تحقیق در مورد نگاهی بر یکی از اصیل‌ترین مکاتب اقتصاد آزاد

اختصاصی از اس فایل تحقیق در مورد نگاهی بر یکی از اصیل‌ترین مکاتب اقتصاد آزاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه51

نگاهی بر یکی از اصیل‌ترین مکاتب اقتصاد آزاد

مکتب اتریشی به عنوان یکی از مکاتب اقتصاد بازار آزاد همواره در توجیه خود در بین آکادمی‌های اقتصادی با مشکل روبه‌رو بوده است و هنوز که هنوز است به‌رغم پیشرفت چشمگیر هواداران این مکتب در مطرح کردن خویش، بسیاری از دانشکده‌ها و آکادمی‌های علمی در قبول رویکردهای اتریشی و حتی به نقد کشیدن آن با مانع مواجه‌اند.بی‌تردید چنین موانعی در ایران بسیار بیش از سایر نقاط خواهد بود.

توسعه مکتب اتریشی و حداقل فراگیری اصولی از آن برای یک دانش‌پژوه اقتصاد نیازمند راهکارهایی از سوی طرفداران این مکتب و به طور کلی طرفداران اقتصاد بازار است.

رسیدن به این هدف که هر دانشجوی کارشناسی در ایران حداقل یک بار نام مکتب اتریشی را شنیده‌ باشد و آشنایی کلی با آن داشته باشد، هدفی بسیار مطلوب خواهد بود.

هدفی که امروز فاصله بسیار با آن داریم. اما چه راهکارهایی برای رسیدن به این هدف وجود دارد؟

دانشجوی اقتصاد بیش از هر چیز به اقتصاد در پارادایم جریان رایج می‌نگرد، اقتصاد خرد و کلان از منظر او تمام آن چیزی است که وی باید در مورد تحلیل اقتصاد بداند و مباحث دیگر به تمامی در این دو خواهد گنجید.

دانشجویان ایرانی شاید حتی در سر کلاس تاریخ اندیشه اقتصادی نیز نام اقتصاد اتریشی را نشنوند.

در چنین فضایی سخن گفتن از مکتبی که این چنین مهجور افتاده است جرات خاص خود خواهد و ظرافت خاص خویش طلب می‌کند.

اگر چه با وجود معدود کلاس‌های روش‌شناسی علم اقتصاد در دانشکده‌های ایران گذاری به اقتصاد اتریشی زده می‌شود، اما این کلاس‌ها که همواره به صورت اختیاری دایر می‌شوند آنچنان محدود هستند که نمی‌توانند جایگاهی باشند برای ابراز اندیشه‌های اتریشی.

بی‌تردید الگوی فکری اتریشی خارج از منظومه جریان رایج است. دانشجوی اخت شده با مدل‌ها و معادله‌های جریان رایج، بسیار سخت می‌تواند اقتصاد اتریشی را درک کند. مگر آنکه ساختار فکری خویش را بار دیگر بنا کند. چنین مشکلی اما از سوی برخی از اتریشی‌ها چون راجر گریسن از دانشگاه آبرِین تا حدودی مرتفع شده است. او که حاضر شد اقتصاد کلان اتریشی را در قالب مدل‌های ترسیمی معرفی کند و مورد دشنام بسیاری از اتریشی‌ها قرار گیرد که می‌انگاشتند وی

احکام بردگی در فقه امامیه با نگاهی به حقوق بشر معاصر

اختصاصی از اس فایل احکام بردگی در فقه امامیه با نگاهی به حقوق بشر معاصر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات

گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی

128 صفحه

چکیده:

اسلام در محیطى ظهور یافت که در آن برده‌دارى با سابقه‌اى طولانى رایج بود. نظام برده‌دارى از ارکان اجتماعى قبایل عرب به حساب مى‌آمد و بردگى از عوامل مهم تقسیم طبقاتى بود. عواملى، نظیر اسارت در جنگ‌ها و غارت‌ها، فقر و ندارى، بدهکارى، آدم ربایى و تجارت از اسباب عمده‌ی بردگى در جاهلیت بود و اساساً هر فرد به هر طریقى که بر فرد دیگر تسلط و غلبه مى‌یافت او را به بردگى مى‌کشاند. بردگان پست ترین و پایین ترین طبقه‌ی اجتماعى عرب را تشکیل مى‌دادند. آن‌ها در ردیف حیوانات به شمار مى‌رفتند و از همه‌ی حقوق انسانى و مزایاى اجتماعى محروم بودند. اسلام بردگى اسیران جنگى و افرادى را که در بازارها خرید و فروش مى‌شدند، به افراد کافر منحصر کرد و درباره‌ی اسیران جنگى کافر در مواردى که رهبر و حاکم اسلامى صلاح بداند، برده گیرى آن‌ها را مجاز دانست. تجارت برده شامل تمام اقدامات مربوط به اسیر کردن انسان، تملک یا فروش او با قصد کشاندن او به بردگی است؛ و شامل تمام اقدامات مربوط به تملک یک برده با هدف فروش یا مبادله اوست؛ هم‌چنین شامل تمامی اقدامات اعمال اختیارات مالکانه‌ی فروش یا مبادله بر برده‌داری است که با هدف فروش یا مبادله به دست آمده و به طور کلی شامل هر گونه اقدام به تجارت یا انتقال بردگان است. پس از جنگ جهانی دوم اسناد مهم حمایت از حقوق بشر ممنوعیت بردگی و برده‌داری را به عنوان تعهدی برای دولت‌ها مشخص کردند: اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر (ماده 4) میثاق بین‌الملی حقوق مدنی و سیاسی ( ماده 8) کنوانسیون اروپایی حقوق بشر ( ماده 4) کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر ( ماده 6) منشور آفریقایی حقوق بشر و ملت‌ها ( ماده 5) و اخیراً اساسنامه دیوان کیفری بین الملل ( ماده 7 بند c ). 

واژه های کلیدی: فقه امامیه، بردگی، حقوق بین‌الملل

دانلود مقاله نگاهی به جایگاه جهانگردی درایران

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله نگاهی به جایگاه جهانگردی درایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

میهن عزیزمان ، ایران، سرزمینی است سرشار وپربرکت وازهر نظر مشحون ازقابلیت ها وجاذبه های باالقوه ا ی که می توانند این کشور را به یکی ازمهم ترین مراکز جلب مسافر درجهان تبدیل کرد.
زمینه های جغرافیایی وطبیعی
موقعیت جغرافیایی
قرارگرفتن ایران دریکی ازحساس ترین و مهم ترین مناطق جهان، منطقه ا ی که همچون پلی ازسپیده دمان تاریخ بشری ، کانون مهم فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی وتمدن های مختلف جهان را به هم پیوند می دهد، همجواری با کشورهای آسیای میانه وقفقازاز یک سو وافغانستان وپاکستان وعراق ازسوی دیگر ونزدیکی با کشورهای غربی خلیج فارس ودریای عمان ، به ایران موقعیتی راهبردی بخشیده است.
به سبب پهناوری سرزمین وتنوع ساختارطبیعی که پدید آورنده گوناگونی اقلیم وچشم اندازهای روح نوازطبیعی است، ایران را کشوری غنی ، زیبا، بهره مند ازجنگل های سرسبز وکوههای پرشکوه، دشتها وجنگل های سبز وبیابان های بیکران وکویر های اعجاب انگیز کرده است . شمال ایران که بخشی ازآن با دریای نیلگون مازندران مجاور است ازکوه های رفیع وجنگل های انبوه وسرسبز وازآب وهوایی مدیترانه ا ی بهره مند است . این سرزمین به سبب داشتن 700 کیلومتر ساحل مشترک با دریای مازندران واقلیم مساعد وکوه های مناسب ومناظر زیبا، یکی ازغنی ترین کانون های جهانگردی ایران است.
جنوب ایران با ساحلی به طول 1800 کیلومتر،با آبهای نیلگون خلیج فارس ودریای عمان، به برکت بهره مندی ازهوای معتدل، درفصل زمستان بهترین مقصد جهانگردی است، هرچند درتابستان ، به سبب گرمی وشرجی بودن هوا ، برای سیروسیاحت وتفریحات دریایی ( شنا، اسکی روی آب ، ماهیگیری ) مناسب نیست. ازطرفی درزمستان زمانی که شدت سرما دربخش های شمالی وغربی ایران به 10-تا 15- درجه سانتی گراد کاهش می یابد، سواحل جنوبی جزایر قشم ، کیش ، سیری و… بهترین فرصت را برای مسافران گریزان ازسرمای زمستانی فراهم می آورد، مسافرانی که خواستارگذران چند روزتعطیلی وفراغت درهوایی معتدل ودیدن چشم اندازهای زیبای مناظر دریا هستند که با جنگل های سرسبز و کم نظیر حراء تزئین شده اند. وانگهی، واقع شدن مهمترین مناطق آزاد تجاری ایران، قشم، کیش و چابهار در این ناحیه امکان خرید و تجارت را برای مسافران و بازرگانان فراهم می سازد.
خطه غرب ایران زمین ، بارشته کوه های سر به فلک کشیده زاگرس، که تا جنوب شرقی کشور امتداد دارد، درشت ها و جلگه های سرسبز و حاصلخیز، چشمه سارها، رودها و جویبارها و مجموعه ا ی از زیبایی های طبیعی، جنگل ها، کوه ها و آب های معدنی را در بر دارد.
فلات مرکزی ایران نیز سرزمین بی کران و وسیع است که هنوز اسراری از دوران پر شکوه گذشته در دل دارد.
هر چند امروزه اکثر مناطق مرکزی این فلات پهناور به کویری برهوت و صحرایی نمکی تبدیل شده است، اما کرانه های این «اقیانوس مواج خاکی»به نواحی پای کوهی منتهی می شودکه زمانی به سبب داشتن شرایط مطلوب زیستی و معیشتی، تمدن هایی پر شکوه نظیر ری، اصفهان، همدان، نیشابور و تخت جمشید را در آغوش خود پرورانده اند که آثار آنها مشتاقان و مسافران انبوهی را به تماشای خود می کشاند.
شرایط آب و هوایی
واقع شدن ایران در کمربند جهانی خشکی و محرومیت بخش های داخلی آن از رطوبت اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه و سیاه و دریای مازندران به دلیل بلندی و کشیدگی کوه های عظیم البرز و زاگرس در شمال و غرب و جنوب غربی، خشکی و بیابانی بودن نواحی داخلی این کشور را سبب شده است ؛ اما وجود کوه های پراکنده و اندک در داخل فلات، نظیر شیرکوه در یزد و کرکس در کاشان، شکل گیری آبادی هاو شهرهای پر رونقی را در دل بیابان مرکزی میسر کرده است.
تنوع اقلیم به سبب وجود ارتفاعات و دشت ها و بیابان ها در ایران به گونه ا ی است که میانگین دمای سالانه از شمال غربی به جنوب شرقی افزایش می یابد، به طوری که از 10 درجه سانتی گراد درآذرباییجان به 25 تا 30 درجه سانتی گراد در جنوب و جنوب شرقی می رسد. جنوب و شمال ایران در فصل های گوناگون، آب و هوای متفاوت با نواحی مرکزی و کوهستانی دارند. بارندگی در شمال و جنوب و نواحی مختلف کشور بسیار متفاوت است، به طوریکه از 100میلیمتر در نواحی مرکزی تا 2000 میلیمتر در گیلان در نوسان است، در حالی که میانگین بارش سالانه ایران حدود 270 میلیمتر است.
بسته به نوع وبسته به وضعیت، ساکنان سرزمین ایران، از حدود سه هزار سال پیش، برای ادامه بقا، به مدداندیشه ا ی بارور، مبتکرانه با ایجاد چاه ها و حفر قنات ها و کاریزها دست زدندو بدین سان، با بیرون آوردن آب از دل زمین، عالی ترین فن آوری های عهد باستان را در زمینه آبیاری ابداع نمودند. به برکت این ابتکار کویر نشینان ایران زمین و انتقال این تجربه به شمال افریقا و برخی دیگر از مناطق صحرایی جهان، امکان زندگی و سازش پذیری بادیه نشینان مرکزی این بوم با هنجار طبیعت، نوعی شیوه زندگی و اسکان و معیشت را پدید آورده است که راستی، برای هر مسافری جذاب و برای هر انسانی جالب است.
زمینه های انسانی و فرهنگی
جمعیت و ویژگی های قومی
ایران کشوری است با 65 میلیون نفر جمعیت که 55 درصد آن شهرنشین و بقیه روستا نشین و اندکی هم کوچنده هستند و مسکن ثابتی ندارند.
به دلیل موقعیت جغرافیایی، یعنی واقع شدن برسر راه آسیای مرکزی وترکیه وکشورهای غربی وبه سبب حمله ها ویورش هایی که ازدیربازبه این خطه صورت گرفته است، سیمای جمعیتی ایران را درمجموعه ا ی ازاقوام گوناگون مانند فارس ها، ترک ها، کردها ، لرها، بختیاری ها، بلوچ ها، ترکمن ها وعرب ها تشکیل می دهند که درسراسر این سرزمین پراکنده اند.
هرچند فرهنگ ومذهب مشترک این اقوام را به هم پیوند داده است، هرکدام ازآنان ، با الهام ازویژگی های طبیعت منطقه ا ی که درطول هزاران سال مسکن ومأوای پیشینیان آنها بوده است، ویژگی های رفتاری ، باورها شیوه زندگی وآداب ورسومی دارند که ازقوی ترین جاذبه ها وزیباترین نمادهای اقوام ایران است.
چهره، گوش ، چگونگی معیشت ، مسکن ، لباس، باورها، موسیقی ، آداب ورسوم، جشن ها، شادی ها وغم ها وخلاصه تمامی شئون زندگی مردمان این آب وخاک چنان متنوع ورنگارنگ وبه حدی سرشار ازرازورمز مجموعه ا ی ازحوادث ووقایع است ، که براستی هرجهانگردی را به خود جلب می کند. برای مسافران نحوه زندگی عشایر قشقایی با آن مراسم وآداب ولباس و…. به همان اندازه جالب و دیدنی است که زندگی بختیاری ها.
ایران، سرزمین باستانی
ایران پیش از اسلام
روشن است که ایران یکی از 10 کانون مهم شکل گیری تمدن بشری در جهان بوده است. بنابه روایتی، نخستین آثارمدنیت که در این سرزمین کشف شده به هزاره پنجم پیش ازمیلاد مسیح تعلق دارد ونیز چنین آورده اند که هجرت اقوام آریایی به فلات ایران پیش از هزاره دوم پیش از میلاد مسیح آغاز شد. مادها درغرب، فارس ها ابتدا درجنوب غربی وبعد درجنوب وپارت ها درخراسان استقراریافتند. ازمیان فارس ها امیرانی برخاستند که پس ازچیرگی برمادها، که درهگمتانه عمارت داشتند، امپراطوری عظیم وپرفروع هخامنشی را بنا نهادند.
ازاین دوران پرشکوه تاریخ ایران ، کاخ ها‌ ، عبادتگاه ها وبناهایی درفارس (تخت جمشید پاسارگاد، نقش رستم ) ، درکاشان ( تپه سیلک ) ، تپه حصاردامغان ، همدان و … به جای مانده که برای مسافران بسیار پرجاذبه است. پس ازفروپاشی سلسله هخامنشی به دست اسکندر مقدونی و ویران شدن تخت جمشید، جانشینان او یعنی سلوکیان بر ایران سلطه یافتند که نتیجه آن آمیزش فرهنگ ایرانی با فرهنگ یونانی بود. بالاخره، ساسانیان پس از پیروزی بر پارت ها که از اقوام آریایی بودند، در سده سومین میلادی امپراطوری جدیدی بنیان نهادند که تا میانه سده هفتم میلادی پایدار ماند. از دوران ساسانیان که از تابناک ترین دوران مجد و عظمت ایران پیش از اسلام است، میراث هایی گران بها و بناهای تاریخی فراوانی در فیروز آباد، کازرون، طاق بستان، سروستان، نیشابورو… بر جای مانده است که از مهمترین جاذبه های جهانگردی ایران باستان محسوب می شوند.
ایران پس از اسلام
پس از سقوط امپراطوری ساسانی به دست تازیان مسلمان، دودره جدیدی درتاریخ ایران گشوده شد. هرچند ایرانیان که از ظلم و بی عدالتی مغان و حکومتگران در عهد ساسانی به ستون آمده بودند، با اطمینان قلبی اسلام را پذیرفتند لیکن هیچگاه از مخالفت با امویان نژاد پرست که ایرانیان را موالی می دانستند و سپس عباسیان دست برنداشتند. تازیان نیز برای سرکوبی ایرانیان که طرفدار حکومت سلاله های رسول اکرم بودند، به تقویت عناصر غیر ایرانی پرداختند. جنگ های میان سلاطین محلی قدرت آنان را تضعیف کرد و زمینه را برای چیرگی اقوام بیگانه آسیای مرکزی نظیر ترکان سلجوقی، مغولان، و تیموریان فرآهم آورد.
در زمان صفویان امپراطوری قدرتمند اسلامی – ایرانی پاگرفت و حکومت مذهب تشیع رسمیت یافت و در برابر مذهب سنت، شیعه مذهب رسمی کشور شد. از این دوران آثار و بناهای فراوانی مانند کاخ ها، مسجدها، حمام ها، آب انبارها، مدارس علمیه و… در شهرهای تبریز، اردبیل، قزوین و مهمتر از همه اصفهان به جای مانده که از شاهکارهای هنر و معماری جهان اند و در فواصل شهرهای اصلی کاروانسراهای متعددی بوجود آمد. در این دوران، از آمیزش آیین حیات بخش اسلام و فرهنگ بارور و پویای ایران تمدنی پاگرفت که سالیان دراز بر جهان آن روزگار سایه افکند.
در این دوران پربار تاریخی، کانون های عظیم علمی و فرهنگی در خراسان، شیراز، اصفهان، ری، تبریز و مراغه و جندی شاپور برپاشد و مشاهیر و بزرگانی مانند ابن سینا، زکریای رازی، خواجه نصیرالدین طوسی، امام محمد غزالی، ابوریحان بیرونی، مولوی، سعدی، حافظ، عمر خیام، جامی، خاقانی شروانی و… پروراند که فخر عالم بشریت اند.
ایران اسلامی، سرزمین مذاهب
قدمت، موقعیت اجتماعی وهجوم اقوام وطوایف گوناگون به این سرزمین موجب شد که پیروان ادیان ومذاهب دراین کشورسکنی گزینند ومجموعه ای ازمذاهب وفرق مذهبی درآن بوجودآیند . هرچند اغلب ملت ایران مسلمان وشیعی مذهب اند، ولی پیروان دیگری ازآیین زردشت ، یهود، مسیحی با شعبه ها وفرقه های گوناگون دراین سرزمین سکونت دارند.
ایران، کانون بالقوه جذب جهانگرد
با توجه به موقعیت جغرافیایی وویژگی های طبیعی وانسانی وتارخی این سرزمین ، به راستی ایران یکی ازمهم ترین قطب های جهانگردی جهان است .
این کشوربه سبب قدمت تاریخی وپویایی تمدن وفرهنگش درژرفای تاریخ، دارای چنان جاذبه های توانمندی دربسیاری زمینه هاست، که می تواند پاسخگوی انبوهی ازحواست ها ونیازهای جهانگردان باشد.
مهمان نوازی ایرانیان که ریشه درتاریخ ودین این ملت دارد وزبان زد عارف وعامی است می تواند هرمسافر بیگانه را مجذوب خود کند واو را به آغوش هر خانواده ایرانی بکشاند ویا چگونگی گذران زندگی ، بینش وآداب ورسوم مردم این مرزوبوم آشنا نماید.
بطور کلی می توان جاذبه های جهانگردی ایران را به طور کلی به سه گروه طبیعی ، انسانی – فرهنگی یا مذهبی تقسیم کرد.
جاذبه های طبیعی
کوه های رفیع وزیبای زاگرس ، البرز، سبلان ، شیرکوه وقلل مرتفع آنها مانند دماوند ، الوند ودنا که ضمن زیبایی بهترین مکان برای مشتاقان کوه نوردی واسکی است؛ دشت مغان ، دشت ارژن ، دشت ناز، جنگل های سرسبزودیدنی شمال، پارک جنگلی گلستان، جنگل های غرب ، غارهای شگفت انگیزوبی نظیر( مانند غار علیصدردرهمدان) کویرهای لوت ونمک ، دریاچه های ارومیه درآذربایجان غربی، مهارلو، بختگان وپریشان درفارس ، جزایر زیبای قشم ، کیش ، مرداب انزلی، تالاب میان کاله، چشمه های آب گرم معدنی محلات، سرعین (اردبیل) ، بهشت گمشده درکهکیلویه ، آبشارهای زیبای یاسوج، قلات فارس و….
کویر وبیابان نیزجذابیت بسیاردارند. همه ساله هزاران جهانگرد اروپایی وژاپنی ازبیابان های آفریقا دیدن می کنند. ایران نیزاز این جاذبه بی بهره نیست . بیابان های مرکزی وشرقی ایران، با ماسه های لغزان، آفتاب درخشان ، سکوت آرامش بخش ، آبادی هایی که درمیان «‌ دریای مواج ماسه » قد برافراشته اند ، منظره کاروان های شترسواران دربیابان ها، جنگل کاری برای جلوگیری از پیشروی بیابان ، همگی ازجاذبه های طبیعی بسیارچشم نوازند.
جاذبه های انسانی – فرهنگی
همچنان که گذشت، ایران به سبب بهره مندی ازتمدن وفرهنگ غنی وقرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم ، که شرق وغرب جهان را درگذشته به هم مرتبط می کرد، وچون درطول تاریخ کهنش ، حکومت های جهاندار وامپراطوری های دادگر دوران پرفروشکوهی را به خود دیده است ، سرشار ازیادمان ها ویادگارهای تاریخی ، آداب ورسوم ، آثارهنری وصنایع دستی رنگارنگ است. به سبب کثرت وتنوع این جاذبه ها ، برخی ازآنها را به اختصارشرح می دهیم .
جاذبه های تاریخی
مهم ترین آثارتاریخی ایران که شهرت جهانی دارند ومی توانند انبوه جهانگردان را به خود جلب کنند عبارتنداز ویرانه های هگمتانه درهمدان ، تپه سیلک درکاشان ، مارلیک دررودبار ، نقش رستم ، تخت جمشید، آپادانا ، کاخ فیروزآباد ، بنای شاهپور درکازرون ، ارگ عظیم وزیبای بم ، حمام گنج علی خان و یخدانهای گوناگون درکرمان، ارگ کریم خانی ، عمارت کلاه فرنگی ، بازار وکیل وسرای مشیر درشیراز ، خانه طباطبایی ها وبروجردی ها ، منوچهری ها وباغ فین درکاشان ، عمارت عالی قاپو ، مدرسه چهارباغ ، کلیسای وانگ ،کاخ چهلستون‌ ، منار جنبان ، مسجد شیخ لطف اله ، مسجد شاه وسی وسه پل وخواجو دراصفهان ، آثار باستانی شوش درخوزستان ، بیستون درکرمانشاه ، بازار ومسجد کبود درتبریز، قلعه فلک الافلاک درخرم آباد ، مسجد جامع لرستان ، شهر سوخته ودهانه غلامان درسیستان ، مسجد جامع وتکیه امیرچماق دریزد وآثاردیگر.
گنجینه ها
گنجینه های هر کشوری ثروت های بسیار ارزشمندند که آثار تمدن ، هنر، صنعت وزندگی گذشتگان را درمعرض نمایش می گذارند، با دیدار ازگنجینه ، می توان دراحوال بنیان گذاران مدنیت های گذشته سیرکرد وبه استعدادها وخلاقیت های نیاکان خود پی برد،گنجینه ها آیینه های تمام نمای تمدن ها وحالات وکردار پیشینیان اند.
ازمهمترین جاذبه های هرکشوری گنجینه های آن است.درکشورهای پیشرفته گنجینه هابه گونه ای بسیارجالب وبرمبنای علمی ومرتب وآمایش شده اند وبه همین دلیل، ازپر بیننده ترین وجذاب تری مکان ها هستند ، زیرا با ابزارواشیایی که درخود دارند ، مجموعه ا ی ازفرهنگ وتمدن گذشته وحال یک سرزمین را به تماشا می گذارند.
ایران نیز گنجینه هایی دارد که با توجه به کهن سالی وغنای مدنیت این سرزمین وشیوه ها و سبک های زندگی وتنوع فراوان فرهنگ ها وهنرها واقوام تعداد آنها بسیار اندک است. به استثنای یکی دو گنجینه (ایران باستان ، دوره اسلامی وهنرهای معاصر) بقیه ، آنطور که باید وشاید ترتیب وآسایش نیافته اند ومتأسفانه همین گنجینه ها هم به سبب کم رونق بودن جریان مسافرت وجهانگردی – به ویژه به علت رکورد بازار مسافرت اروپاییان، ژاپنی ها وآمریکاییان به ایران – غالباً مهجور، متروک وتهی ازبیننده اند . مسئولان گنچینه های ایران براین باورند درآمد حاصل ازورودی بازدید کنندگان ازگنجینه ها حتی جوابگوی هزینه های نگهداری و پرداخت حقوق کارکنان نیست ، درحالی که این جاذبه ها درکشورهای جهانگردپذیر یکی ازمنابع مهم درآمد است . وایران یکی از10کشورمهم تاریخی جهان محسوب می شود . مهمترین گنجینه های ایران عبارتند از: ایران باستان ، هنرهای اسلامی ، آبگینه ، فرش ، هنرهای معاصر ، تاریخ طبیعی ، صنایع دستی ، میراث فرهنگی ، رضا عباسی ، کاخ سعد آباد ، جواهرات سلطنتی ، گلستان ، تماشاگه تاریخ وشهدا که همه درتهران اند . البته در سالهای اخیر درمراکز استان ها وشهر های مهم بناهایی گنجینه مانند ایجاد کرده اند که مکان اشیاء بسیار گران بها وبی نظیرند ، ولی متأسفانه نحوه عرضه آنها وتوضیحات مربوط بسیار ناقص وزشت است .
صنایع دستی
صنایع دستی وآثار هنری خلاقیت ها، استعدادها ، فرهنگ وتمدن یک ملت را متجلی می سازد وروحیه ، سلیقه ، باروری اندیشه ، بارورها وسنت های آفرینندگان آنها را نشان می دهد. به ویژه اگر بیاد آوریم که برابر نظر برخی باستان شناسان ازجمله گریشمن درتاریخ ایران قبل از اسلام هنرهای گوناگون بافندگی ، صنایع دستی وکاشی کاری ازایران برخاسته است.
یکی ازجاذبه های بسیار قوی درکشورهای توسعه یافته ودرحال توسعه صنایع دستی است که نظر هر مسافر وجهانگردی را به خود جلب می کند. مسافران با خرید فرآورده های دستی یادگاری همایی بس ارزنده ازمسافرت خود به ارمغان می برند که بعدها با نگاه به آنها خاطرات سفر را درذهن زنده می کنند.
هم اکنون دربسیاری ازکشورهای جهانگیر پذیر جهان ، برای ارائه بهتر صنایع دستی به جهانگردان سعی فراوان می شود؛ زیرا صنایع دستی علاوه براینکه برای صنعتگران منافع چشمگیر اقتصادی به همراه دارد؛ بارفرهنگی وهنری این صنایع که فرهنگ ومدنیت ملتی درآن خلاصه شده است ، اهمیت دارد.
ایران زمین بنا به موقعیت جغرافیایی وشرایط طبیعی اش ازدیرباز سرزمین صنایع دستی وهنری بوده است . صنایع دستی ایران به دلیل داشتن ویژگی های متنوع وزیبایی وکاربردی بودن شهره آفاق است . انواع کف پوش ها مانند فرش ، گلیم وگبه ؛ انواع پارچه های زربفت وقلمکار، صنایع چوبی مانند خاتم کاری ومنبت کاری وقلم زنی ؛ نقره سازی ، ساخت انواع اشیاء گلی ،کاشی ، سفالی، وزیورآلات ونقره ومینا کاری ، خراطی ، نقاشی وشیشه گری ، حاصل هنر وذوق میلیون ها مرد وزن ، پیروجوان است که درگوشه وکنار این مرزوبوم، درعین محرومیت ازمواهب یک زندگی سالم ومعمولی درکمال گمنامی وفروتنی وبی ادعایی به خلق زیباترین وارزشمندترین اشیاء هنری مشغول اند. اما متأسفانه دراین مورد نیزبه سبب عدم رونق جهانگردی درایران ومشکلات فراوان معیشتی پدید آورندگان صنایع دستی ، اولاً‌ بعضی ازاین صنایع نظیر زری بافی ومخمل بافی به دست فراموشی سپرده شده است؛ ثانیاً بازار صنایع آن طورکه باید رونقی ندارد.
سنن وآداب ورسوم
درگذشته ا ی نه چندان دور،ایلات ایران درعرصه سیاست واقتصاد کشورنقشی مهم داشتند؛ ولی شاهان پهلوی به منظور اعمال قدرت وبرقراری امنیت، با خوانین ورؤسای ایلات درافتادند وبا مبارزاتی خونبارکه به قلع وقمع آنان انجامید، برخی ازایل ها یکجا نشین شدند، ولی بسیاردیگر، هنوز هم همچون پیشینیان خود درچهارهزارسال پیش ، کوچ نشین ند وگذران زندگی آنها ازدامپروری ودامداری است .
عشایر ایران، چه آنان که اسکان یافته اند وچه طوایفی که کوچ روند، همچنان به آداب ورسوم ومراسم وسنن پدران خود پای بندند: مهمان نوازی، آداب ومعاشرت ، شیوه زندگی ، پوشش لباس وخلق وخوی ومراسم غزا وعروسی خود را حفظ نموده اند. کوچ عشایر وحرکت آنها با گله ورمه وچادر وهمه ابزارزندگی، ازییلاق به قشلاق، با لباس های رنگین ، دام های زنگوله داربه اندازه ا ی زیبا ودیدنی است که نظر هر بیننده ا ی را به خودجلب می کند. شکل خانه ها، چادرها ، معیشت اقتصادی وتقسیم وظایف ، موسیقی وآهنگ به هنگام کوچ آنان ، همه برای مسافران وجهانگردان بسیارجالب است.
عشایرایران مردمانی دلیر، هوشیارمهربان اند؛ درسوارکاری وچوگان ماهرند؛ درکار بسیارسخت کوشند وبه آداب ورسوم خودپای بند.
« فرهنگ غنی وپربارعشایر سرشارازآداب ورسوم نانوشته وثبت نشده ا ی است که درک آن ها برای جامعه غیر عشایری با ناباروری هایی همراه است. عشایر کهکیلویه وبویراحمد برای مهمان احترام خاصی قائل اند. بهترین غذاهای خود را برای مهمان تهیه می کنند وبهترین وسایل خواب خود را به مهمانان اختصاص می دهند. نیره علاء الدینی بهمنی که خود دارای شش طایفه است، در زمینه مهمان نوازی آدابی داردکه صمیمیت وسادگی عمیق آنها را نشان می دهد . آنها همیشه درکوچ اند وزندگی شان ازراه دامداری سنتی می گذرد. ومحل چادر آنها درقعر دره های کوهستانی بهمنی شمالی است . هنگامی که برای آنها مهمان می رسد آنقدر مهمان را نوازش می نمایند وبه او خوش آمد می گویند که اندازه ندارد.»
زندگی ایلات وعشایر وروستاییان ایران سرشار ازتنوع وزیبایی است. آنان درآغوش طبیعت بکرودل انگیز می زیند. طبیعت زنده وروح نواز ازکوه ودر ودشت ، وجانوران وگیاهان الهام بخش آنان دربرداشت ازهستی است. آنان این برداشت را با باورها وسنن ومراسم روستا ییان مجاور درآمیخته اند وبه فرهنگی دست یافته اند که سرشار اززیبایی ، سادگی وبی پیرایه ا ی است. تلقی آنان ازهستی درزندگی ودربافته ها ودست سازهای آنان تجلی می یابد، درقالی ، جاجیم ، گلیم وگبه با نقش ونگارهایی که هرکدام دنیایی معنا دارد وگویای فلسفه زندگی است. لباس های رنگارنگ وبافته های زیبای آنان به زندگی وطبیعت لبخند می زند وشادی می بخشد. ازاین رو می توان مراکز عشایری وروستایی را یکی ازجاذبه های بسیارقوی برای مسافران خسته ودل زده از زندگی شهری وماشینی تلق کرد؛ با ترتیب کاروانهای مسافرتی می توان مسافران وجهانگردان (به ویژه مسافران خارجی ) را به این مراکز برد وگوشه ا ی دیگراز زیبایی ها وغنای فرهنگ ایران را به آنان نشان داد. روستاییان که درطول تاریخ وبا الهام ازطبیعت متنوع دراین بوم می زیستند زندگی سرشارازصفا وطراوات وزیبایی دارند وبه همین دلیل محیط روستا می تواند پناهگاه دل زدگان خسته ازغوغا وهیاهوی شهر باشد.
جاذبه های مذهبی
با هجوم تازیان مسلمان به ایران، مذهب اسلام که نویددهنده عدالت وآزادی است؛به میان مردم حقیقت جوی این مرزوبوم راه یافت . با محروم شدن سلاله های رسول اکرم ازخلافت به وسیله امویان وسپس عباسیان جدال میان اولاد پیامبر وغصبان بالاگرفت . ازاین پس، ایران ومردمانش که به داشتن سجایای اخلاقی ومهمان نوازی ، آرامش طبع وپیروی ازحق وحقیقت شهره جهان اند پناهگاه اندیشه وتفکرات سلاله های رسول اکرم شد. بسیاری ازامام زادگان ازخشونت ودرنده خویی حاکم برسرزمین های عرب گریختند وبه آغوش ایرانیان پناه بردند. ازآن پس ایران اسلامی به تدریج مدفن امام زادگان وبه مراکززیارتی و عبادتی مردم تبدیل گردید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   41 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله نگاهی کوتاه به تربت شیخ احمد جام

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله نگاهی کوتاه به تربت شیخ احمد جام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تربت جامی ها، مردمی خون گرم، مهمان نواز، متدین، سخت کوش، وطن دوست و مرز دارند. تبار آنان آریایی و زبانشان فارسی با گویش شیرین محلی تربتی است. بیش‌تر مردم این شهر مسلمان و پیرو مذاهب شیعه جعفری و سنی هستند. شهرستان تربت جام در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375 هـ . ش، 210.349 نفر جمعیت داشته است. صنایع دستی شهرستان تربت جام را قالی و قالیچه بافی، کرباس بافی، پلاس بافی، جوال و خورجین بافی، بافتن دستمال و چادرشب و ظروف سفالین تشکیل می دهد. از روزگار کهن صنعت فرش بافی در این شهرستان رواج داشته است و جنبه صادراتی دارد. دار قالی ها معمولا در خانه ها برپا می شود و کارگاه‌های قالی بافی نیز در این شهرستان به فراوانی وجود دارند. قالی‌ها با طرح قالی مشهد در رنگ های لاکی، قرمز دانه و قهوه ای نیز به بازار عرضه می‌شود. آرامگاه شیخ جام، پل خاتون، تپه جهانگیر آباد، تپه سراب، تپه شور قلعه، تپه صدر آباد، تپه طلایی، تپه قشه توت، تپه گرماب، تپه گلارچه، تپه گنج آباد، خواجه حسام، قلعه استای، قلعه زور آباد، قلعه فیض آباد، قلعه گبری، قلعه گوش لاغر، قنقر، کاریز دیوان، گلار صارم و مسجد خواجه عزیزالله مکان های دیدنی و تاریخی این منطقه را تشکیل می‌دهند.

مشخصات جغرافیایی
شهرستان تربت جام، با پهنه ای حدود 8362 کیلومتر مربع، در شمال خاوری استان خراسان رضوی، در کنار مرز ایران و افغانستان، در مسیر راه مشهد – اسلام قلعه، از نظر جغرافیایی در 35 درجه و 14 دقیقه پهنای شمالی و 60 درجه و 38 دقیقه درازای خاوری و بلندی 928 متر از سطح دریا قرار دارد. این شهرستان از شمال به شهرستان سرخس، از باختر به شهرستان های مشهد، فریمان و تربت حیدریه، از جنوب به شهرستان تایباد و از خاور به افغانستان محدود است. هوای تربت جام معتدل است و بیش ترین درجه حرارت در تابستان ها به 40 درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان ها به 13 درجه زیر صفر می رسد. میانگین باران سالیانه آن، حدود 254 میلی‌متر است. تربت جام در مسیر راه آسفالته مشهد – تایباد قرار گرفته و به درازای 162 کیلومتر به سوی شمال باختری به مشهد و به درازای 62 کیلومتر به سوی جنوب به شهر تایباد می‌پیوندد. دو راه شنی نیز از این شهر به سوی شمال خاوری، به درازای 171 کیلومتر به صالح آباد و دیگری به سوی جنوب خاوری، به درازای 35 کیلومتر به قلعه حمام کشیده شده است.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
تربت جام از روزگار باستان تاکنون به نام های گوناگونی چون «بوزگان»، «بوزیگان»، «بوزجان»، «پوچکان»، «زام»، «سام»، «جام»، «تربت شیخ جام» و «تربت جام» خوانده شده است. شهری باستانی به نام «بوزیگان» و یا « بوزگان» از سده 3 پ. م تا سده 2 هـ . ق، در کنار شهر کنونی وجود داشته که ظاهرا در اثر زلزله از بین رفته است. شهر کنونی از حدود سده 3 هـ . ق، ایجاد و اندک اندک گسترش یافته است. این شهر پس از باز سازی و آبادی دوباره، «بوزجان» یا «پوچکان» نامیده شده و کرسی ناحیه جام، (به گویش شمالی قهستان «زام» یا «سام») گردیده است. شهر تربت جام نیز مانند شهر تربت حیدریه به نام شیخ بزرگی که در آن به خاک سپرده شده سرشناس است. شیخ احمد جام، مقلب به ژنده پیل، از عارفان نامی سده 5 هـ . ق، بود و نام کنونی شهر به مناسبت تربت یا آرامگاه وی «تربت شیخ جام» و «تربت جام» نامیده شده است.
تربت جام از روزگاران کهن از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. اهمیت تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و بازرگانی آن، از سده 3-4 هـ . ق، نمایان گشته، و در زمان زندگی شیخ احمد جام (44- 536 هـ . ق) یعنی سده های 5 و 6 هـ
. ق، شکوفا شده است.تربت جام در سده های 7 و 8 هـ . ق، هم زمان با یورش مغول و تیمور لنگ آسیب زیادی دید. تربت جام در دوران صفوی به ویژه شاه عباس بزرگ، اهمیت نظامی یافته و در آن، امنیت و آرامش برقرار بوده است. اما در اواخر این دوران و در زمان شاه ساطان حسین صفوی (1105- 1135 هـ . ق) اوزبک ها و افغان ها به مرزهای خاوری ایران، از جمله ناحیه تربت جام، دست اندازی کردند. سرانجام سرداری از خاور ایران، به نام نادر قلی افشار برخاست و افغان ها را از ایران راند و خود در 1148 هـ . ق، پادشاه ایران شد. در زمان نادر شاه افشار، ایران بار دیگر توانمند شد و نه تنها مرزهای خاوری آن، از یورش اوزبک ها، افغان ها و ترکمانان در امان ماند، بلکه به سال 1153 هـ . ق / 1740 م، آن سوی رود جیحون یا آمودریا و قلمرو اوزبک ها، یعنی خوارزم و بخارا هم مطیع نادر شاه و حکومت ایران شد. با درگذشت نادر شاه در سال 1160 هـ . ق، بار دیگر نا آرامی در خراسان آغاز گشت و تا اوایل سده 13 هـ . ق، ادامه یافت.
کریم خان زند، که در شیراز بر ایران حکومت می کرد، به احترام نادر شاه افشار، خراسان را هم چنان در دست فرزندان نادرشاه باقی گذاشت. بعدها آقا محمد خان قاجار خراسان، از جمله تربت جام را، در 1210 هـ . ق گشود. فتحعلی شاه قاجار (1212- 1250 هـ . ق) حقوق متحدان نخستین خویش، یعنی ترکمانان که برای دستیابی به حکومت ایران، به قاجاریه کمک کرده بودند، نادیده گرفت و در نتیجه سرکشی ترکمانان آغاز شد و در دوران ناصرالدین شاه (1264 – 1313 هـ . ق) شدت یافت و یکی از شوم ترین دوران های تاریخی را برای مردم خراسان، از جمله ناحیه تربت جام و دیگر شهرهای خراسان خاوری، پدید آورد.

مساجد در شهرستان تربت جام
مسجد مولانا تربت جام
در تایباد تربت جام ، نزدیکی مرز کنونی ایران و افغانستان ، بنایی زیبایی از دوره تیموری به نام مسجد و مزار مولانا شیخ زین الدین واقع شده است . بانی این مسجد پیر احمد خوافی وزیر شاهرخ بهادر تیموری می‌باشد و مسجد در سال 848 هجری قمری به دستور وی ساخته شده است. اهمیت این بنا بیش‌تر از لحاظ دارا بودن کتیبه‌های زیبای سر در ، کاشی کاری معرق و حواشی آن است که از هر جهت ، شامل نکات ظریف هنری و ویژگی‌های دوره تیموری است . در کتیبه کاشی معرق تاریخی مسجد ، نام شاهرخ و پیر احمد خوافی خوانده می‌شود.
گذشته از کتیبه تاریخی ایوان و حواشی آن ، کتیبه‌ای بر روی سنگ نقر شده است و در بالای سر قبر قرار دارد . این کتیبه منظوم که به خط نستعلیق نوشته شده ، حاکی از این است که معجر مشبکی از سنگ رخام در سال 1030 هجری قمری از طرف خواجه درویش نامی برای قبر شیخ زین الدین علی ساخته شده است . این معجر هم اینک در خارج مسجد و جلو ایوان نصب شده است . بنا تحت شماره 309، در زمره آثار تاریخی به ثبت رسیده است.
مسجد خواجه عزیز الله تربت جام
در شهر تربت جام و در شمال آرامگاه شیخ جام قرار دارد . در حال حاضر به صورت نیمه ویران درآمده است و از سده 5 هـ.ق. بر جای مانده است.
مسجد عتیق تربت جام
این بنا در جنوب غربی گنبدخانه قرار دارد و مسجد جامعی به سبک شبستانی گنبددار شامل پنج رواق است که رواق‌های محوری آن ، عریض‌تر از رواق‌های کناری است . در مرکز بنا ،‌ گنبدی بر روی چهار تویزه زده شده بوده که بعداً ویران شده است . ابعاد کل بنا 50/25 * 19 متر است.
گچ‌بری‌ها ، نقش اندازی آجری روی بدنه گچی و نوع کاشی بنبا ،‌از نقطه نظر سبک ، متعلق به قرن هشتم هجری است و از نظر مطالعه تطبیقی ، مشابه آن را می‌توان در بسطام (692 هـ.ق.) ،‌سلطانیه (684 هـ.ق.) و اشترجان (687 .هـ.ق.) یاتف. بانی این بنا را رضی الدین احمد متولی جامی نوشته‌اند و تاریخ ساخت آن را 720 هـ.ق. دانسته‌اند
-ایوان : ایوان با ارتفاعی در حدود 30 متر در برابر گنبد قرار دارد و با قوس هشت قسمتی و سقف نیم گنبدی کاربندی شده است و در طرففین ایوان ، مسجد کرمانی و مسجد گنبد سفید قرار گرفته‌اند که از داخل ایوان ،‌دو درگاه به آن‌ها راه دارد . دو گلدسته کوتاه شش ضلعی در بالای ایوان جای گرفته که ساخت آن‌ها را به شخصی به نام «شیخ اسماعیل خان مستوفی الممالک » که مستوفی کل کابل و قندهار در زمان نادرشاه بوده است ،‌ نسبت می‌دهند. در تزیین ایوان، از کاشی کاری و گچ بری استفاده شده است. در این ایوان،‌ دو نوع کاشی کاری متعلق به دو دوره مختلففف به کار رفته است؛ نخست، کاشی‌های فیروزه‌ای شش گوش منقوش که با نقوش گل و برگ و ستاره 6 پر به رنگ‌های سیاه ، لاجوردی و فیروزه‌ای بر زمینه سفید تزیین شده‌اند و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تیره کوچک مثلثی شکل منقوشی که با اسلیمی و به رنگ سیاه منقوش شده‌اند، دو چهار گوشه کاشی‌های شش گوش بزرگ را پر کرده‌اند. نوع دوم ، کاشی کاری معرق دوره صفوی (1022 هـ.ق.) است که تمامی نمای ایوان ،‌از اسپر و پیشانی آن گرفته تا زیر قوس را بانقوش هندسی ، حیوانی ،‌گیاهی و کتیبه‌های ثلث با رنگ‌های سفید، سیاه، آبی،‌فیروزه‌ای، لاجوردی، سبز روشن، قهوه‌ای روشن و قهوه‌ای سیر و زرد می‌پوشانده‌اند. علاوه بر کاشی کاری، از گچ‌بری‌هایی نیز در چند حای ایوان استفاده شده است که همه متعلق به یک دوره نیستند. بانی این بنا ، «شمس الدین مطهر بن شهاب الدین اسماعیل بن قطب الدین محمد بن شمس الدین مطهر بن احمد بن جامی» بوده است که قبل از اتمام آن ، در گذشته است و کار او توسط پسرش «غیاث الدین بن مطهر» به اتمام رسیده است ؛ هر چند به نظر می‌رسد نقشه اولیه بنا هیچ گاه کامل نشده است . درباره تاریخ بنا می‌توان گفت که بنای ایوان در 720هـ.ق. پایان گرفته است ، و در زمان معزالدین تغییراتی در آن به وجود آمده و کاشی کاری معرق فعلی بنا در سال 1022 هـ.ق. ، در دوره شاه عباس صفوی ، صورت پذیرفته است.

مسجد کرمانی تربت جام
این دو بنا ، در شمال و جوب ایوان واقع شده‌اند و از طریق دو درگاه واقع در ایوان می‌توان به داخل آن‌ها راه یافت. مسجد کرمانی با ابعاد 70/10 * 17 متر دارای شاه نشینی در وسط هر ضلع و سه حجره (چله خانی) در اضلاع غربی ـ شرقی است . در شاه نشین غربی آن ، محراب گچ بری شده پر کار و نفیسی و در مقابل آن ،‌ قبری منسوب به استاد کرمانی ـ سازنده محراب ـ قرار دارد. سقف این سبنا ، شامل پنج قسمت است : دو شاه نشین شمالی و جنوبی با پوشش نیم گنبدی که در جلوی هر کدام دو تویزه با تاق خوانچه پوش قرار دارد و سرانجام در مرکز بنا ، بر روی چهار تویزه ، گنبد کوچکی زده‌اند که بعداً بازسازی شده است . در زیر این گنبد ، در کف مسجد ، سردابی با نقشه مربع که داخل آن سه قبر قرار داشت ، کشف شده که هویت دفن شدگان مشخص نیست. تزیینات داخل بنا شامل تعدادی قوس تزیینی در اطراف حجره‌ها و گچ‌بری‌هایی به شکل مقرنس در بالای در چله خانه است . در بالای این قسمت و در کمرگاه بنا ، کتیبه‌ای به خط ثلث ، بنا را دور می‌زند و در بالای آن ، مقرنس کاری بسیار زیبایی به کار رفته است که در تاق شاه نشین‌ها قرار دارد و در پایین ، مقرنس‌های شمالی و جنوبی جمعاً 8 لوح گچ بری مشبک وجود داشته است که امروزه 7 لوح آن باقی مانده است . در میان نزدینات این مسجد مجراب گچ بری شده شاه نشین غربی که دارای نقوش مختلف گیاهی و خطی و هندسی پرکار است ،‌از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نمای خارجی مسجد کرمانی که رو به صحن اصلی مزار قرار دارد ،‌متشکل از چهار طاق نما و قاب‌های ساده آجری در حد فاصل آن‌هاست . از آن میان ، دو طاق‌نمایی که بعد از ایوان قرار گرفته‌اند . دارای مقرنس کاری با اسلوب به کار رفته در داخل بنا هستند و حواشی آن‌ها نیز دارای گچ بری‌هایی نظیر نمونه‌های داخل بناست . در خصوص تاریخ ساخت این بنا نمی‌توان اظهار نظر دقیقی داشت ؛ اما احتمال بیش‌تری وجود دارد که این بنا به نیمه دوم قرن هشتم هـ.ق. متعلق باشد.
مسجد نو تربت جام
این مسجد در جانب شرقی مزار واقع است و با یک مقصوره چلیپا شکل و شبستان‌های ستون دار طرفین آن و یک حیاط کوچک مستطیل شکل مشخص می‌شود. رواق شرقی ،‌با مسجد عتیق پیوند خورده است و برای این کار ،‌الزاماً بخشی از آن و احتمالاً بناهای مغولی شمال مجموعه تخریب شده است . دری که جایگزین محراب گنبد شده ، راهی را برای ورود به مسجد جدید فراهم ساخته است . دیوارهای تکیه حیاط ، تاق‌های رواق‌ها و شبستان‌های طرفین گنبد مقصوره و تزیینات زیر گنبد ، نسبتاً جدید هستند. تنها بخش اصلی مسجد به نظر می‌رسد که گنبد مقصوره باشد. این بنا احتمالاً توسط جلال الدین فیروز شاه ، در سال 846 هـ.ق. ساخته شده است.

حمامها و آب انبارها در شهرستان تربت جام
آب انبار لنگر تربت جام
این بنا در فاصله دویست متری غرب مزار شاه قاسم انوار ،‌واقع در روستای لنگر و 24 کیلومتری غرب تربت جام ، قرار گرفته و ظاهراً همزمان با بنای آرامگاه در دوره تیموری ساخته شده است . آب انبار لنگر بنای آجری بزرگی به عرض 18 و طول 24 و عمق آبگیر 6 متر است . ارتفاع پوشش گنبدی آن انبار از کف زمین نیز به 9 متر می‌رسد. این منبع حدود 132 متر مساحت دارد و تقریباً 2000 متر مکعب آب را در خود جای می‌دهد. در جانب شمالی و جنوبی بنا دو غرفه آجری ساخته شده که در یکی از آنها پلکان آجری برای دسترس به آب قرار دارد . پله‌ها در عمق منبع و داخل آب ادامه پیدا می‌کند تا هر قدر سطح آب پایین رود ، بتوان به آن دست یافت . غرفه دیگری که کوچکتر و تقریباً قرینه غرفه پلکان دار است ،‌برای استحکام پشت بند پوشش بنا ، ساخته شده است. احتمال دارد این بنا از ساخته‌های امیرعلی شیرنوایی ، وزیر دانشمند و خیر سلطان حسین بایقرا باشد.
آب انبار تربت شیخ جام تربت جام
این بنا مقابل در ورودی باغ و متصل به صحن شمالی مرقد شیخ جام واقع شده است . بنای اولیه آب انبار در سال 1010 هـ.ق. توسط «فیروزبن حسین» نامی ساخته شده و در دوره ناصرالدین شاه (1270 هـ.ق.) تعمیر و بازسازی شده است . (نقشه ش 110 پایین) بنا با مصالح آجر و ساروج و گل ساخته شده و دارای طرحی مستطیل شکل با درگاهی در میانه هر ضلع و پوششی گنبدی است.

قلعه ها در شهرستان تربت جام
قلعه گبری تربت جام
این قلعه بر فراز کوهی در 1 کیولمتری روستای قلعه گبری ، در جنوب باختری پل خاتون قرار دارد . این دژ بایستی از دژهای اسماعیلیه باشد . قلعه شامل تأسیسات زیست دراز مدت،‌ مانند حوض ساروجی یا سنگی و ...نیست و تنها نیاز فوری و روزمره ساکنانش را برآورده می‌کرده است
قلعه گوش لاغر تربت جام
در بیرون روستای گوش لاغر ، بر سر راه مشهد ـ صالح آباد و در 11 کیلومتری شمال باختر آن ، بر روی یک تپه سنگی قرار دارد. از این قلعه یک محوطه مستطیل شکل 150 * 100 با یک برج خراب به بلندی حدود 5 متر دیده می‌شود. سفال‌های لعابدار ، با نقش‌های کنده زیر لعاب، که در این قلعه دیده شده، دیرینگی قلعه را به سده‌های نخستین اسلامی می‌رساند، یعنی به حدود 1000 سال پیش و سده‌های سوم و چهارم هجری قمری
قلعه زورآباد تربت جام
قلعه زورآباد در کنار صالح آباد قرار دارد. این دژ از خشت و گل ساخته شده است . حصار خاوری ویران شده،‌ ولی حصار باختری پابرجاست، در هر گوشه حصار ، برجی دو سه طبقه ساخته شده است.
قلعه استادی تربت جام
در روستای استاد، در 86 کیلومتری شهر تربت جام و 23 کیلومتری جنت آباد و به فاصله چند کیلومتری باختر هریرود قرار دارد. امروز از آبادی استاد یا استای اثر برجسته‌ای دیده نمی‌شود ‌ ولی در آن محل بر فراز کوهی، قلعه‌ای نظامی و نیمه ویران و شاید از دوران صفوی وجد دارد. در پایین دست قلعه ‌بازمانده آبادی‌های دیگری دیده می‌شود، با سفال‌هایی از دوره سلجوقی و تیموری.
تپه های باستانی در شهرستان تربت جام
تپه شور قلعه تربت جام
در 300متری جنوب باختری روستای شور قلعه که در ده کیلومتری باختر پل خاتون است قرار دارد . ظاهراً تپه شور قلعه یکی از سکونت‌گاه های مردمان باستانی است که به گفته «گیرشمن» از طریق دره کشف رود خود را به درون ایران کنونی رسانیده‌اند. چون در یک جای تپه که به طور تصادفی خاک‌برداری شده لایه‌های نمایان‌گر وجود بازمانده فرهنگ پیش از تاریخ دیده می‌شود.
تپه صدرآباد تربت جام
در کناره جنوب کشف رود ، در 3 کیلومتری باختر پل خاتون قرار دارد. در کاوش‌های غر مجاز ، آجرهای سرخ رنگ 5 * 25 * 25 سانتیمتر در آن پیدا شده است . در این تپه سفال‌های بدون لعاب با نقش برجسته قالب‌زده و دارای نقش‌های نیم استوانه‌ای و باندهای عمودی برجسته هستند ، که تزیینات روی ظرف‌های نقره ساسانی را به یاد می‌اورند . این تأثیر از هنر دوران ساسانی مربوط به سده‌های نخستین اسلامی است.
تپه جهانگیرآباد تربت جام
در 7 کیلومتری جنوب خاوری پل خاتون و دو کیلومتری باختر گرماب قرار دارد. این تپه برای کشاورزی هموار شده ، ولی در نقاط بلند آن، قطعه سفال‌هایی دیده می‌شود که شبیه سفال‌های تپه صدرآباد و مربوط به سده‌های نخستین اسلامی است.
تپه طلایی تربت جام
در سه کیلومتری گوش لاغر ،‌ در کنار روستای شورستان قرار دارد. سفال‌های تپه طلایی شورستان، بیش‌تر بدون لعاب و دارای نقش‌های قالب زده و مهری هستند که این گونه سفال‌ها مربوط به سده‌های سوم تا اوایل هفتم هـ.ق. است. در باختر تپه، که خاک‌برداری شده، دیواری از خشت و گل به چشم می‌خورد و در همان محل تکه‌های آجر نیز دیده می‌شود. در میان انبوه سفال‌ها ،‌یک سفال نخودی رنگ دست ساز مربوط به پیش از تاریخ نیز به دست آمده که اگر از جای دیگر به آن جا منتقل نشده باشد، دیرینگی تپه طلایی را به پیش از تاریخ هم می‌رساند. بیش از پنجاه گونه نقش گوناگون قالبی روی سفال، چندین قطعه ظرف سفالی و یک قطعه توپی کوره سفال‌گری، یک عدد هر سالم زیبا و سفال لعاب‌دار در تپه طلایی پیدا شده‌که همگی گویای یک استقرار مدنی دراز مدت از پیش از اسلام تا سده 7 هـ.ق. ، در آن محل است.
تپه قشه توت تربت جام
در 10 کیلومتری صالح آباد و 77 کیلومتری شمال خاوری شهر تربت جام ،‌بر سر راه آن دو شهر قرار دارد. برش‌هایی که در اثر خاک‌برداری در بخش جنوبی محوطه ایجاد شده، تا ژرفای زیاد، ‌لایه‌های خاکستر و خاک سوخته به همراه سفال و استخوان را نمایان کرده است. سفال‌های قشه توت از نظر گوناگونی در فرم ، ‌نقش‌های بسیار و دیرینگی به دو دسته بزرگ پیش از تاریخ و تاریخی بخش می‌شوند. در میان انبوه سفال‌های نقش دار تپه جنوبی، قطعه‌ای از کف یک ظرف کوچک مرمری سفید و یک صافی کوچک سفالی و نیمی از یک دوک گلی نیز به‌دست آمده است. با بررسی محوطه‌های پیش از تاریخ شمال خاور و خاور ایران ‌روشن می‌شود که سفال‌های تپه قشه توت، از نظر نقش و فرم، با سفال‌های تپه‌های آنو ، در نزدیکی عشق آباد ترکمنستان ، محمد آباد مازندران، شهر سوخته سیستان، کویته پاکستان ،‌نمازگاه ، آق تپه در ترکمنستان قابل مقایسه است که در مجموع نزدیک هستند با سفال‌های طبقه دوم سیلک و از دوران کالکولیتیک. اما در جزییات،‌تأثیر پذیری بسیاری از اشیاء به دست آمده در شهر سوخته سیستان ، قابل دیدن است. از جمله قطعه‌ای از ظرف کوچک مرمری‌‌که نمونه آن ‌به فراوانی در میان آثار به دست آمده از شهر سوخته سیستان دیده می‌شود

آرامگاهها و امامزاده ها در شهرستان تربت جام
آرامگاه میر غیاث الدین تربت جام
روستای بزد در 17 کیلومتری جنوب غربی تربت جام قرار دارد. در داخل قبرستان این روستا ، بنایی است که به مقبره «میر غیاث الدین» معروف است و قبری در فضای باز و بیرونی ایوان آن جای دارد . نقشه بنا ، مربع شکل و بهابعاد 5/13 * 5/13 متر است . به نظر می‌رسد که این بنا در دوره صفوی ساخته شده و در دوره‌های بعدی تزییناتی بر آن افزوده شده باشد. این بنا احتمالاً به عنوان مسجد و نمازخانه کاربری داشته است.
آرامگاه خواجه عزیزالله تربت جام
این مقبره در یک کیلومتری جنوب شرقی مجموعه شیخ جام و در میان گورستانی قرار دارد که در نزدیکی آن ، بقایای یک ایوان باستانی واقع است . نقشه این بنا به صورت مستطیل است که ابعاد خارجی آن ، 10/13 * 17 متر و ابعاد داخلی‌اش 5/13 * 5/14 متر است . در نمای اصلی این بنا ، ایوانی با تاق آهنگ به عرض 30/5 و ارتفاع 90/7 متر وجود دارد. در اضلاع چهارگانه بنا ،‌شاه نشین‌ها و در زوایای آن، غرفه‌هایی از بطن دیوار درآورده‌اند. این بنا فاقد هر نوع تزیین است ؛ تنها تزیینات آن ، منحصر به نحوه ارائه و نمایش تویزه‌ها (یزدی بندی) و سه کنج‌ها است . داخل بنا روکشی گچی داشته است . راه ارتباط این بنا با ایوان مجاور آن ، از طریق درگاه‌هایی بوده که در ضلع جنوب غربی و داخل ایوان تعبیه شده بود و امروزه به جز درگاه داخل ایوان ،‌بقیه آن مسدود شده است. شخص مدفون در این بنا ، «خواجه زیدن الدین عزیز الله بن قطب الدین محمد زاهد بن صفی الدین محمود بن ابوالمعالی بن رضی الدین احمد بن قطب الدین محمد بن رضی الدین احمد متولی بن شهاب الدین اسماعیل بن قطب الدین محمد بن شمس الدین مطهر بن شیخ الاسلام احمد نامقی جامی » است که سلوک وی به طریقه «نقشبدنیه» و معاصر «سلطان حسین بایقرا» بوده است و در بیست و هفتم ربیع الثانی سال 902 هـ.ق. درگذشته است . تاریخ ساخت بنا نیز به نظر می‌رسد مربوط به نیمه اول قرن دهم هجری باشد.
مجموعه آرامگاهی تربت شیخ جام تربت جام
زیارتگاه احمد بن ابوالحسن شیخ احمد جامی (441-536 هـ.ق.) در شهرستان تربت جام ،‌ در میان جاده مشهد به هرات قرار دارد و مشتمل بر ده بنای تاریخی است که در اطراف یک حیاط وسیع مجتمع شده است . قبر خود شیخ ، بدون هیچ گونه بنایی ، به صورت روباز در مقابل ایوان عظیمی قرار دارد.
زیارتگاه شیخ احمد ، یکی از بزرگترین مراکز زیارتی شرق ایران است که در قرن نهم هجری به اوج شکوفایی خود رسید. مجموعه ، مشتمل بر ساختمان‌هایی است که در اضلاع غربی و شمالی حیاطی مستطیل شکل و بزرگ گرد آمده است و در قلب مجموعه ، گنبد خانه با ایوانی در جلوی آن قرار دارد. در طرفین ایوان ،‌ دو بنا به نام‌های مسجد کرمانی و گنبد سفید یا مسجد رواق ، قرار دارند.
در جبهه غربی گنبد خانه ، سراچه ؛ در سمت مشرق آن مسجد عتیق ، و در جبهه جنوبی ، مسجد جامع جدید واقع شده است که شبستان گنبددار آن با گنبد خانه مزار ، بر روی یک محور که از در ورودی مجموعه شروع می‌شود. قرار دارند . در جبهه غربی صحن بزرگ مقابل ایوان مزار ، بنایی موسوم به گنبد سبز که قسمتی از مدرسه جلال الدین فیروز شاه است ، قرار دارد. در جلوی مجموعه نیز سر در ورودی و در مقابل آن ، آب انباری واقع شده است . علاوه بر این‌ها ،‌بناهایی شامل دو خانقاه از امیر تیمور در جبهه شرقی مزار ، و مدرسه‌ای از علاء‌الدین محمد فریوندی ـ وزیر خراسان در زمان ابوسعید و طغاتیمورخان ـ و نیز مدرسه دیگری در جبهه مقابل مدرسه فیروز شاه و متصل به مسجد جامع عتیق که توسط شخصی به نام « امیر شاه ملک» ساخته شده است ، وجود دارد.
مرقد شیخ احمد جامی نامقی تربت جام
پس از آن که شیخ احمد نامقی ـ عارف مشهور ـ در سال 536 هـ.ق. درگذشت ، او را در جلوی دروازه معدآباد به خاک سپردند. قبر شیخ که امروزه در جلوی ایوان قرار گرفته ، با اجر و گچ به طول 20/5 و عرض حدود 2 و ارتفاع حدود 1 متر ساخته شده است و در کنار آن ، درخت پسته کوهی کهنسالی قرار دارد که زایران تربت شیخ ، اعتقاد خاصی بدان دارند . دو سنگ قبر افراشته سفید رنگ بر بالای سر و پایین پای مرقد وی نشانده‌اند که بر روی آن‌ها کتیبه‌هایی به خط کوفی و نستعلیق نوشته شده است و حواشی و قسمت‌های مختلف آن با گل و برگ و طرح مارپیچی و مقرنس زینت یافته است . بر گرداگرد مزار شیخ ، معجری سفید رنگ به طول 8 متر و ارتفاع 50 سانتی‌متر کشیده‌اند و به فافصله هر یک متر آن ، ستون سنگی سیاه رنگی قرار داده‌اند که تعداد آن‌ها 18 عدد است و بر روی برخی از آن‌ها که در جبهه رو به روی صحن قرار دارند ، کتیبه‌هایی به خط ثلث و نستعلیق دیده می‌شود.
آرامگاه خواجه حسام تربت جام
در 18 کیلومتری شمال خاوری صالح آباد، رشته کوه کناری هریرود پهلو گشوده و دره و گذرگاهی ساخته است و برابر آن آبادی بزرگی پدید آمده و قراول‌خانه‌ای دایر بوده است و چون در سده 8 هـ.ق. خواجه حسام الدین، حسن بن علی بن محمد شافعی ابیوردی، از شاگردان ملا سعد تفتازانی در آن جا به خاک سپرده شده، از آن پس نام خواجه حسام را یافته است . آرامگاه خواجه حسام به گونه چهار طاقی بزرگ، از آجر ساخته شده و رکن الدوله ،‌والی خراسان ، که در سال 1299 هـ.ق. ، از این محل دیدن کرده است، نوشته است این چهار طاقی رو به خرابی است

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   13 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله نگاهی به مبحث «درزها» در کفسازی

اختصاصی از اس فایل دانلود مقاله نگاهی به مبحث «درزها» در کفسازی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 پیش گفتار
عملکرد پوشش های بتنی تا حد زیادی به عملکرد رضایت بخش درزهای آنها بستگی دارد. طراحی محل درزها که در واقع همراه با پیش بینی محل ترک خوردگی می باشد، نه تنها یک دانش کاربردی بلکه هنر ظریفی می باشد. دال های بتنی در معرض تغییر مکان های دائمی مختلف، از جمله تغییر مکان‌های ناشی از خشک شدن، انقباض و خزش می باشند. چنانچه در دال‌ها درزها به درستی تعبیه و طراحی نشوند نیروهای کششی ناشی از انقباض بتن باعث ترک خوردگی خواهد شد. مبحث ترک خوردگی در دال‌ها آنچنان مهم است که بعضی از معماران و مشتریان ترک های انقباضی را نشانة گسیختگی دال می پندارند. بتن نیز مانند سایر مصالج با تغییر حرارت و رطوبت انبساط و انقباض می یابد. این تغییرات حجمی می توانند باعث ایجاد ترک خوردگی شوند. پیش بینی محل ترک و تعبیة درز در آن نقطه، از تمرکز تنش و ترک خوردگی جلوگیری خواهد نمود. این درزها در واقع نیروهای به وجود آمده ناشی از تغییرات حرارتی و رطوبتی را باز توزیع و محو می نمایند. عدم وجود و یا کم تعداد بودن درزهای کنترلی باعث ایجاد ترک های نامرئی و البته مخرب می گردد.
اگر قرار باشد این درزها کارکرد ویژة خود را حفظ نمایند باید به درستی محل یابی و اجرا شوند. چنانچه اجزای یک مخلوط بتنی به درستی و به نحو یکنواختی با هم مخلوط شوند، حجم آن پس از اختلاط دارای بیشترین مقدار است. پس از این مرحله و همراه با تبخیر آب به علت حرارت محیط و نیز به سطح آمدن آب شرکت نکرده در واکنش، به علت پدیده مویینگی، کاهش حجم بتن آغاز می شود. این کاهش حجم برای رسیدن بتن از حالت اشباع به حالت خشک تقریباً معادل 66/0 به ازای هر 100 فوت می باشد. باید توجه داشت اغلب خود پدیدة انقباض علت اصلی ترک خوردگی نمی باشد بلکه علت اصلی آن، قیود انقباضی و شرایط مقید بودن بتن می باشد. وجود اختلاف ارتفاع در سطح بتن ریزی، جنس سطح بتن ریزی و وجود دیوار و یا دیگر موانع سازه‌ای همگی از عواملی هستند که در تعریف میزان مقید سازی سطح دخالت دارند. به طور کلی هر قیدی که باعث ایجاد تمرکز تنش در حین انقباض بتن شود، محرکی برای ایجاد ترک می باشد مگر آنکه با تعبیة درزهای مناسب از وقوع ترک خوردگی جلوگیری نمود.
2- انقباض ناشی از خشک شدن
همان طور که گفته شد، انقباض ناشی از خشک شدن یکی از عوامل مؤثر بر ترک خوردگی است. برای کاهش این انقباض می توان به موارد زیر توجه کرد:
• 1- کاربرد نسبت آب به سیمان پایین تر
• 2- کاربرد حداقل ذرات ریزدانه در مقایسه با ذرات درشت تر. این مقدار حداقل برای دستیابی به کاراریی مناسب و خصوصیات ماله خوری بتن تعیین می شود.
• 3- انتخاب دانه های خوب دانه بندی شده و تمیز
• 4- کاربرد افزودنی های کاهندة آب به منظور کاهش نسبت آب به سیمان
• 5- کاربرد بتن با اسلامپ پایین
• 6- تراکم مناسب بتن
• 7- عمل آوری مناسب و پیوسته بتن بلافاصله پس از پرداخت سطح آن. این عمل ضمن آن که حصول به مقاومت مورد نظر را تسریع می نماید، ترک های انقباضی را نیز کاهش می دهد.
3- انواع درزها
3-1- درزهای انبساطی یا جداسازی
در واقع این درزها در یک محل مشخص تعبیه می شوند تا دال حین انبساط و یا حرکت، به سازه های مجاورش صدمه نزند. هدف از کاربرد این درزها آن است که امکان حرکت آزادانه و مستقل قائم و افقی بین دال و سازه های مجاور بوجود آید. این سازه های مجاور می توانند دیوارها، ستون ها و پی ها و یا محل های بارگذاری باشند. حرکت و درجة آزادی این المان های سازه ای نسبت به المان های مجاور برروی دال به علت متفاوت بودن شرایط تکیه گاهی متفاوت می باشد. لذا اگر دال به صورت صلب به ستون ها یا دیوارها متصل شود، ترک خوردگی محتمل خواهد بود. درزهای جداسازی ممکن است از نوع درزهای انبساطی باشند. به طور کلی این نوع درزها می توانند مربعی شکل یا دایروی نیز باشند. (مثلاً در اطراف ستون) مزیت شکل دایروی آن است که در آن گوشه هایی که محل تمرکز تنش است، وجود ندارد. باید اذعان نمود که امروزه طراحی های خوب و نگهداری مناسب درزهای ساخت و ساز (اجرایی)، نیاز به طراحی درزهای انبساطی را مگر در اطراف اجزاء ثابت ساختمان از بین برده است. حرکت کف در طی زمان به تدریج درزهای انبساطی را می بندد و در نتیجه امر، ممکن است درزهای انقباضی مجاور باز شوند و درزگیرها و قفل و بست آنها دچار آسیب گردد.
عرض یک درز انبساطی به طور معمول 75/0 اینچ و یا بیشتر است. ابتدا در داخل درز به ارتفاع 75/0 تا 1 اینچ مصالح پرکننده ریخته می شود و بقیه آن با مصالح درزگیر پر می شود. میلگردهای dowel به کار رفته در درزهای انبساطی باید از یک طرف با یک غلاف (cap) مجهز شوند به نحوی که در انتهای dowel فضای خالی ایجاد شود. این فضای خالی حرکت dowel را حین انبساط دال جذب می‌نماید. ممکن است گاهی اوقات درزهای آزاد کنندة فشار (pressure relief joint) با درزهای انبساطی اشتباه شوند. این درزها کارکردی شبیه به درزهای انبساطی دارند و تنها فرق آنها این است که آنها پس از ساخت اولیه کف و به منظور رها کردن فشار در مقابل سازه های دیگر و به منظور کاهش امکان بالقوه تخریب به وجود می آیند این درزها برای سازه های معمولی توصیه نمی شوند.
3-2- درزهای ساخت و ساز (اجرایی)
این نوع
رزها که به درزهای سرد نیز معروفند(cold saint) برخلاف 2 نوع درز دیگر به منظور تسهیل حرکت بتن و اجازة تغییر مکان آن ساخته نمی شوند بلکه معمولاً در پایان شیفت کاری یا روزکاری بالاجبار ساخته می شوند. البته نوع این درزها ممکن است بعدها به درزهای انقباضی یا درزهای طولی تبدیل شود.
3-3- درزهای کنترلی (انقباضی)
تذکر: این درزها را "dummy joint" نیز می خوانند. این درزها محل ترک خوردگی ناشی از تغییر طول ابعاد دال بتنی را تنظیم می نماید به نحوی که ترک ها به محل درزها منتقل می‌شوند. این درزها برای کنترل ترکهایی است که از تنش های کششی ـ خمشی به وجود آمده در بتن ناشی می‌شوند. این تنش ها خود ممکن است از عوامل مختلفی چون هیدراتاسیون سیمان، شرایط محیطی و بارهای عبوری استاتیکی و دینامیکی سرچشمه بگیرند. با توجه به آنکه تعداد این درزها زیاد است لذا اجرای آنها عملکرد بتن و کف پوش را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد.
بند 2-2-5 در آیین‌نامه ACI 224.3R تصریح می کند که مرسوم است درزهای انقباضی در امتداد ردیف ستون ها اجرا شوند ولی به درزهای اضافی نیز نیاز می باشد. طراحی درزهای کنترلی که درزهای انقباضی نیز خوانده می شود در دال های پوششی و در مکان هایی نظیر پلاژها، پاسیوها، سواره روها و پیاده روها و پارکینگ ها نیازمند توجه به چند موضوع اساسی است. از جمله این موارد انقباض ناشی از خشک شدن در حین عمل آوری اولیه، curling ناشی از اختلاف انقباض در بالا و پایین دال و تغییر مکان های حرارتی دال می باشند. به طور کاملاً تقریبی می توان گفت، بتنی با اسلامپ حدود 8 سانتیمتر به ازای هر 100 فوت طولی به اندازة 6/0 اینچ انقباض خواهد داشت. ویژگی درزهای کنترلی خوب طراحی شده آن است که ترک ها را دقیقاً به محل درز منتقل کرده و نقطة دیگری برروی دال ترک نخواهد خورد.
به طور کلی ویژگی های یک درز کنترلی (انقباضی) مناسب عبارت است از:
• 1- درزی که به دال اجازة‌ دهد آزادانه منقبض شود.
• 2- اختلاف تغییر مکان عمودی دو طرف درز را محدود نماید.
• 3- توانایی انتقال برش از میان درز را داشته باشد.
• 4- توانایی ساخته شدن مطابق نقشة طراحی شدة قبلی را داشته باشد.
• 5- هزینة آن به صرفه بوده و اجرای آن نیاز به مهارت بالای کارگری نداشته باشد.
• 6- اجازه دهد که بتن ریزی به طور پیوسته انجام شود و زمان زیادی در حالت انتظار برای بتن ریزی پانل های نواری منفرد به هدر نرود.
4- نکات مربوط به طراحی درزهای انقباضی و فواصل درزها
1. 1- بنا بر توصیة ACI (انجمن بتن آمریکا) و ACPA (انجمن پوشش های بتنی آمریکا) حداکثر فواصل درزها بین 24 برابر تا 36 برابر ضخامت دال می باشد. ACI تصریح می کنند این عدد برای بتن های با اسلامپ بالا (چنانچه حداکثر اندازة‌ دانه ها کمتر از 20 میلیمتر (ً 4/3) باشد) 24 برابر بوده ولی با کاهش اسلامپ بتن می توان فواصل درزها را تا 36 برابر ضخامت دال افزایش داد.
2. حداکثر فواصل درزها به عدد 15 فوت محدود می شوند.
3. پانل های تشکیل دهندة درزها باید حتی الامکان مربعی بوده و حداکثر نسبت طول به عرض آنها بنابر توصیة ACPA از 25/1 و بنابر توصیة ACI از 5/1 برابر، تجاوز نکند.
4. بهتر است زاویة تقاطع درزها ْ90 باشد. باید از طراحی درزها با زاویة تقاطع کمتر از ْ60 جداً پرهیز نمود.
5. عمق برش های زده شده در دا برای ایجاد درزهای انقباضی در جهت عرضی باید 4/1 ضخامت دال و در جهت طولی 3/1 ضخامت دال باشد. این عمق نباید کمتر از یک اینچ باشد.
6. درزهای کم عرض‌تر اما با تعداد بیشتر نسبت به درزهای عریض‌تر اما با تعداد کمتر برتری دارند.
7. در مورد پیاده روها فواصل این درزها معمولاً بین 5 تا 6 فوت می باشد. در مورد سواره روها، پاسیوها، پارکینگ ها به 15 فوت افزایش می یابد.
8. زمانی که از بتن مسلح در کف های پوششی استفاده می شود. لازم است فقط نیمی از المان های تسلیح از محل درزها عبور نمایند. (این امر به ایجاد یک صفحة ضعیف در محل یاد شده و تبدیل آن به درز کمک می کند)
5- تعیین فواصل درزها بر مبنای توصیه fhwa (انجمن بزرگ راههای آمریکا)
5-1- عوامل مؤثر بر تعیین درزها (مطابق نظر fhwa)
تعیین فواصل درزها به عوامل بسیاری بستگی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد.
• هزینه های اولیه
• نوع دال (مسلح یا غیرمسلح)
• مکانیسم انتقال بار
• شرایط محلی
هر طراحی باید موارد زیر را در نظر داشته باشد.
• 1- اثرات حرکات طولی دال بر مادة درزگیر و عملکرد ابزار انتقال بار
• 2- حداکثر طولی از دال که در آن ترک های انقباضی ایجاد نمی شود.
• 3- میزان ترک خوردگی که در یک پوشش بتنی مسلح قابل تحمل است. میزان تغییر طول دال در وهلة ‌اول تابع فاصلة‌ بین درزها و تغیرات حرارتی است.
5-2- طراحی فاصله درز مطابق توصیه fhwa
خواص انبساطی دانه های به کار رفته در بتن و اصطکاک بستر و دال بر تغییر طول دال مؤثرند تغیر طول دال را می توان با فرمول زیر تقریب زد.
تغییر طول مورد نیاز (اینچ)
ضریب اصطکاک بستر (56/0 برای بسترهای تثبیت شده و 8/0 برای بسترهای دانه ای)
طول دال (اینچ) ضریب انبساط حرارتی (جدول 2)
حداکثر نوسان حرارتی (معمولاً از کم کردن دمای بتن در زمان بتن ریزی از درجة حرارت متوسط روزانة محل در ماه ژانویه (دی‌ماه) بدست می آید.)
ضریب انقباض بتن (جدول 1)

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   20 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید