌توان در نظر گرفت. از نظر سرعت ، هواپیماها را می‌توان به چهار نوع زیر تقسیم بندی کرد:
1. هواپیماهای مادون صوت ( Subsonic Aircraft) 0 < M < 0.7
2. هواپیماهای صوتی (Transonic Aircraft) 0.7 < M < 1.2
3. هواپیماهای مافوق صوت (Supersonic Aircraft) 1 < M < 5
4. هواپیماهای ماورای صوت ( Hypersonic Aircraft 5 < M
تفاوت این هواپیماها در اختلاف سرعتشان با سرعت صوت است. M عدد ماخ هواپیماست که می‌تواند با آن سرعت پرواز کند. عدد ماخ یک هواپیما عبارت است از نسبت سرعت هواپیما به سرعت صوت در ارتفاعی که هواپیما در آن ارتفاع پرواز می‌کند. بسته به نوع هواپیما از نظر سرعت ، قوانین حاکم بر آن متفاوت خواهد بود.(3)
آیرودینامیک پرواز:
نیروی آیرودینامیکی:
نیروی آیرودینامیک در اثر وزش باد بر روی یک جسم تولید می‌شود. این جسم می‌تواند تیر چراغ‌ برق ، یک آسمان خراش ، پل ، هواپیما و یا کابل برق فشار قوی باشد. اما بازتاب نیروی آیرودینامیکی که ایجاد می‌شود، بستگی به شکل این جسم خاص که در معرض وزش باد قرار گرفته است. اگر هم پهن و دارای زاویه تند باشد در برابر باد مقاومت می‌کند و در جهت وزش باد خم می‌شود. اما اگر دارای زوایای خمیده و یا نیم‌دایره باشد، مقاومت کمتری نسبت به سایر اجسام خواهند داشت. نیروهای آیرودینامیکی شامل چهار نیرو می‌شود، که این نیروها عبارتند از :
نیروی برا :(LIFT)
به طور کلی نیرویی که بر اثر حرکت ماهیواره در شاره (سیال ) ایجاد می شود را نیروی برا می گویند. در واقع نیرویی است که باعث بالا رفتن هواپیما یا هلیکوپتر و اجسام برنده ایجاد می‌شود. برای اینکه این نیرو ایجاد شود باید جسم مورد نظر شکل خاصی داشته باشد، مطلوب‌ترین شکل می‌تواند به صورت یک قطره آب و یا یک جسم که یک طرفش نیم‌دایره و طرف مقابل آن زاویه تند داشته باشد. اگر این جسم به گوشه‌ای در جریان هوا قرار گیرد که باد از سمت جسم که حالت نیم‌دایره دارد بوزد و از طرف مقابل که زاویه تندی دارد جسم را ترک کند، نیروی برا ایجاد خواهد شد. وقتی که مولکولهای هوا با لبه جلوی بال برخورد می‌کند، تعدادی به سمت بالا و تعدادی به سمت پایین بال متمایل می‌شوند. هر دو گروه مولکولها می‌بایستی در انتهای بال همزمان به یکدیگر برسند. چون بالای بال هواپیما انحنای بیشتری دارد و مسافت آن نسبت به زیر بال بیشتر است.در نتیجه مولکولهایی که از سطح بالایی عبور می‌کنند. می‌بایستی با سرعت بیشتری حرکت کنند تا با مولکولهای سطح پایین همزمان به انتهای بال هواپیما برسند. این عمل باعث کاهش فشار هوا در سطح بالا نسبت به سطح پایین بال خواهد شد. اشاره به اصل برنولی وقتی که سرعت هوا در سطح بالای بال بیشتر از سطح پایینی آن باشد، فشار در سطح بالایی کم می‌شود. حال که فشار هوا در قسمت بالای بال کاهش می‌یابد و یک خلا نسبی ایجاد می‌شود که جسم را به طرف خود می‌کشد. این خلا نسبی همان نیروی برا می‌باشد که باعث بالا رفتن هواپیما می‌شود. هر چقدر سرعت هواپیما بیشتر باشد مقدار خلا نسبی نیز بیشتر می‌شود.
نیروی برأر بال هواپیما به عواملی همچون : سرعت هواپیما مساحت بال چگالی هوا و شکل ماهیواره بال بستگی دارد و مطابق با فرمول صفحه بعد محاسبه می شود.

که در این فرمول :
نیروی برآر هواپیما L
چگالی هوا ρ
سرعت پرواز هواپیما V ا
مساحت بال و S
ضریب بردار است.(4) CL
نیروی وزن :(WEIGHT)
زمانی که ما روی زمین قرار گرفته‌ایم وزن ما بطور عمود بر مرکز زمین وارد می‌شود. وزن ما باعث قرار گرفتن روی زمین و نیز جاذبه‌ای که برما وارد می‌شود با وزن ما برابر خواهد بود. طبق قانون نیوتن ، نیروی جاذبه‌ای که بر جسم ما وارد می‌شود برابر با یک خواهد بود.
برای اینکه هواپیما به پرواز درآیند باید بر نیروی جاذبه غلبه کند. وزن همیشه در جهت مخالف نیروی برا است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   76 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله هویت

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله هویت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده:

دراین متن سعی خواهد شد پیرامون هویت ، تعاریف مختلف آن ، لایه های مختلف هویتی ،

عوامل اساسی خلق هویت وبنیان های هویتی ، اهمیت هویت درزندگی بشری و سیر تحولات

هویتی به شکل کلی بحث گردیده پیرامون مقوله بحران هویت وریشه ها ودلایل داخلی و

خارجی بحران در کشور بحث گردیده وراهکارهایی متفاوت ( ازآنچه تا کنون ارائه داده شده

وصد البته که نتیجه نداده ) به امید حل این بحران یا مدیریت صحیح آن ارائه شود.

مقدمه:

زندگی اجتماعی بدون هویت وشناسه غیرممکن وبی معنی است چرا که اگرمن دارای هویت

فردی معین به خود نباشم که با آن شناخته شوم ودیگران را بشناسم وخود را بشناسانم ،

هرگزنخواهم توانست ارتباط وتعاملی صحیح و معنی دار با پیرامون خود برقرار کنم و بدون

وجود چهارچوبی برای مشخص ساختن هویت اجتماعی و هویتهای فردی، من همان بودم که

دیگری هست وهیچ یک از ما قادر نخواهد بود که نسبت معناداری بین خود وغیرخود یا

دیگری برقرارکند. درواقع ، بدون هویت ، جامعه ای درکار نیست.

از طرف دیگر در صورت عدم وجود شباهت و وجوه اشتراک در میان افراد یک مجموعه

وگروه یا جامعه اتحاد آنان وحفظ یکپارچگی شان سختتر بوده وامکان فروپاشی جامعه بالا

خواهد بود وازاین روست که امروزه درجامعه بحران زده ایران نخبگان سیاسی و فکری

کشور از ایجاد بحران هویت در کشور به شدت ابراز نگرانی کرده و درپی ارائه راهکارهایی

جهت حل این معضل می باشند.

آنچه که معلوم است نسخه های ارائه شده جهت حل این معضل جامعه تا کنون به جواب

مطلوبی نرسیده و مسائلی از قبیل از خود بیگانگی و مد گرایی و ارزش گریزی وهنجار

شکنی های افراطی و جامعه ستیزی و قانون گریزی و سستی بنیانهای خا نوادگی و گسترش

فساد و بی بندوباری در کشور ، از جهاتی به مسئله بحران هویت در ایران و عدم درمان این

معضل در کشور باز میگردد.

تعریف هویت :

جهت ورود به بحث اصلی ابتدا به ساکن باید مفهوم هویت بررسی و تعریف گردد. ساده ترین

تعریفی که قابل ارائه است،چنین است:"هویت وجه تمایز من با غیر من است"به عبارتی

هویت آن چیزی است که مرا از دیگران باز می شناساند وبه من در زند گی اجتماعی ام معنی

ومفهوم می بخشد.

با رجوع به فرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد درمی یابیم که واژه هویت یا Identity ریشه در

زبان لا تین داشته که از لغت Idemبه معنی "مشابه و یکسان "ریشه میگیرد ودارای دو

معنی اصلی است اول به مفهوم تشابه مطلق و دوم به معنای تمایز که با مرور زمان سازگاری

و تداوم را فرض می گیرد.

به عبارتی هویت شامل شباهت با خودی ها و تفاوت و تمایز با غیر خودی ها و دیگران است.

در باب هویت اجتماعی مفاهیمی مطرح ا ند که به واسطه آنها افراد و جماعتها در روابط

اجتماعی خود از افراد و جماعات دیگر متمایز شده و امکان ایجاد ساختار نظام مند نسبت های

شباهت و تفاوت میان آنها حاصل می آید.

به عبارتی هویت اجتماعی درک ما ازاین مطلب است که "ما"چه کسی هستیم و "دیگران"که

هستند و از آن سو ، درک دیگران از خودشان وافراد دیگر ( از جمله خود ما) چیست.

طبیعی است که بدون درک این وجوه اشتراک و افتراق امکان ایجاد روابط متقابل صحیح و

منطقی میان جوامع و افراد غیرممکن خواهد بود.

از طرف دیگر وجود هویت واحد و مشترک که ریشه در تاریخ و زبان و فرهنگ یک جامعه

داشته وبه شکل طبیعی در طی زمان شکل یافته باشد و حالتی جعلی و دروغین و فرمالیته

نداشته باشد ، پارامتری بسیار اساسی و مهم در حفظ انسجام جامعه خواهد بود وعاملی حقیقی

در وحدت بخشی به افراد جامعه در مقابل تهاجمات نرم افزاری و سخت افزاری از خارج می

تواند باشد.

فرایند شکل گیری هویت:

مکان وزمان به عنوان منا بع ساخته شدن هویت در صحنه اجتما ع،اهمیت کانونی دارند.چرا

که هویت های اجتماعی جمعی درچهارچوب سرزمین طی یک فرایند اجتماعی تداوم می یابد

و تداوم اجتماعی مستلزم فرض کردن یک گذشته معنی دار است.

گذشته به طور فردی خاطره و به طور جمعی تاریخ است.

در باب مسئله سرزمین ممکن است حتی حالتی ذهنی داشته باشد که باید طبق اسطوره به آن

بازگشت ، یا آنکه یک ساختار سازمانی باشد که نمودار آن مطابق با یک الگوی جایگاهی

است.

به عبارت دیگر یک مجموعه انسانی خاص که ابتدا به شکل خونی و فامیلی باهم پیوند داشتند،

در طول زمان دریک منطقه یا سرزمین معین(درصورت یکجانشینی)ویا سرزمین های معین

( درحالت کوچگری ) درتعامل با همدیگره ، کم کم روابط وتعاملات وابزار ایجاد روابط که

مهمترین آنها زبان است را یاد می گیرند و شکل یک مجموعه انسانی با فرهنگ و زبان معین

و مشخص به خود پیدا می کنند.

به مرور زمان برای خود و سرزمینشان نام وعنوان یافته وبه دلیل تعاملات گسترده درونی

احساس تعلق نبست به همدیگر و به گروه که ممکن است حالت عشیره، طایفه یا قوم ودر

نهایت با ادغام در هم شکل ملت به خود بگیرد،پیدا می کنند وبدین طریق دارای شناسنامه

وهویت جمعی وگروهی می گردند.

در این بین با توسعه جامعه مورد نظر مسئله تقسیم کار،طبقه اجتماعی و اقتصادی و . . . پیش

می آید و تحت تاثیر این روابط در داخل هویت بزرگ قومی-ملی هویت های طبقاتی ، صنفی

، خانوادگی وفامیلی ، شهری و . . . شکل میگیرد.

بدین ترتیب لایه های مختلف هویتی شکل یافته و فرد طی تولد و رشد در خانواده و اجتماع این

لایه ها را درک و درونی کرده و امکان تعریف خود با کمک این لا یه های هویتی در

اجتماعات و مجموعه های انسانی را پیدا می کند و امکان ایجاد تعامل صحیح با دیگران

برایش فراهم می گردد.

حال اگراین هویت فردی و لایه های هویتی جمعی به شکل صحیح فرم نیابند و یا تحت تاثیر

عوامل خارجی یا داخلی مخدوش گردند ، این امکان برای تعیین موقعیت خود در جامعه از

بین رفته و فرد دچار آوارگی و سردرگمی می گردد پیرامون این مقوله در بحث بحران هویت

صحبت خواهیم کرد.

ابعاد هویت:

هویت دارای ابعاد مختلف 1- فلسفی2- فرهنگی 3 اجتماعی - 4- سیاسی و . . . بوده که در

این جا به بحث کلی پیرامونشان می پردازیم.

بعد فلسفی هویت:

همواره در ذهن انسان سوالاتی از قبیل :من کیستم ، از کجا آمده ام ، به کجا خواهم رفت ،

هدف از آفرینش من چیست و . . . مطرح است ، نمونه آن شعر پر محتوای مولانا است که می

فرماید:

روزها فکر من این است وهمه شب سخنم که چرا غافل از احوال دل خویشتنم

از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود به کجا می روم آخر ننمایی وطنم

پاسخ دهی به کیستی و چیستی انسان و جایگاه او در جهان هستی و یافتن دلیل زیستن او به

عنوان یک انسان ، بدون درک هویت وهستی معنوی و فرهنگی فرد و درک موقعیت او در

جامعه ونسبت او با پیرامونش کاری تقریبا غیر ممکن است.

این مسئله چنان مهم است که در مکتب اگزیستانسیالیسم یا اصالت وجود ابتدا موقعیت فرد

وهویت او در جامعه شناخته شده وسپس بر اساس هویت وجودی آن فرد و کیستی او درک

شرائط او اهداف مطلوب برای او توسط خود او تعریف می گردد.

بعد فرهنگی:

شاید بشود فرهنگ را مجموعه آداب و سنن و زبان و. . . یک جامعه تعریف کرد.

طبیعتا جوامع مختلف اعم از ملی یا قومی تا حدود زیادی تحت تاثیر همین مقوله فرهنگی و

وجود مرزهای فرهنگی شان از هم متمایز گشته اند.

به عنوان مثال جامعه ایران مجموعه ای است از فرهنگهای ملل واقوام ترک وکرد وفارس و

عرب و بلوچ و . . . و نیز خرده فرهنگهای لر و گیلک و مازنی و طالشی و . . .

به عبارتی جامعه ای است متکثر ومولتی کالچرال ( چند فرهنگی ) ومردمان هر مجموعه با

عضویت در جامعه فرهنگی خود از دیگران متمایز گشته و هویت قومی – ملی خود را دارا

می باشند.

بعد اجتماعی:

تفاوت در هویت افراد وگروهها تاثیر بسزایی در تعاملات اجتماعی آنان دارد به گونه ای که

در صورت حذف پارامترهویت اصلا امکان شناسایی وجود نخواهد داشت و اجتماع

وساختارهای جامعه از هم فرو خواهد پاشید.

نظام ارزشی ما ،هنجارهای ما ،اصول اخلاقی ما و قوانین عرفی ما که با پیروی از آنان قوام

اجتماعی میسر و زندگی فرد در جامعه مقدور می گردد،همه و همه نشات گرفته از لایه های

مختلف هویتی ما از هویت فردی و خانوادگی و طبقاتی گرفته تا هویت شهری و ملی و قومی

ومنطقه ای و حتی جهانی می باشد .

همچنانکه اشاره شد اگر هویت در کار نباشد و به عنوان مثال هویت فردی حذف گردد من

همانی خواهم بود که شما هستید ، در این فضا اصلا امکان ایجاد ارتباط و تعامل پایدار وجود
نخواهد داشت و اجتماع بی معنی می گردد.

خلاصه اینکه وجود جوامع انسانی مستلزم وجود لایه های مختلف هویتی است.

بعد سیاسی:

با نگاه به اتحاد یه های ایجاد شده در جهان از جمله اتحادیه کشورهای عرب زبان ، اتحادیه

اروپا ، اتحادیه کشورهای امریکای لاتین و . . . مشاهده می کنیم که وجود هویت واحد عربی ،

اروپایی یا لاتین ، تاثیر بسزایی در ایجاد این اتحادیه های سیاسی داشته و یکی از مهمترین

پارامترها در روابط و تعاملات سیاسی ملل و کشورهای جهان می باشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  33  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله سحر و جادو

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله سحر و جادو دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 امام صادق (ع) فرمود: سحر حق است و جز بر چشم و اعضای جنسی تاثیر نمی‌گذارد.
اگر این آیه را بر جماعتی که به سحر مشغول باشند بخوانند، سحر ایشان کارگر نشود:
(و ما محمد الله رسول قد خلت من قبله الرسل افان مات اوت قتل انقلبتم علی اعقابکم و م ن ینقلب علی عقبیه فلن یضر الله شیئا و سیجزی الله الشاکرین)
هر کس هفت روز- هر روی یک بار در آغاز روز و پیش از آن که چیزی بخورد وضو بگیرد و این آیه را بر دست راست خود بنویسد و بلیسد، سحر در او تاثیر نمی‌کند:
(و من یهاجر فی سبیل الله یجد فی الارض مراغما کثیراً و سعه و من یخرج من بیته مهاجرا الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقد وقع اجره علی الله و کان الله غفورا رحیما.)
کسی که ازسحر می‌ترسد این آیات شریفه را بخواند:
(قال لهم موسی القوا ما انتم ملقون فلما القوا قال موسی ما جئتم به السحران الله سیبطله ان اله لا یصلح عمل المفسدین و یحق الله الحق بکلماته و لو کره المجرمون ، و قدمنا الی ما عملوا من عمل جعلناه هباء منثوراً، بل نقذف بالحق علی الباطل فیدمغه فاذا هو زاهق و لکم الویل مما تصفون، و الق ما فی یمینک تلقف ما صنعوا ان ما صنعوا کید ساحر و لا یفلح الساحر حیث اتی فالقی السحره سجدا قالو امنا برب هارون و موسی)
در «ادعیه السر القدسیه » آمده است : ای محمد، سحر همواره بوده و با این حال جز با اجازة من آسیبی نمی رساند، پس هر که می خواهد از عافیت من دربارة سحر برخوردار شود باید بگویید:
«اللهم رب موسی و خاصه بکلامه و هازم من کاده بسحره بعصاه و معیدها بعد العود ثعبانا و ملقفها افک اهل الافک و مفسد عمل الساحرین و مبطل کید اهل الفساد من کادنی بسحر او بضر عامدا اوغیر عامد اعلمه او لا اعلمه اخافه او لا اخافه فاقطع من اسباب السماوات عمله حتی ترجعه عنی غیر نافذ و لا ضار و لا شامت بی انی درا بعظمتک فی نحور الاعداء فکن لی منهم مدافعاً احسن مدافعه و اتمها یا کریم».
پس بی شک هر گاه این دعا را بخواند، هرگز سحر هیچ ساحر جنی و انسی به او ضرر نمی رساند.
در «خزانه الاسرار» آورده: هر که این آیه از سورة بقره را بر طشتی نویسد، با کندر بخور بدهد و با آب بشوید واز آن بخورد، سحر در او اثر نخواهد کرد:
«و اتبعوا ما تلو الشایطین علی ملک سلیمان و ما کفر سلیمان و لکن الشیاطین وکفروا یعلمون الناس السحر و ما ا نزل علی الملکین ببابل هاروت و ماروت و ما یعلمان من احد حتی یقولا انما نحنن فتنه فلا تکفر فیتعلمون منهما ما یفرقون به بین المرء و زوجه و ما هم بضارعین به من احد الا باذن الله و یتعلمون ما یضرهم و لا ینفعهم و لقد عملوا لمن اشتراه ما له فی الاخره من خلاق و لبئس ما شروا به انفسهم لو کانو یعلمون».
برای دفع شیاطین و جادوگران از حضرت رسول خدا (ص) وارد شده که آیة سخره بخوانند و آن، این است:
(ان ربکم الله الذی خلق السماوات و الارض فی سته ایام ثم استوی علی العرش یغشی اللیل النهار یطلبه حثیثاً و الشمس و القمر و النجوم مسخرات بامره الا له الخلق و الامر تبارک الله رب العالمین)
اسبغ بن نباته می گوید: علی(ع) به من فرمود: این تعویذ سحر و ترس از سلطان است که آن را هفت بار می گویی:
«باسم الله و بالله»، (سنشد عضدک باخیک و نجعل لکما سلطانا فلایصلون الیکما بآیاتنا انتما و من اتبعکما الغالبون).
و هنگامی که از نماز شب فارغ شدی، قبل از شروع به نماز صبح، رو به آب، هفت بار دعای یاد شده را می خوانی، پس اگرخدا بخواهد بی‌گمان- آسیبی به تو نمی‌رسد.
از حضرت امام جعفر صادق (ع) منقول است: هر که بامداد و شبانگاه سه بار معوذتین- سوره فلق و ناس- را بخواند، سحر بر او کار نکند.
درمان و ابطال سحر
اگر دو اسم «قائم» و «واحد» را به روش امتزاج (ق و ا ا ی ح م د) بر کف دست شخص سحر شده‌ای بنویسد تا او را بلیسد، سحر باطل می‌شود.
امام صادق (ع) فرمود: این تعویذی است که سحر را باطل می کند و بر ورقی نوشته و بر شخص جادو شده آویخته می‌شود:
(قال موسی ما جئتم به السحر ان الله سیبطله ان الله لا یصلح عمل المفسدین و یحق الله الحق بکلماته و لو کره المجرمون، ءانتم اشد خلقا ام السماء بناها رفع سمکها فسواها و ا غطش لیلها و اخرج ضحاها و الارض بعد ذلک دحاها اخرج منها ماءها و مرعاها و الجبال ارساها، فوقع الحق و بطل ما کانوا یعملون فغلبوا هنالک و انقلبوا صاغرین و القی السحره ساجدین قالوا امنا برب العالمین رب موسی و هارون).
هر که این آیه را بر خود آویزان کند، سحر را باطل می‌کند:
(و من یهاجر فی سبیل الله یجد فی الارض مراغماً کثیراً و سعه و من یخرج من بیته مهاجرا الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقد وقع اجره علی الله و کان الله غفورا رحیماً)
معوذتین- سوره های فلق و ناس- را خواندن و با خود داشتن، سحر را باطل می کند.
علی (ع) به یکی از اصحابش که از سحر نزد او شکایت کرده بود، فرمود: این دعا را بر پوست آهو (و یا بر کاغذ) بنویس و بر خود بیامور تا ضرری به تو نزد و نیرنگش به تونرسد:
«باسم الله و بالله، باسم الله و ما شاء الله باسم الله لا حول و لاقوه الا بالله»، (قال موسی ما جئتم به السحر ان الله سیبطله ان الله لا یصلح عمل المفسدین و یحق الله الحق بکلماته و لو کره المجرمون، فوقع الحق و بطل ما کانوا یعلمون فغلبوا هنالک و انقلبوا صاغرین).
برای ابطال سحر این آیات را با خود همراه داشته باشید:
(بسم الله الرحمن الرحیم و قدمنا الی ما عملوا من عمل فجعلناه هباء منثورا، و جعلنا من ین ایدیهم سدا و من خلفهم سدا فاغشیناهم فهم لا یبصرون ، فالقی السحره ساجدین قالوا امنا برب العالمین رب موسی و هارون قال امنتم له قبل ان اذن لکم انه لکبیر کم الذی علمکم السحر.قالوا ان هذان لساحران یریدان ا ن یخرجا کم من ارضکم بسحرهما)، بحق کهیعص و بحق حمعسق و بحق (صم بکم عمی فهم لا یسمعون و لا تیکلمون)
در«خزانه الاسرار» آورده: هر که این آیه از سورة بقره را بر طشتی نویسد، با کندر بخور دهد و با آب بشوید و از آن بخورد، اگر مسحور باشد برطرف گردد:
(و اتبعوا ما تتلو الشیاطین علی ملک سلیمان و ما کفر سلیمان و لکن الشیاطین کفروا یعلمون الناس السحر و ما انزل علی الملکین ببابل هاروت و ماروت و ما یعلمانن من احد حتی یقولا انما نحن فتنه فلاتکفر فیتعلمون منهما ما یفرقون به بین المرء و زوجه و ما هم بضارین به من احد الا باذن الله و یتعلمون ما یضرهم و لا ینفعهم و لقد علموا لمن اشتراء ما له فی الاخره من خلاق و لبئس ما شروا به انفسهم لو کانوا یعلمون).
در «خزانه الاسرار» آورده که اگر آیة کریمة (و ما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل افان مات او قتل انقلبتم علی اعقابکم و من ینقلب علی عقبیه فلن یضر الله شیئاً و سیجزی الله الشاکرین).
از آل عمران را بر جامة زنی نویسد: سحرش باطل شود.
در «بحر المنافع» آورده که این آیات و تعویذ را بر آب بخواند و مسحور و رنجور بخورد، صحت باید و سحر باطل گردد، ان شاء الله:
(فالقی السحره ساجدین قالوا امنا برب العالمین رب موسی و هارون) «اعوذ بعزه الله و کبریائه من شر السحره و من شر الشیطان.» (انهم یکیدون کیدا و اکیدا فمهل الکافرین امهلهم رویدا).
هر گاه آیة (قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا)را با زعفران و گلاب بر کاسه‌ای چینی بنویسند و به خود شخص سحر شده بدهند، از هر نوع سحری که مبتلا شده باشد، عافیت می یابد.
این دعا را سه روز بعد بامداد بر کاغذ نویسد و به آب جاری اندازد سحر باطل گردد:
«بسم الله الرحمن الرحیم من حیث نسینا و عافنا من حیث بلینا و صلنا من حیث قطعنا و صلی الهل علی محمد و اله اجمعین».
امام رضا (ع) در جواب کسی که از سحر پرسیدع فرمودک سحر حق است و ساحرا اگر خدا اجازه دهد آسیب می رسانند، پس هرگاه گرفتار سحر شدی، دستت را رو به روی صورتت بالا بیاور و برآن بخوان.
«باسم الله العظیم، باسم الله العظیم، رب العرش العظیم الا ذهبت و انقرضت.»
برای ابطال سحر، هفتاد مرتبه این آیة شریفه را بر کاسة آب پاکی بخواند و به گوشه‌های محل کسب و جلو منزل مسکونی خود بپاشد:
(یا معشر الجن و النس ان استعطم ان تنفذوا من اقطار السمواات و الارض فانفذوا لا تنفذون الا بسلطان). آزموده شده است.
اگر سورة تکویر را در خانه ای بخواند که سحر در آن خانه بود و موضع ان معلوم نباشد، خدای تعالی آن را ظاهر گرداند و شر آن را دفع سازد.
امام کاظم (ع) فرمود: سیب شفای چند چیز است، از جمله سحر.
گشودن مردان و زنان
اگر کسی را بسته باشند، سورة مریم را بنویسد و بشوید و بخورد گشاده گردد.
از خواص سورة یس است که اگر آن را با مشک و زعفران و گلاب بنویسند و بشویند و به کسی دهند که او را بسته باشند، گشاده گردد.
بر سه تخم مرغ بعد از پختن و پوست کندن بنویسد:
اول (حتی اذا رکبا فی السفینه خرقها). دوم (اولم یر الذین کفروا ان السماوات و الارض کانتا رتقا ففتقناهما و جعلنا من الماء کل شیء حی افلایومنون) و سوم (فاستغلظ فاستوی).
سپس اولی را (به قصد گشوده شدن) بخورد، اگر نتیجه داد چه بهتر، وگرنه دومی را نیز بخورد و اگر باز هم نتیجه نداد، سومی را میل کند.
گفتنی است، ظاهراً برای عمل به این دستور ابتدا باید یک تخم مرغ را بپزد و به دستور گفته شده عمل کند و چنانچه نتیجه نداد، دومی و در صورت نیجه ندادن، سومی را، بی‌آنکه لازم باشد همه را یکباره بپزد و بنویسد و بخورد.
از بعضی علمای امامیه – رضوان الله علیهم- نقش شده که برای گشودن مرد بسته شده باید چهار تخم مرغ را بعد از پختنع پوست کند و به ترتیب بر اولی آیة (فوقع الحق و بطل ما کانوا یعلمون)، بر دومی آیة (قال موسی ما جئتم به السحر ان الله سیبطله ان الله لا یصلح عمل المفسدین)، بر سومی آیة (بل نقذف بالحق علی الباطل فیدمغه فاذا هو زاهق و لم الویل مما تصفون) و بر چهارمی آیة (ان ما صنعوا کید ساحر و یا یفلح الساحر حیث اتی)
را بنویسد و همه را بخورد، تا به خواست خدای متعال گشوده شود.
به جهت حل مربوط (باز کردن بسته شده) از اول سورة فتح تا (صراطاً مستقیماً) و سورة نصر را تا آخر، با این آیات در ورقی نوشتهع با خود داشته باشد:
(و من ایاته ان خلق لکم من النفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون)، ادخلوا علیهم الباب فاذدخلتموه فانکم غالبون، ففتحنا الواب السماء بماء منهمر و فجرنا الارض عیونا التقی الماء علی امر قد قدر، رب اشرح لی صدری و یسرلی امری و احلل عقده من لسانی یفقهوا قولی ، و ترکنا بعضهم یومئذ یموج فی بعض و نفخ فی اصور فجمعناهم جمعا، و کذلک حللت فلان بن فلانه عن فلانه بنت فلانه (لقد جاءکم رسول من انفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم بالمومنین رووف رحیم فان تولوا فقل حسی الله لا اله الا هو علیه توکلت و هو رب العرش العظیم).
در کتاب «حائریه» آمده است: برای بازکردن شخص بسته شده، از ابتدای سورة فتح تا (نصراً عزیزاً) با این آیات (ففتحنا ابواب السماء بماء منهمر و فجرنا الارض عیونا فالتقی الماء علی امر قد قدر، و ترکنا بعضهم یومئذ یموج فی بعض و نفخ فی الصور فجمعناهم جمعاً، و ضرب لنا مثلا و نسی خلقه قال من یحیی العظام و هی رمیم قل یحییها الذی انشاها اول مره و هو بکل خلق علیم.
حتی اذا رکبا فی السفینه حرقها قال اخرقتها لتغرق اهلها). و نیز این دعا «اللهم انی اسالکم بحق الاسم المکنون بین الکاف و النون و بحق محمد و اهل بیته الطاهرین ان تحل ذکر فلان بن فلانه علی فلانه بنت فلانه ب کهیعص، ب حمعسق، ب (قل هو الله احد و عنت الوجوه للحی القیوم و قد خاب من حمل ظلماً) بالف لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» نوشته و بر شخص مورد نظر بسته می‌شود.
برای گشودن بسته شده، به تجربه رسیده که 41 مرتبه (بسم الله الرحمن الرحیم) را با مشک و رعفران و گلاب بر کوزة نوی نویسد و با آب حل کرده بیاشامد.
همچنین، بر کاسة آب نرسیده و یا بر طشت آب نارسیده سوره‌های نصر، توحیدع معوذتین و فاتحه الکتاب را بنویس و ب عد از آن شش یا هفت بار آیة (قال هذا رحمه من ربی فاذا جاء وعد ربی حقا جعله دکاء) را بر آن بخوان و بدم و نوشته‌ها را با آب حل نما تا معقود (شخص بسته شده) بیاشامد و در حال گشاده گردد.
کفعمی گوید: در یکی از کتابهای علمای امامیه دیدم که نوشته بود: بر برگی از زیتون باید نوشت: (و السماء بنیناها باید و انا لموسعون) و به مرد باید داد تا ببلعد و بر برگی دیگر از یزیتون باید نوشت: (و الارض فرشناها فنعم الماهدون) و به زن بایدداد تا او نیز ببلعد.
گشایش بخت دختران و پسران
در «خواص القرآن» آمده است: از پیامبر (ص) روایت شده که هر کس سورة احزاب را بر پوست آهو (و یا بر کاغذ) بنویسد و در ظرف کوچک در بسته‌ای در خانه‌اش بگذارد، خواستگاران زیادی نزدش می آیند و از وی می خواند دختران، خواهران، و یا دیگر خویشاوندان را به همسری آنان درآورد و همه به خواست خدای متعال- به او علاقمند می‌شوند، هرچند شخصی پست و فقیر باشد.
اگر سورة «انا فتحنا» تا (عزیزاً حکیماً) با رعفران و گلاب بر جامة دختری بنویسند، برایش شوهر پیدا می‌شود.
همچنین است اگر سورة «کهیعص»-مریم-را بنویسند، بشویند و آبش را بر سر دختر بریزند.
دقت کنید آبی که سورة یاد شده که در آن شسته می‌شود نباید در جای ناپاک مانند حمام ریخته شود، بلکه باید آن را در درون طشتی بزرگ ریخته، سپس در آب جاری یا زمینی پاک خالی کرد و یا از همان ابتدا غسل در زمین پاکی انجام ‌شود.
در «خواص الایات» است که اگر این آیه و دعا را بنویسند و بر گردن دختری که شوهر نکرده باشد ببندند، زود همسر پیدا می‌کند: (و من کل شیء خلقنا رزوجین لعلکم تذکرون)، «اللهم بحق قولک هذا و بحق محمد ان ترزق هذه امراه زوجا موافقا غیر مخالف بحق محمد و آله اجمعین».
اگر بخواهی زن بگیری این آیه را نوشته، بر بازوی راست خود ببند: (قل ان الفضل بید الله یوتیه من یشاء و الله واسع علیم یختص برحمته من یشاء و الله ذوالفضل العظیم)
در اینجا به دو نسخة ارزشمند، در گشایش بخت دختران و پسران اشاره می کنیم که آنها را دوست دانشمندم حجه الاسلام علی رحمانی از دو استاد بزرگوار خود برایم روایت و نقل کرده اند:
مرحوم آیه الله سید محمد حسن میرجهانی می فرمودند: برای مدتی روزها 100 مرتبه آیة (ربنا آتنا من لدنک رحمه و هیئ لنا من امرنا رشداً) و شب ها 100 مرتبه آیة شریفة (رب لاتذرنی فردا و انت خیر الوارثین) را بخواند تا بخت گشوده شود و این از مجربات است.
مرحوم نعمه الله جدیدی تهرانی می‌فرمودند:
دعای زیر را در سه نسخه نوشته، یکی را در گردن بیاویزد، دیگری را در میان جامه‌های خود قرار دهد و سومی را در آب حل کند و بیاشامد بخت گشوده می شود و این از مجربات است:
«بسم الله الرحمن الرحیم ،سبحان الله و الحمد لله کثیراً و لا اله الا الله و الله اکبر کبیراً، اللهم انی اسالک من فضلک و رحمتک، فانهما بیدک لا یملکهما احد غیرک، برحمتک یا ارحم الراحمین».
همچنین باید این دعا را برای مدتی شب ها سه مرتبه قبل از خواب بخواند تا مقصود حاصل شود.
آداب و دعاهای دفع بلا
استفاده از تربت امام حسین (ع)
امام صادق (ع) فرمود: کام فرزندان خود را با تربت امام حسین (ع) برداریدع زیرا امان از بلاهاست.
گفتنی است، برای این کار باید به اندازة یک عدس تربت را بر انگشت سبابه بگذارند و به سقف دهان کودک بکشند.
انگشتر عقیق در دست کردن
علی (ع) فرمود: انگشتر عقیق در دست کنید تا خداوند به شما برکت دهد و از بلا در امان باشید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   21 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله مساوات در تقسیم کار

اختصاصی از اس فایل دانلودمقاله مساوات در تقسیم کار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

از اموری که در سیره پیامبر چشمگیر بود و بسیاری تاب و تهملش را نداشتند و تا روز های آخر زندگی رسول خدا (ص) نیز نتوانستند آن را بپذیرند مساوات در تقسیم کار و انجام مسئولیت بر اساس اهلیت بود . پیامبر در این امر میان هیچ یک از افراد امت فرقی نمی گذاشت و هر کس واجد اهلیت بیشتری بود میدان گسترده تری می یافت . تقسیم کار با ملاک دانش و توان و تقوای مسلمانان تعیین می شد و نه با ملاک های جاهلی ، چنانچه در دوران جاهلیت عرب از ویژگی های رهبر قبیله سن او بود و عرب قائل به شیخوخیت بود و چنانچه فردی همه اهلیت های لازم برای رهبری و فرماندهی را دارا بود ولی شیخ نبود ، عرب جاهل بدوتی نمی داد این جمود جاهل به رغم مواضع صریح قرآن کریم و رفتار و عملکرد پیامبر از اندشیه و دل بسیاری بیرون نرفت . ایات مقدس کتاب الهی بیانگر این حقیقت است که خداوند جز بر اساس شایستگی مسئولیتی نمی بخشد و ویژگی تصدی مسئولیت علم و قدرت است ، همچنانکه امیرمؤمنان درباره ملاک مسئولیت و زمامداری فرمود :
مردم ! سزاوارترین کس به زمامداری و رهبری قویترین مردم نسبت به آن است و داناترین آنها به فرمان های خدا در آن .
می توان نتیجه گرفت که ملاک تصدی امور به طور کلی علم و قدرت است و ملاک های واقعی و نه نسبت ثروت و سایر ملاک های غیر واقعی . رسول اکرم (ص) در دوران رسالت خویش در تقسیم کار ها و شغل ها و انجام مسئولیت ها را به تمامی تحقق بخشید نه تنها رعایت برابری برای هرکه واجد اهلیت بود ، تا رعایت مساوات میان صاحبان اهلیت تا سنگینی بار مسئولیت ها بر یک گوشه از جامعه و افراد تحمیل نشود . پیامبر خدا در دادن مسئولیت فرماندهی جنگ تنها ملاحضه شایستگی و توانایی و تدبیر افراد را می کرد ، نه خویشاوندی و نسبت و سن ، جوانان شایسته را فرمانده قرار می داد . حضزت علی (ع) با همین عبارت « واعلم ان الرعیه طبقات لایصلح بعضها الابعضی و لاغنی ببعضها عن بعض » .
به وجود لزوم تقسیم کار اجتماعی اشاره فرمودند و ما به وضوح می بینیم که به راستی از یک سو یک نفر نمی تواند هم کشاورز ، هم صنعتگر ، هم پزشک و هم معلم باشد و خلاصه همه کارهای اجتماعی را انجام می دهد و کلیه مایحتاج خود را تامین کند و در نهایت مسئله رشو و کمال خود را محقق سازد و از سوی دیگر کشاورز به صنعتگر ، و صنعتگر به کشاورز ، هر دو به پزشک ،‌و پزشک به آن دو . و خلاصه همه طبقات و دسته جات اجنماعی متقابلاً به یک دیگر متکی هستند و کارشان بدون یکدیگر راه نمی افتد و از هم بی نیاز نیستند ، همان طور که در سطحی کوچکتر و در یک سازمان می بینیم مدیر و سرپرست به تنهایی نمی توانند همه کار ما را انجام دهند و به ناگزیر باید به تقسیم کار بپردازند و واحد های سازمان همه به یکدیگر متکی و محتاجند .و همه با هم هدف سازمان را پیگیری می نمایند .
و اجعل الرس کل امر من امورک راسا منهم
همچنانکه ملاحضه می کنیم در این عبارت حضرت امیر ( ع ) به لزوم تقسم کار ، سازماندهی و سپردن مسئولیت ها به افراد ذیصلاح و ضوابط این امور اشاره می فرمایند .
به فرض در تقسیم کار ، بلاید بر اساس هدف یا بر اساس جغرافیا یا بر اساس منطقه یا بر اساس و مسائل و ابزار تولید ... انجام دهیم کار را به دست کاروان باید سپرد و در امور به خبره آنها باید مراجعه کرد . حدود مسئولیت ها و مشاغلی که به افراد واگذار می شود بسته به توان فکری ، علمی و اجرایی ، عملیاتی آنها دارد به طور کلیب باید به دو نکته در این خصوص توجه کرد : 1 ـ اگر یک شغل و یک مسئولیت به فردی داده شود کمیت و کیفیت آن نباید به قدری بزرگ باشد که طرف به لحاظ فکری ، علمی یا اجرائی عملی از پس آن برنیاید و ناتوان از انجامش گردد و به عبارت دیگر به اندازه توان و سعیش باید به او کار واگذار کرد . همان طور که این معنا در قریب به شش جای قرآن مورد اشاره قرار گرفته است از جمله آن جا که فرموده است :
لانکلف الله نفسا الا وسعا
ووسع همان توان فکری ، علمی و اجرائی ، عملی افراد است .
2 ـ هرگاهچند شغل و چند مسئولیت به فردی واگذار می شد تعداد و حجم آنها نباید آن اندازه باشد که موجب پریشانی او و تشتت و نابسامانی امور گردد یعنی تعداد مشاغل و وظایف واگذاری به یک فرد باید به قدری نباشد که او از پس هیچ یک یا از پس برخی بر نیاید یا آنها چنانچه باید انجام ندهد .
نباید در این خصوص نیز باید با توجه به وسع افراد و توان علمی و عملی آنها اقدام کرد .
نکات در خور توجه در سازماندهی :
در این جا با توجه به فرمایشات حضرت علی ( ع ) می توانیم نکات زیر را در خصوص تقسیمکار ، سازماندهی و واگذاری مسئولیت ها توصیه نماییم .
1 ـ کار ما باید با توجه به توان معمولی و متعارف افراد تقسیم گردند و به عبارت دیگر کار اه باید بر اساس میانگین ظرفیت و توان افراد تقسیم شوند و نا برابری توان افراد را باید با دقت و سنجش در واگذاری مشاغل و مسئولیت ها چاره کرد .
2 ـ باید توجه داشت که واگذاری کاری بالنسبه بزرگ به افرادی که فاقد توان علمی ، عملی در خور هستند موجب ناموفق ماندن آنها در انجام دادن کار ، فقدان مطلوبیت و انجام شایسته و بایسته آن امر می گردد .
3 ـ واگذاری مسئولیت های کوچک و بالنسبه اندک به افراد نیز موجب هرز رفتنی نیرو ها و تعداد سرپرستان هم رده شده و نهایت مشکلاتی در امر همکاری و هماهنگی به وجود می آورد .
4 ـ واگذاری مسئولیت های متعدد و نسبتاً زیاد به یک فرد ممکن است باعث پایین آمدن میزان رسیدگی و نظارت گردیده به تشتت و نابسامانی امور نیز گردد . بنابراین افزایش حیطه سرپرستی و تعداد واحد های زیر نظر خطر کمی رسیدگی و نظارت و نهایت تشتت و نابسامانی را دارد و کوچکی حیطه سرپرستی و کمی واحد های تحت نظر نیز خطر هرز رفتنی نیرو ها یا کمی همکاری و هماهنگی و نهایت تشویش و درهم ریختگی را در بر دارد . برخلاف آنچه معمولاً برخی تصور کرده اند مسئله مهم در سازماندهی یا تجدید سازمان تقسیم و دسته بندی مناسب کار ها ، طرح سنجیده چارت ها سازمانی ، تغییر و تحول چارت های تشکیلاتی و از این دست امو نیست .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  11  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله سلامت جسمی روانی

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله سلامت جسمی روانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پیشگفتار

بخشی از ماموریت تدوین برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تهیه اسناد ملی توسعه بخشی و فرابخشی است. در همین ارتباط وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ماموریت یافت که سند ملی توسعه بخش بهداشت و درمان را در چارچوب دستورالعمل‌های سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور طی نامه شماره 54509/101 مورخ 2/4/83 تدوین نماید که سند پیوست نتیجه این تلاش و مشارکت صمیمانه مسئولین و کارشناسان بخش می‌باشد. این مجموعه زمانی به اهداف تعیین شده دست خواهد یافت که سیاستهای اجرایی آن به پروژه و یا برنامه‌های عملیاتی توسط بخش‌های مرتبط گردیده ودرطول برنامه به اجرا درآید. الگوی تنظیم برنامه‌های عملیاتی و پروژه‌ها در وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده است که بخش‌های مختلف توسعه در کشور می‌توانند از این قالب در تدوین برنامه‌ها و پروژه‌های خود استفاده نمایند.
جای دارد از آقای دکتر علی‌اکبرسیاری معاون محترم هماهنگی و دبیرمجامع وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و گروه کارشناسان همکار از معاونت های وزارت متبوع آقایان دکتر دلاور ، دکتر وثوق ، دکتر منظم ، دکتر ترابی ، دکتر جمشیدی ، دکتر یاسمین ، دکتر کاظمینی ، دکتر صدر ، دکتر رضوی ، دکتر علمداری ، دکتر دباغ ، دکتر خانی جزنی ، دکتر رفیعی فر ، دکتر صمدزاده ، دکترگویا ، دکتر فرشاد ، دکتر ملکی ، دکتر رضوی ، نحوی ، امیدوار و خانم ها دکتر اردلان ، دکتر شیخ الاسلام ، طبیب زاده ، حبیبی و همچنین آقایان دکتر محمدعلی مفتون و مهندس همایون فرزان از معاونت هماهنگی وزارت بهداشت و آقایان هنجنی و فراهانی از سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که در تهیه این سند مشارکت داشته‌اند تشکر و قدردانی نمایم.
امید است تعامل و همکاری بخش ها ، سازمان ها و نهادهای مرتبط درطول برنامه بمنظور عملیاتی‌نمودن سیاستهای اجرایی تا تحقق اهداف آن تقویت گردد.

دکترمسعود پزشکیان
وزیر

فهرست مطالب

عنوان صفحه
مقدمه 4
وظایف بخش 8
ویژگیها 9
ساختار کلی 12
وضعیت بخش در رابطه با سند چشم‌انداز و سیاستهای کلی و مضامین دوازده گانه برنامه چهارم توسعه 15
وضعیت بخش در رابطه با سند چشم انداز سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه 16
امکانات 23
قابلیتها 26
محدودیتها 27
تنگناها 30
نقش و جایگاه بخش در تحقق اهداف چشم‌انداز 32
اهداف کلی 34
راهبردها 34
اهداف کمی و سیاستهای اجرایی بر بخش به حسب استان 36
سیاستهای اجرایی بخش بهداشت و درمان 42
اقدامات مهم و اساسی 46
پیوست شماره1 57
پیوست شماره2 59

مقدمه :
برخورداری از یک زندگی سالم و مولد و با کیفیت توام با طول عمر قابل قبول و عاری از بیماری و ناتوانی، حقی است همگانی که مسئولیت و تولیت آن بر عهده دولت ها است و پیش شرط تحقق توسعه پایدارمی باشد. برای تحقق این امر فراهم سازی امکانات و تسهیلات مناسب برای تامین سلامت جسمی ، روانی ، اجتماعی و معنوی انسان در کلیه مراحل زندگی و زنجیره حیات که از جمله حقوق طبیعی و نیازهای اساسی انسانها به شمار می رود در مکتب اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرارگرفته است . قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ضمن محوری برشمردن سلامت کامل و جامع انسان ، بهداشت و درمان را از جمله نیازهای اساسی می شناسد ودولت را مکلف کرده است تا تمامی منابع، امکانات و ظرفیت های خود را جهت تامین، حفظ و ارتقای سطح سلامت افراد کشور بسیج کند ( اصول 3،29،43 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران‌).
مفهوم سلامت و داشتن تعریف مشترک از آن، درتبیین رسالت و مبانی فکری و اجرایی به ویژه درسطح کلان اهمیت اساسی دارد. سلامت در ادبیات بین المللی به صورتهای زیر تعریف شده است :
الف ) از دیدگاه سازمان بهد اشت جهانی WHO:
سلامت عبارتست از : " احساس رضایت کامل جسمانی ، روانی و اجتماعی نه تنها فقدان بیماری و ناخوشی"
ب ) از دیدگاه تئوری سرمایه انسانی :(Human Capital Theory)
سلامتی افراد یک « ذخیره سرمایه » است که به مرور زمان با گذر طبیعی عمر (Natural Aging) مستهلک می شود ، بیماری باعث استهلاک غیرطبیعی آن می گردد و سرمایه گذاری در سلامت (بهداشت و درمان ) این استهلاک را جبران می کند.
سلامت در عرصه اندیشه و عمل جنبه های متفاوتی دارد. سلامت انسان محصول تعامل پیشینه ژنتیکی ، محیط اجتماعی ، روانی و اکولوژیکی است که او را در بر می گیرد و هر کدام از این عوامل به طور جداگانه ای بر سلامت وی تاثیر می گذارند. جدا از زمینه بیولوژیک و ژنتیک متفاوت هر انسان محیط زندگی وی شامل محیط فیزیکی و اکولوژیکی است که وی را در بر گرفته همچنین محیط های اقتصادی، اجتماعی و روانی نیز اثرات خود را بر انسان آشکارا اعمال می کنند. محیط زندگی بشر در حال تغییر است و این تغییرات در روش زندگی و کار انسان تاثیرات فراوانی بر سلامت او بر جای گذاشته است، این امر منجر به تغییر الگوی بیماری و مرگ گردیده که گذر سلامتی نامیده می شود. در بسیاری از کشورهای جهان و به درجه ای که از این گذر تاریخی متاثرند، تغییرات اپیدمیولوژیکی حادث شده است که شامل تغییر هرم سنی جمعیت به سمت سالخوردگی، تغییر الگوی بیماریها به سمت بیماریهای مزمن و حوادث و.... می شود که به همراه پیدایش فناوریهای نوین وگرانقیمت باعث تقاضاهایی جدید شده و در نتیجه پیشرفت روزافزون تجهیزات پزشکی و تأثیر مستقیم آن بر امر سلامت، افزایش هزینه بی‌سابقه ای در بخش سلامت را باعث شده است .
علاوه بر این کشور ما از نظر مخاطرات سلامت بار مضاعفی را به دوش می کشد که در واقع به علت گذر سلامتی است که بخشی از آن ناشی از توسعه نیافتگی و بخشی دیگر مربوط به جوامع توسعه یافته می باشد. بخشیْ از این عوامل به شرح زیر می باشد:
مردم ما با فقر، روشهای غیر بهداشتی دفع فاضلاب و مواد زائد، دود ناشی از سوخت‌های جامد در محیطهای بسته، مصرف دخانیات ، روابط جنسی غیرایمن و مشکلات تغذیه ای ناشی از کمبود دریافت انرژی، ویتامین و املاح (ویتامین آ ودی، آهن و روی) ، بدخوری و بیش خواری که آنان را به اضافه وزن ، چاقی ، پرفشاری خون مبتلا کرده زمینه را برای ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی مهیا می کند روبرو هستند. خطرات ناشی از پرفشاری خون و کلسترول بالا که ارتباط مستقیمی با افزایش حملات قلبی و سکته‌های مغزی دارند و با مصرف غذاهای پرچرب ، پرنمک و شیرین نیز مرتبط هستند هر روز تهدید کننده تر بنظر می رسند. وقتی این خطرات با نیروهای مرگبار دخانیات و الکل عجین گردند، بازهم خطرناک‌تر می‌شوند. افزایش وزن و چاقی که نتیجة ازدیاد مصرف مواد غذایی و کمبود فعالیت فیزیکی است نیز به خودی خود خطر جدید و عمده ای برای سلامت محسوب می‌‌گردد که بر گستردگی مخاطرات میافزایند. البته بیماریهای نوپدید (ایدز و سارس و...) و بیماریهای بازپدید (سل و مالاریا) نیز بعه نوبه خود باعث افزایش مخاطرات و بالطبع هزینه ها می گردند.
ازطرف دیگر ایران جزو 10 کشور بلاخیز دنیاست و از 42 نوع بلایای طبیعی شناخته شده در جهان ، 33 نوع آن در کشور ما به وقوع می‌پیوندد. ازجمله بلایای عمدة کشور ما سیل ، زلزله و خشکسالی می‌باشد. براساس آمار موجود در 10 سال گذشته درایران بیش از 000/160 نفر بر اثر بلایا کشته شده‌اند که از این میزان 76% بر اثر زلزله و 6% بر اثر سیل و 18% بر اثر سایر بلایا بوده است. حوادث ترافیکی و جاده‌ای با میزان مرگ 35 در صدهزارنفر ، عامل مرگ 22512 نفر بوده است که این حوادث به تنهایی 16% از سالهای زندگی ازدست رفته را سبب می‌شوند. فشار ناشی از این عوامل بار سنگینی بر نظام سلامت تحمیل می کند.
پاسخ گفتن به نیاز موجود در جامعه، وظیفه و ماموریت اصلی همه سازمان¬هایی است که برای ارائه خدمات پا می¬گیرند. همانگونه که پیشتر بیان شد بیرون از این سازمان-هـــا، عوامل¬ بسیاری سبب تغییر حجم و نوع نیاز در جامعه می¬شود. مطلوب آنست که هر سازمان از چنان ساختار پویا و انعطاف¬پذیری برخوردار باشد که با دریافت پیام¬های تغییر از محیط، خود تغییر یابد و از این راه هماهنگی پیوسته¬ی خویش را با تغییرات محیط فراهم آورد. غالباً این گونه نیست و سازمان¬ها، بویژه در جامعه¬های سنتی، از این حالت فاصله¬ی بسیار دارند. ناگزیر میان نیازهای جامعه و خدماتی که قرار است سازمان¬ها مهیای ارائه¬ی آنها باشند فاصله می¬افتد و به همین دلیل نه گیرندگان خدمات و نه حتی خود سازمان از کاری که صورت می¬گیرد وخدماتی که ارائه می¬شود احساس رضایت نمی¬کنند. به سبب طبیعت اثرپذیر سلامت و خدمات مربوط به آن از خصوصیات دوران، پیشرفت دانش و تکنولوژی زمــان، و عامل¬های گوناگون محیطی که به گذر سلامت مشهور شده است، تغییر نیازهای جامعه در این عرصه شتاب بیشتری دارد. ضروریست نظام سلامت از آمادگی، انعطاف پذیری و کارآمدی کافی برای برخورد با این تغییرات برخوردار باشد، لذا برای نیل به این اهداف، اصلاح نظام سلامت درجهت پاسخگویی نیازهای واقعی بخش سلامت به عنوان راهی مؤثر و ضروری، اجتناب ناپذیر است.
نظام سلامت از نظر ساختاری به مجموعه ای گفته می شود که فعالیتهای آن به طور مستقیم در راستای اهداف زیر باشد:
- تامین ، حفظ و ارتقای سطح سلامت افراد
- پاسخگویی به نیازهای غیرپزشکی مردم( responsiveness)
- مشارکت عادلانه مردم در تامین منابع مالی
درسایه تلاش های گسترده بخش بهداشت و درمان، ارتقائ سطح سلامت و افزایش شاخص های توسعه انسانی در دو دهه اخیر در کشور چشمگیر بوده است. اگر چه عوامل متعددی در این رشد دخالت داشته اند باید در نظرداشت که یکی از موثرترین عوامل این توفیق را باید اصلاح ساختار نظام عرضه خدمات دانست که تقریبا“ بلافاصله پس از انقلاب آغاز شد و می توان آن را نخستین اصلاح اساسی در نظام سلامت کشور دانست. اما با توجه به تغییرات ایجاد شده در انسان، محیط او و تقاضا هایش، نیاز ها و مشکلات جدیدی پدید آمده که مستلزم اندیشیدن تدابیر نوینی است تا بتوان علاوه بر نگهداشت سطح کنونی، شاخص های سلامت را به درجه ای از اهداف فوق ارتقا دهیم. این تدابیر با اندیشه اصلاح نظام سلامت در قالب پزشک خانواده و نظام ارجاع در این برنامه وارد شده است که در واقع می توان آنرا به عنوان دومین اصلاح اساسی در نظام سلامت کشور بعد از انقلاب اسلامی دانست.
نظام سلامت بسیار پیچیده و غامض است و به آسانی قابل شناخت نیست لذا روش های مختلفی برای شناخت و تاثیر گذاری بر آن ایجاد شده است. یکی از این روش ها مبتنی برچرخه اصلاح نظام سلامت است. در این روش که بر اساس مشگل یابی و دسته بندی آن ها و پیدا کردن علل ریشه ای است و در بخش یافتن راه حل بر اختیار نمودن سیاستهایی استوار است که از طریق اهرم های کنترل عمل می کنند. به علت پیچیدگی زیاد، تنوع و تاثیر متقابل عوامل مختلف در بخش سلامت اثرگذاری همزمان و موثر بر همه عوامل غیر ممکن است. راهکار بدیع وروشنگرانه اهرم های کنترل به دلایل فوق و برای اثرگذاری براین نظام پیجیده ایجاد شد، در این راهکار پنج اهرم کنترلی تعریف شده است. اهرم های کنترل هم به علت تاثیرات شگرفی که تغییردر آنها بر کل نظام سلامت می گذارد، بسیار بااهمیت تلقی می شوند و هم به علت تاثیراتی که بر هم دارند درهراقدام به تغییری از جمله اصلاح نظام سلامت باید در نظر گرفته شوند.
به این منظور در این برنامه تلاش بر آن است که در چهار حیطه کارکرد اصلی نظام سلامت یعنی:
- تولیت Stewardship))
- تامین منابع مالی(Financing)
- ارائه خدمات (Service Provision)
- تولید منابع(Resource generation)
علاوه بر نگهداشت سطح کنونی، در راستای بهبود شاخص های میانی (کارایی، اثربخشی، عدالت وکیفیت) و با تکیه بر ابزار های اصلی حاکمیتی یعنی اهرم های کنترل (تامین مالی، نظام پرداخت، اجرای مقررات، سازماندهی و رفتار) اصلاحات لازم را به عمل آورِِیم.
نظام پرداخت بر انگیزه ها و رفتار ارائه کنندگان خدمات تاثیر جدی دارد و می توان از روشهایی که از تقاضای القایی جلوگیری می کنند استفاده کرد. تامین مالی روش تاثیر بسزایی درتامین عدالت دارد. سازماندهی می تواند باعث تغییرات عمده ای در سطح اجرا تامین مالی اجرا و نظارت گردد. اجرای مقررات تضمین کننده همه موارد فوق است و هر چهار عامل در بلند مدت سبب تغییر پایدار در رفتار می شوند

1) وظایف ، ویژگیها و ساختار کلی :
1-1) وظایف بخش :
بنابر تعریف، نظام سلامت مشتمل بر تمام سازمان ها و منابعی است که به ارائه اقدامات سلامت می پردازند و اقدام سلامت عبارت است از هرگونه تلاشی که خواه در مراقبت سلامت فردی، خدمات سلامت عمومی و یا از طریق برنامه های بین بخشی انجام می گیرد و هدف اصلی آن ارتقای سلامت است. به جرات می توان گفت که در جهان امروز ، زندگی کلیه افراد در دستان نظام سلامت قرار دارد. نظام سلامت مسئولیتی حیاتی و مداوم نسبت به افراد در کل دوره زندگی آنها دارد . نظام سلامت با اعاده، حفظ و بهبود وضعیت سلامت افراد ، خانواده ها و جوامع ، در جهت ارتقاء سطح وکیفیت زندگی آحاد جامعه ایفای نقش می کند.
هدف اساسی نظام سلامت همانا تامین، حفظ و ارتقای سلامت است اما اهداف درونی دیگری نیز برای مطرح است.این اهداف به مسایلی مانند مشارکت عادلانه مردم در تامین هزینه های سلامت و نحوه پاسخ نظام سلامت به انتظارات مردم اشاره دارد به عبارتی نظام سلامت باید بتواند به درستی به آنچه مردم از آن انتظار دارند پاسخ دهد و در تنظیم مشارکت آنها در تولید، توزیع و مصرف خدمات رعایت عدالت بنماید.
تولیت ، تامین مالی ، ارایه خدمات و سرمایه گذاری در تولید منابع انسانی، فیزیکی، تجهیزات و دارو امکان پذیر خواهد بود. ایجاد این هماهنگی مستلزم وجود ساختاری منسجم، پویا، ارتباط گرا و موثر است که بتواند بر هر چهار نقش تسلط داشته و با تغییرات محیطی سازگار باشد. این نقش بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شده تا ضمن تامین سلامت برای جمعیت کشور، پاسخگوی آنها باشد.
تولیت به معنی تعیین و تقویت قواعد اجرایی و ارائه جهت گیری ها و راهبردها برای تمامی نقش آفرینان این بخش و پذیرش مسئولیت کلان و پاسخگویی در بالاترین سطح است که وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی به نیابت از دولت این وظیفه را بر عهده دارد . تولیت در سه عملکرد سیاستگذاری (تعیین خط مشی و جهت گیری کلان نظام سلامت) ، حاکمیت درون بخشی (بکارگیری همه تمهیدات ممکن جهت تضمین اجرای سیاستهای اتخاذ شده) و رهبری بین بخشی (بکارگیری ابزارهای مشروع تاثیرگذاری بر بخش های دیگر در جهت دستیابی به اهداف و آرمان های نظام سلامت ) تجلی می یابد.
• تامین منابع مالی در سه کارکرد جمع آوری منابع (فرآیندی است که طی آن نظام سلامت منابع خود را از طریق دولت ، خانوار ، کارفرما و کمکهای اهدایی ازمردم، سازمانهای غیردولتی، نهادهای خیریه و سازمانهای بین المللی منابع مالی خود را تامین می نماید). تجمیع و مدیریت منابع (به گونه ای که ریسک پرداخت برای هزینه های سلامتی بوسیله تمامی افراد و نه توسط تک تک افراد در تامین منابع تحمل شود ) و خرید خدمات (فرآیندی که طی آن منابع تجمیع شده جهت انجام مجموعه ای از مداخلات موثر در ارتقاء سلامتی افراد به ارائه کنندگان خدمات پرداخت می شود).
• ارائه خدمات در قالب ایحاد سازوکارهای مناسب برای کنترل بیماری های واگیردار ، غیر واگیردار، کنترل مخاطرات تهدید کننده سلامت (فقر، کمبود تغذیه ای پروتئین انرژی و ریز مغذی ها، روابط جنسی غیرایمن، روشهای غیر بهداشتی دفع فاضلاب و مواد زائد، دود ناشی از سوخت‌های جامد در محیطهای بسته ، پرفشاری خون، کلسترول بالا،، مصرف دخانیات و الکل، کمبود فعالیت فیزیکی، افزایش وزن و چاقی)،تامین وارتقای سلامت خانواده ،سلامت محیط و کار ، تحدید موالید، بازتوانی و نوتوانی است. این وظائف در حال حاضر در قالب چند دسته بزرگ ارائه می شوند:
• خدمات پیشگیری مشتمل بر تامین سلامت مادر و کودک ، بهداشت باروری و تنظیم خانواده، کنترل بیماری های واگیردار و غیر واگیر دار ، بهداشت محیط ، بهداشت حرفه ای ، بهداشت روان ، بهداشت مدارس ، آموزش و ارتقای سلامت، بهداشت دهان و دندان و بهبود تغذیه
• خدمات بالینی مشتمل بر تشخیص، مراقبت، مدیریت و درمان
• بازتوانی و نوتوانی
• پاسخگویی به خطرات و بلایا در کشور
• سرمایه گذاری در تولید منابع انسانی و فیزیکی : تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص در گروه بهداشتی و پزشکی بر عهده دانشگاههای علوم پزشکی گذاشته شده است . از آنجائیکه عملکرد مطلوب نظام سلامت در تمام جنبه ها از قبیل خدمات بهداشتی و درمانی ، پژوهش ، مدیریت و رهبری و آموزش به طور کامل به دانش ، مهارت ها و توانائیهای فارغ التحصیلان دانشگاههای علوم پزشکی بستگی دارد . سرمایه گذاری در پژوهش ، ساختمان و تجهیزات و تدارک دارو و ملزومات پزشکی نیز از جمله کارکرد های نظام سلامت در این زمینه می باشد.
وظایف قانونی بهداشت ودرمان در پیوست شماره 1 آمده است.

2-1) ویژگیها :
سلامت برابر با تعریف عبارت از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است . تامین سلامت مردم از لحاظ جنبه های اقتصادی، اجتماعی، روانشناختی وسیاسی قابل بررسی و تبیین است. انسان از دیدگاه تئوری سرمایه انسانی محوراصلی توسعه پایدار است و سلامت به عنوان عامل مهمی در رشد اقتصاد ملی شناخته می شود. در واقع کالای سلامت، بازار سلامت و نگرش جامعه در باره سلامت دارای خصوصیاتی است که به آن در جوامع انسانی جایگاه و ارزش ویژه ای بخشیده است.
پاره ای از ویژگیهای اجتماعی منحصر به فرد سلامت(بهداشت ودرمان) عبارتند از:
1) حقی است همگانی و برابر که نتیجه آن تامین طولانی ترین عمر ممکن توام با سلامتی ، زندگی با کیفیت وعاری از معلولیت و ناتوانی برای کل احاد جامعه است.
2) برخورداری از آن برای تمام سنین و گروه های اجتماعی با هر میزان درآمد باید در دسترس و قابل استفاده باشد(عدالت در بهره مندی از خدمات وتامین مالی)
3) خطر و زیان ناشی از بیماری ، فقط به فرد و خانواده وی مربوط نمی شود و اثر آن به جامعه محلی ، ملی و بین المللی نیز بر می گردد.(ایدز، سارس، جنون گاوی، آنفلوانزای مرغی، مالاریا، سل، وبا، .......)
4) عوامل اثرگذار بر سلامت ویژگی های چند بخشی داشته و آثار دگرگونی سیمای سلامت (Epidemiological & Demographical transition) در کشور اثر این عوامل را تشدید می کند .همچنین عواملی مانند فقر و خشونت، صنعتی شدن ، تغییر شیوه زندگی ، آلودگی محیط زیست ، تغییر عادت ها ، حوادث و سوانح جاده ای، ، استرس و ...) بر این عوامل اثر هم افزایی دارد .
5) منافع حاصل از خدمات سلامت و اثر بخشی آن نقش بزرگی در خارج از بخش سلامت دارد.
6) خدمات سلامت به عنوان کالایی عمومی(Public good) از طرف دولت ها حمایت و ضمانت می شود و تامین آن جزء وظایف حاکمیت است.
7) ارائه خدمات سلامت به علت دگرگونی سیمای سلامت و توسعه علوم و فنآوری های جدید روز به روز پیچیده تر و گرانتر می شود.
با این وجود خدمات سلامت را به دلایل زیر نمی توان مثل بسیاری از کالاها و خدمات فقط به دست بازار آزاد سپرد:
پیش شرط های استقرار بازار آزاد و عملکرد مفید آن عبارتند از: رقابت پذیری، حاکمیت مشتری، آزادی در انتخاب، جریان آزاد اطلاعات و آگاهی مشتری، تصمیم گیری عقلایی، همگونی محصول، بازار کامل. به دلیل جنبه های ویژه بازار سلامت اجرای پیش شرط های فوق به علل زیر مشکل و در برخی موارد ناممکن است :
1. بخش عمده ا ی از خدمات سلامت کالای عمومی است ، جنبه همگانی دارد و رقابت ناپذیر است.
2. حیاتی بودن خدمات سلامت و در نتیجه عدم حساسیت به تغییرات قیمت قدرت تصمیم گیری را در بسیاری موارد از فرد می گیرد و به این دلیل حاکمیت مشتری مخدوش می شود.
3. محدودیت واحدهای ارائه خدمات و حیاتی بودن خدمات سلامت می تواند باعث انحصار شود.
4. عدم تقارن در اطلاعات بهداشتی و پزشکی بین عرضه کننده و دریافت کننده خدمت، قدرت تصمیم گیری و آزادی در انتخاب را از دریافت کننده خدمت می گیرد.
5. حیاتی بودن خدمات سلامت و عدم تقارن اطلاعات بین ارائه دهنده و گیرنده خدمات زمینه ایجاد تقاضای القایی(Induced demand) را فراهم می کند.
6. اثرات خارجی(Externality) بطور گسترده‌ای در مراقبت های سلامت دیده میشوند.
7. شواهد عینی مبین وجود عدم اطمینان گسترده ای در این بخش است.
8. خدمات سلامتی ماهیت و کیفیت یکسانی ندارند و همگون نمی باشند.
9. با پدیده افزایش فزاینده هزینه های سلامتی مواجه هستیم.
حیاتی بودن خدمات سلامت، عدم تقارن اطلاعات، عدم اطمینان و وضعیت انحصاری در ارائه آنها، رقابت پذیری، آزادی در انتخاب و حاکمیت مشتری را بطور اساسی مخدوش می کند. نامتقارن بودن اطلاعات و تقاضای القایی بر آگاهی مشتری و تصمیم گیری عقلایی او تاثیر جدی دارد. اثرات خارجی و نا همگونی خدمات بترتیب بازار ناکامل و محصول ناهمگون ایجاد می کنند، و همچنین افزایش فزاینده هزینه های سلامتی آزادی در انتخاب و تصمیم گیری عقلایی مشتری را تحت تاثیر قرار می دهد، لذا با توجه به عوامل فوق در ارائه خدمات سلامت با پدیده " شکست بازارMarket failure) (" مواجه هستیم.
از دیدگاه اجتماعی و سیاسی سلامت حقی همگانی تلقی می گردد و خدمات سلامتی بنا به ماهیتی که دارند باید به طور پیوسته و با حمایت حاکمیت ارائه شوند. بسیاری از بیماریها واگیر دارند و بر سلامتی سایر افراد تاثیر می گذارند. بسیاری از رفتارها نیز برای سایر افراد جامعه خطر دارند.دراین مخاطرات عدم اطمینان بسیاری از باب نوع آسیب، هزینه و فرد مبتلا وجود دارد و در صورت ابتلا تحمل این هزینه ها برای فقرا اسفبار است.
نظریه های اقتصادی، حوزه های متفاوتی را برای مداخله دولت در بخش سلامت معرفی می‌کند. این حوزه‌‌ها شامل اطمینان یافتن از تولید کالای عمومی ، ‌اصلاح یا تعدیل شرایط شکست بـازار در بیمه‌های درمانی ، تنظیم قیمتها، تامین منابع کافی از طریق روشهای عـادلانه ( بیمه اجتماعی یا تامین مالی دولتی) و اعطای یارانه به مصرف کنندگان درجهت برابری در دسترسی به بسته خدمات پایه می باشد.
مداخله مناسب در این حوزه‌ها ، می‌تواند متضمن یک یا چند نتیجه‌ای باشد که مردم توقع تأمین آنها را از سوی نظام سلامت دارند. سلامتی مناسب ، هزینه‌های پایین ، رضایتمندی مصرف کنندگان و برابری هم از نظر دسترسی به خدمات سلامتی و هم از نظر تحمل بار مالی خرید خدمات. در واقع جهت گیری اصلی در اصلاح نظام سلامت از دیدگاه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، عدالت اجتماعی و رفع تبعیض در دسترسی به خدمات سلامتی برای آحاد مردم وتضمین تامین مالی به لحاظ بهره مندی برای گروه های آسیب پذیر بویژه .فقرا است.

3-1) ساختار کلی :
به منظور تحقق ماموریت و اهداف نظام سلامت و در راستای اجرای تکالیف قانونی ، با توجه به چهار کارکرد اصلی آن در حال حاضر ساختار زیر درکشور وجود دارد:
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به نمایندگی از دولت مسئولیت تولیت سلامت را بر عهده دارد. مسئولیت اجرائی آن در سطح استان به دانشگاه‌ها و دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی واگذار شده است. اخیرا در راستای تقویت تولیت و اصلاح نظام سلامت در کشور شورای عالی سلامت به ریاست رئیس جمهور و معادل آن در استان به ریاست استاندار تشکیل شده است. وظیفه خطیر و مهم دیگری که از نقش های حاکمیتی نظام سلامت است، نظارت بر اجرای صحیح قوانین و مقررات است. در حال حاضر واحدهای محیطی هر دو وظیفه اجرا و نظارت را بر عهده دارند.
1. تامین منابع مالی در حوزه مراقبت های اولیه بهداشتی از محل منابع عمومی توسط دولت انجام میگردد، در بیمارستانها بخشی از منابع مالی توسط دولت از محل منابع عمومی و بقیه بصورت فروش خدمات به سازمان های بیمه گر و افراد تامین میگردد. سهم بخش بهداشت و درمان از هزینه های ناخالص داخلی د ر 3 دهه گذشته روند کاهشی داشته است بطوری که از 2/5% در دهه 60 به 51/4% در دهه 70 رسیده است .در سال 1380 این رقم برابر با نسبت دهه 60 شده است ،در صورتی که روند هزینه ها در دهه های گذشته بخصوص از سال 1360 به بعد نشان دهنده کاهش سهم بخش عمومی در هزینه ها و افزایش اجباری مشارکت خانوار در هزینه های بهداشتی و درمانی بوده است و این در حالیست که هزینه های بخش بهداشت ودرمان نسبت به سال 1350 در حدود 1000 برابر رشد داشته است.
در خرید خدمات درمانی سرپایی سازمان های بیمه گر پایه نقش عمده ای دارند و به روش پرداخت موردی و کارانه از پزشکان و روش کارانه از موسسات تشخیصی و داروخانه ها خرید خدمت می کنند. در خرید خدمات درمانی سرپایی در مراکز دولتی پرداخت به پزشکان بر اساس حقوق و درصدی از کارانه است. در بخش بستری خرید خدمات در برخی موارد به صورت موردی است ولی در بیشتر موارد به صورت ترکیبی از پرداخت روزانه و کارانه است. در مراکز بستری دولتی پرداخت به پزشکان بر اساس حقوق و درصدی از کارانه است و پرسنل حقوق و مقدار ثابتی به شکل پاداش دریافت می کنند.
باید توجه داشت که پرداخت فرانشیز توسط بیمه شدگان در بخش بستری 10% و در بخش سرپایی 50-30% است . البته پرداخت های غیررسمی نیز وجود دارد. در سال 1381 ،46% از کل منابع مالی بخش از طریق دولت و یا نهادهای عمومی (سازمان های بیمه پایه ) تامین می شود و پرداخت مستقیم از جیب توسط مردم 54% بوده است. شاخص مشارکت عادلانه مردم در تامین منابع مالی 83/ 0است (رتبه 112 در بین کشورها). نکته اساسی و قابل تامل دیگر اینست که 5/3 درصد افراد یا خانوار ها به علت مخارج سلامتی دچار هزینه های خانمان سوز (Catastrophic health expenditure) می شوند .39 درصد از بستری شدگان در بیمارستانها مشمول این وضعیت هستند.
ارائه خدمات در بخش سلامت مانند سایر بخشها شامل بخشهای دولتی (وابسته و غیر وابسته به وزارت بهداشت)، تعاونی و خصوصی است که هر کدام سهم خاصی در ارائه و تامین خدمات ایفا میکنند. در سال 1381بخش خصوصی 66% از بار مراجعه سرپایی و 18% از بار بستری و بخش دولتی 34% از بار مراجعه سرپایی و 82% از بار بستری را تقبل کرده است .درصورتی که بخش خصوصی 69% و بخش دولتی 31% درصد از هزینه های جاری بازار سلامت را دریافت می کنند . ساختارادغام یافته خدمات سلامتی درکشور را می توان به چهار سطح طبقه بندی کرد:
1) خدمات پیشگیری یا مراقبت های اولیه بهداشتی که در سطح گسترده ای عمدتاً توسط شبکه بهداشتی و درمانی دولتی در شهر و روستا به طور رایگان ارائه می گردد.
2) خدمات درمانی سرپایی عمومی و تخصصی که توسط مراکز دولتی و خصوصی ارائه می گردد.
3) خدمات درمانی بستری که در این گروه علاوه بر وزارت بهداشت، سازمان تامین اجتماعی و سایر نهادهای دولتی (ارتش، شرکت نفت و....)، بخش خصوصی وتعاونی نیز نقش قابل توجهی دارند.
4) خدمات توانبخشی توسط مراکز دولتی و خصوصی ارائه می گردد.
وظیفه سیاستگذاری ، برنامه ریزی برای تامین و ارتقای سلامتی و تضمین کفایت عادلانه ارائه خدمات بهداشتی درمانی و نظارت بر کیفیت آنها را بعهده دارد . این وظیفه را از طریق 40 مرکز بهداشت دانشگاه 303 مرکز بهداشت شهرستان،2191 مرکز بهداشتی درمانی شهری و2321 مرکز بهداشتی د رمانی روستایی 1387 پایگاه بهداشتی و 16560 خانه بهداشت به انجام میرساند. در حال حاضر 907 بیمارستان در سطح کشور وجود دارد که 733 واحد آن فعال است، ( سهم بخش دولتی67 % بخش خصوصی 16%، بخش تامین اجتماعی 8 درصد،خیریه 4% درصد و سایر سازمانها 5 درصد)که در کشور خدما ت بستری را ارائه می دهند.
تولید منابع: آموزش نیروهای پزشکی و بهداشتی برعهده دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی میباشد البته دانشگاه آزاد اسلامی نقش قابل توجهی دراین امر دارد و برخی نهادهای دولتی نیز به تربیت این نیروها مشغولند. تعداد 40 دانشگاه علوم پزشکی و 187 دانشکده در 28 استان وجود دارد که 29% آن در رشته پرستاری و مامایی، 19% پزشکی و 12% بهداشت و پیراپزشکی است. از 11521 عضو هئیت علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور وابسته و غیر وابسته به وزارت بهداشت 2،8% استاد، 7.6% دانشیار، 55.4% استادیار، 33.3% مربی هستند. نسبت دانشجو به استاد 06/9 به یک می باشد.
در کل کشور درسال 1380تعداد پزشکان 72792 نفر (بازای هر 889 نفر یک پزشک) ، تعداد دندان پزشکان13512 نفر (بازای هر 4791 نفر یک دندان پزشک) ، تعداد داروسازان 10820 (بازای هر 5983 نفر یک داروساز)،بوده است.
تحقیقات بنیادی، توسعه ای و کاربردی و تولید اطلاعات توسط مراکز علمی _ پژوهشی وابسته به وزارتخانه و کلیه واحدهای ستادی آن با حضور 9000 پژوهشگر و بودجه ای بالغ بر 5/35 میلیارد تومان(5/2 درصد کل بودجه دستگاه) انجام می گیرد و دبیرخانه های تحقیقات کاربردی در معاونت های وزارت بهداشت امر مدیریت، هدایت، هماهنگی و حمایت از اجرای طرح ها و کاربردی کردن نتایج آنها را بر عهده دارند.بدیهی است وظیفه معاونت تحقیقات و فنآوری وزارت متبوع تدوین سیاست های پژوهشی و ارزیابی کل نظام تحقیقات بخش سلامت است.
مسئولیت کفایت تامین ، نظارت بر تولید ، واردات و صادرات دارو و همچنین نظارت بر ایمنی تولیدات مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی بر عهده معاونت غذا و دارو می باشد با فعالیت بیش از 55 شرکت کوچک و بزرگ تولید‌کننده دارو حدود 97% داروهای مورد نیاز در کشور تولید و 3% باقیمانده نیز از طریق 50 شرکت وارد کننده خصوصی و 4 شرکت متعلق به دولت و یا نهادهای عمومی تامین می‌گردد.
36 مرکز اطلاع رسانی دارو نیز اطلاعات مورد نیاز در خصوص نحوه تامین دارو و سئوالات مربوط به داروها را پاسخگو می باشند . سلامت دارو و مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی با فعالیت کارشناسان 40 آزمایشگاه کنترل در کشور مورد نظارت و کنترل قرار می گیرد. مرکز ثبت عوارض ناخواسته داروها (ADR) مسئولیت نظارت بر ایمنی داروهای مصرفی را عهده داشته و مطابق اطلاعات دریافتی در خصوص بروز عوارض ناشی از داروها ضمن بررسی موضوع نسبت به اطلاع رسانی لازم به گروه پزشکی اقدام می نماید.
وظیفه تأمین و ارائه خدمات ستادی ـ‌ تخصصی برای برنامه‌ریزی، ساماندهی و هماهنگی و نظارت و هدایت و انسجام بخشی امر تولید، واردات، صادرات و خدمات تجهیزات پزشکی به عهده مرکز مدیریت و هماهنگی امور بازرگانی ( سازمان توسعه فنی و اقتصادی لوازم و تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی کشور ) می‌باشد. در حال حاضر با فعالیت بیش از 400 واحد فعال در زمینه تولید لوازم و تجهیزات پزشکی حدود 70% از اقلام مصرفی و سرمایه‌ای پزشکی از نظر تنوع اقلام و بیش از 90% مواد، ملزومات و تجهیزات دندانپزشکی در داخل کشور تولید شده و در اختیار مراکز درمانی قرار می‌گیرد. حمایت از تولید و اتخاذ و اجرای سیاست‌های واقع بینانه در امر واردات تجهیزات پزشکی سبب صرفه جویی ارزی سالانه بیش از میلیونها دلار شده است.
تامین فضای فیزیکی در حوزه مراقبت های اولیه بهداشتی توسط دولت انجام میگردد. بیشتر بیمارستانها توسط دولت و یا نهادهای عمومی احداث می شود و بخش خصوصی، خیریه و تعاونی نقش کمی دارند. 33% بیمارستانها فعالیت آموزشی درمانی دارند. کل تخت های ثابت 111552 و کل تخت های فعال 87454 عدد است. تعداد واحدهای بهداشتی- درمانی 7534 عدد است، تعداد آزمایشگاهها 3945 (38.15 درصد خصوصی و 49.1 درصد دولتی و 5.75 درصد تامین اجتماعی و 2.97 درصد خیریه و 4 درصد سایر) و پرتو نگاری ها 1901 (46.92 درصد خصوصی و 35.82 درصد دولتی و 7.31 درصد تامین اجتماعی و 4.31 درصد خیریه و 5.63 درصد سایر) و داروخانه ها 5953 (90.73 درصد خصوصی و 5.83 درصد دولتی و 0.89 درصد تامین اجتماعی و 0.87 درصد خیریه و 1.68 درصد سایر)و مراکز توانبخشی 867 (59.56 درصد خصوصی و 13.44 درصد دولتی و 21 درصد سایر) و مراکز اورژانس 115 نیز 534 عدد است. در صورتیکه در خدمات درمانی سرپایی بخش خصوصی نقش عمده ای دارد.
2)وضعیت بخش دررابطه با سند چشم‌انداز وسیاستهای کلی ومضامین دوازده ‌گانه برنامه چهارم توسعه:
1-2) وضعیت بخش در رابطه با سند چشم‌انداز و سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه :
« تلاش درجهت تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصتهای برابر و ارتقای سطح شاخصهایی از قبیل آموزش ، سلامت ، تأمین غذا ، افزایش درآمد سرانه و مبارزه با فساد »‌ (سند چشم‌انداز و بند 12 سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه)
دراین خصوص بخش بهداشت و درمان باتوجه به راهبردهای ذیل نقش ویژه‌ای در توسعة پایدار ، سلامت افراد و امنیت غذایی برعهده دارد:
تأمین ، حفظ و ارتقای سلامت افراد و جامعه
اصلاح ساختار نظام سلامتی جامعه در راستای ایجاد یک نظام پاسخگو برای ارائه خدمات سلامتی به آحاد مردم
عادلانه ساختن دریافت خدمات سلامت برای آحاد جامعه
مشارکت عادلانه مردم در تأمین هزینه‌‌های بخش سلامت
ارتقای امنیت غذا و تغذیه
« آمایش سرزمین مبتنی بر اصول ذیل : (سند چشم‌انداز و بند 19 سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه)
- ملاحظات امنیتی و دفاعی
- کارآیی و بازدهی اقتصادی
- وحدت و یکپارچگی سرزمین
- گسترش عدالت اجتماعی و تعادلهای منطقه‌ای
- حفاظت محیط زیست و احیای منابع طبیعی
- حفظ هویت اسلامی ، ایرانی و حراست از میراث فرهنگی
- تسهیل و تنظیم روابط دورنی و بیرونی اقتصاد کشور
- رفع محرومیتها ، خصوصاً در مناطق روستایی کشور
این سیاست کلی با اتخاذ سیاستهای زیر دربخش بهداشت و درمان پیگیری خواهد شد:
- ساماندهی نظام ارایه خدمات با تاکید بر سطح بندی و نظام ارجاع برای جمعیت تعریف شده
ـ ساماندهی مدیریت لوازم و تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی کشور با تأکید بر طرح سطح‌بندی
-پوشش فراگیر و الزامی بیمه سلامت برای آحاد جمعیت مقیم (موقت و دایم) در پهنه جغرافیایی کشور
« ‌تأمین امنیت غذایی کشور با تکیه بر تولید از منابع داخلی و تأکید بر خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی »(سند چشم‌انداز و بند 38 سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه)
این سیاست کلی با اتخاذ سیاستهای ذیل دربخش سلامت پیگیری خواهد شد:
- توجه به تحقق امنیت غذایی و سلامت تغذیه ای جامعه در سیاست های کلان اقتصادی
- افزایش رشد کمی و ارتقای کیفی تولیدات کشاورزی به منظور تامین سبد مطلوب غذایی در راستای توسعه پایدار
- هدفمند نمودن یارانه ها به منظور دستیابی به سبد مطلوب غذایی و رفع سوء تغذیه خانوارهای کم درآمد
- ارتقای سلامت و ایمنی مواد غذایی در کلیه مراحل از تولید تا مصرف
- حفاظت ‌ازمنابع آب و خاک و بهره برداری مناسب از آنها در جهت تامین مواد غذایی
- ارتقای فرهنگ و دانش غذا و تغذیه در کشور
- تامین و کنترل ریز مغذی ها
- پایش مستمر امنیت غذا و تغذیه درکشور
- تدوین نظام جامع کاهش ضایعات مواد غذایی (تولید ، فرآوری ، توزیع و بازیافت)
- حمایت از برنامه ترویج تغذیه با شیرمادربمنظورحفظ وارتقای سلامت کودک ومادر
- ارتقای بهداشت دام ، فرآورده های دامی و اماکن دامی
- تولید ، نگهداری ، حمل و مصرف مناسب کود ، سموم و آلاینده های محیطی جهت مراقبت از سلامت آب آشامیدنی و غذا

2-2 ) وضعیت بخش در رابطه با مضامین دوازده‌گانه برنامه چهارم توسعه :
بخش سلامت مضامین دوازده‌گانه را با اتخاذ سیاستها و راهبردهای ذیل پیگیری خواهد کرد:
رشد اقتصادی سریع ، مستمر و پادار
- فراهم‌شدن شرایط برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی در توسعه فعالیت‌های‌ بخش
- ایجاد فضای مناسب برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و تعاونی
- فراهم شدن دسترسی کلیة مراکز علمی ، تحقیقاتی به پایگاههای اطلاع‌رسانی داخلی و خارجی
ایجاد شرایط مناسب برای ارتقای بهره‌وری دربخش
ایجاد روابط منطقی بین نیازهای بازار کار و نظام آموزشی کشور توسعه و ارتقای سطح استاندارد های ملی و افزایش مستمر کیفیت محصولات
استقرار نظام شایسته گرایی در استخدام،‌انتصاب و ارتقای منابع انسانی
ایجاد ارتباط منطقی بین دستمزدها و کارآیی نیروی کار
ایجاد شرایط مناسب برای صادرات کالا و خدمات تندرستی به منظور افزایش سهم کشور در تجارت منطقه ای وفرامنطقه ای

توسعه مبتنی بر دانایی
- ایجاد زیر ساختهای لازم و توسعه نهادهای حمایتی حوزه فناوری نظیر نهادهای مای خطر پذیر، پارکها و مراکز رشد علم و فناوری، شرکتهای توسعه فناوری به منظور تجاری سازی دستاوردهای پژوهش
- دسترسی عموم مردم و همچنین مراکز علمی و تحقیقاتی به پایگاههای اطلاع‌رسانی داخلی و خارجی
- توجه جدی به امر پژوهش و تحقیقات کاربردی
- طراحی و عملیاتی‌سازی نظام جامع اطلاعات دربخش سلامت
- تربیت نیروهای انسانی درسطوح تخصصی و فوق‌تخصصی
- گسترش و ایجاد زیرساختارهای لازم به منظور ارتقاء کیفیت، نوآوری، جذب و توسعه فن‌آوری
تعامل فعال با اقتصاد جهانی
- فراهم شدن شرایط صدور کالا و خدمات بهداشتی و پزشکی به تبع آن گسترش همکاری‌ها درسطوح منطقه‌ای و جهانی
- فراهم ‌کردن زمینه‌های توسعة سرمایه‌گذاری خارجی در زمینه‌های دارو و تجهیزات و تولید خدمات بهداشتی و پزشکی

رقابت‌پذیر کردن اقتصاد
- مشارکت بخش غیردولتی و رفع انحصارات در تولید خدمات و کالاهای پزشکی وبهداشتی
- بهبود کیفیت کالا و خدمات بهداشتی و پزشکی و ارتقای بهره‌وری دربخش در تبادل اطلاعات
- تمرکز زدایی در برنامه ریزی، مدیریت و هدایت فرایند توسعه استان با رعایت اصل کوچک سازی دولت
- تاکید بر فرآیندهای ارزشیابی و نظارت بر روند تمرکز زدایی

ارتقای امنیت انسانی و عدالت اجتماعی
- ساماندهی نظام ارائه خدمات با تأکید بر سطح‌بندی و نظام ارجاع برای جمعیت تعریف شده
- ساماندهی مدیریت لوازم و تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی،بهداشتی و آزمایشگاهی کشور با تأکید بر طرح سطح‌بندی
- پوشش فراگیر و الزامی بیمه سلامت برای آحاد جمعیت مقیم (موقت و دائمی) در پهنة جغرافیایی کشور
- اولویت بخشیدن به ارتقای کیفیت زندگی افراد با نیازهای ویژه
- طراحی و استقرار نظام جامع مدیریت خدمات درمانی با تأکید بر تخصیص بهینه منابع و درنظر گرفتن سطح‌بندی ، نظام ارجاع و …
- تأمین منابع مالی مورد نیاز مراقبت‌های اولیة بهداشتی توسط دولت و ارائه سایرخدمات با مشارکت دولت ، بیمه‌ها و مردم
- ارتقای سطح بهداشت روان احاد جامعه
- مشارکت عادلانه مردم در تأمین هزینه‌های بخش سلامت
پیشگیری و کاهش فقر و محرومیت
• گسترش پوشش آموزش عمومی، بهداشت ، سلامت و رفع سوء مسکن یا به عبارت دیگر ارتقای کیفیت زندگی از طریق بهبود شاخص های توسعه انسانی که موجب، کاهش فقر قابلیتی می شوند.
• اجرای برنامه های توانمند سازی برای جمعیت فعال واقع در سه دهک اول تا سوم درآمدی از طریق زیر:
• اجرای برنامه‌های اصلاح رژیم غذایی خانوارهای زیر خط فقر به منظور رفع سوء تغذیه آنها
• اعطای یارانه های هدفمند و تامین تسهیلات اجتماعی به اقشار فقر و کم درآمد
• ارتقای کیفیت زندگی زنان از طریق بهبود وضعیت تغذیه و تامین بهداشت روانی زنان

ساماندهی مدیریت دولت با رویکردی نظام یافته برای اخذ تصمیمات بنیادی
• ترویج آموزه های مربوط به فلسفه و علم مدیریت استراتژیک(در ابعاد تفکر، طرح و برنامه ریزی ، اجراء و ارزیابی) در میان مدیران و کارشناسان ارشد کشور
• بازنگری در نظام های مدیریتی ، ساختارهای سازمانی ، فرایندهای اصولی و فرهنگ و ارزشهای سازمانی دستگاه ها برای پذیرش و به کارگیری رویکرد مدیریت استراتژیک در مدیریت امور
• طراحی و استقرار سامانه ارزیابی استراتژیک در مدیریت دولت برای سنجش میزان اثر بخشی تصمیمات و اقدامات دولت و ایجاد فرصت مقایسه عملکرد دولت در همه بخش ها و با سایر دولت ها براساس شاخص های بین المللی
• ایجاد و توسعه نگاه حرفه ای و تخصصی به امر مدیریت و توجه سازمان یافته به امور حرفه ای معنوی و مادی مدیران درکشور
• تعیین استانداردهای اجرای کارکردهای مدیریتی مورد انتظار و استقرار نظام جذب، استخدام و پرورش توسعه مدیران تراز کارکردها و مقتضیات و نیازهای زمان
• اتخاذ تدابیر و ایجاد ساز و کارهای لازم برای افزایش ارزش دانش گرایی و روز آمدی دانش و معلومات حرفه ای مدیران و کارکنان در دولت

ارتقای سلامت و بهبود کیفیت زندگی و حفظ محیط زیست در راستای توسعه پایدار
- ارتقای سطح تامین نیازهای اساسی مردم (مسکن، خوراک، آموزش، سلامت ، شغل و حقوق شهروندی)
• اعطای یارانه های هدفمند جهت تامین سبد غذایی مطلوب اقشار فقیر
• تضمین تامین خدمات بهداشتی و درمانی ضروری برای گروه های کم درآمد و فقیر
- تامین ، حفظ وارتقای سلامت افراد و جامعه
• اقدمات لازم برای بهبود شیوه زندگی مردم با هدف پیشگیری از عوامل خطرساز سلامت
• پیشگیری از عوامل اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تهدید کننده سلامت
• توسعه آموزش همگانی سلامت
• توسعه خدمات توانبخشی با بهره گیری از رویکرد توانبخشی مبتنی بر جامعه در قالب مراقبت های اولیه بهداشتی
• استمرار سیاست تجدید موالید
• ایجاد و توسعه بیمه های سلامت نگر و تاکید بر روش های پرداخت سرانه
• توانمند سازی مردم به منظور اصلاح فرهنگ سلامت، بهبود شیوه زندگی جامعه، ترویج الگوی زندگی سالم و کاهش رفتارهای پرخطر به ویژه نزد کودکان و جوانان
• ارتقای بهداشت و ایمنی محیطهای خصوصی و عمومی(خانه ، مدرسه، محیط کار، بیمارستان و ...) با تاکید بر بهداشت آب آشامیدنی ، فاضلاب، مواد زاید ، هوا و کنترل آلودگی های صوتی و ایمنی شیمیایی وعوامل ارگونومی
• فراهم نمودن و توسعه محیطهای حمایت کننده سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی
• ترویج رویکرد جنسیتی در برنامه ریزی و سیاست گذاری به منظور ارتقای سطح سلامت جامعه
• مداخله نظام مند در کلیه سطوح پیشگیری از بیماری ها و عوامل خطرساز فردی و اجتماعی
• توجه به گروه های سنی ، جنسی و شغلی آسیب پذیر
- اصلاح ساختار نظام سلامتی جامعه در راستای ایجاد یک نظام پاسخگو برای ارائه خدمات سلامتی به آحاد مردم
• ایجاد یکپارچگی در بخش سلامت در نظر سیاستگزاری نظارت و ارزشیابی
• ارتقای نظام نظارتی
• تمرکز سیاستگزاری در امر بهداشت و درمان بر عهده وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی
• افزایش مشارکت بخش های مختلف توسعه در ارتقای سلامت جامعه و رعایت ضوابط ایمنی و سلامت در انجام فرایند ها و طرحهای بخش های مختلف
• گسترش پژوهش های علمی کاربردی
• گسترش مشارکت فردی و گروهی بخش غیر دولتی در ارایه خدمات سلامت
• تمرکز سیاستگزاری تدوین استانداردها، ضوابط و نظارت و طراحی ساختار متناسب با آن به منظور ارتقای سلامت غذا در کشور
• بازسازی صنایع دارویی کشور به منظور لغو انحصارات و بهبود کمی و کیفی تولید دارو و مواد بیولوژیک
• طراحی و عملیاتی سازی نظام جامع اطلاعات در بخش سلامت
• تاکید بر واگذاری ارائه خدمات سلامت به بخش غیر دولتی با بهره گیری از نظام مناسب خرید خدمت به منظور افزایش کارایی و بهبود مستمر کیفیت خدمات و در جهت افزایش پاسخگویی
• ساماندهی نظام ارائه خدمات با تاکید بر سطح بندی و نظام ارجاع برای جمعیت تعریف شده
• ایجاد و تقویت ساختارهای مناسب دولتی و غیر دولتی جهت آمادگی برای مقابله با حوادث و بلایای طبیعی و غیر طبیعی و کاهش عوارض ناشی از آن
• اولویت بندی سیاست ها و برنامه های سلامتی براساس الگوی بار بیماری و تعهدات بین المللی
• تمرکز در سی